Singapur: Versiyalar orasidagi farq

Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
Qator 1:
{{Maʼnolari|Singapur (maʼnolari)}}
{{Singapur_info}}
 
<!-- Bot tomonidan qoʻshilgan matn boshi -->
'''Singapur''' (Singapore), Singapur Respublikasi (ing . Republic of Singapore, malaycha Repablic Singapura) — Jan. Sharqiy Osiyodagi davlat. Singapur o. va unga tutash mayda orollar hamda Malakka ya.o.ning janubiy chekkasida joylashtan. Mayd. 640 km2. Aholisi 4,45 mln. kishi (2002). Poytaxti — Singapur sh.
 
 
== Tabiati ==
 
== Xoʻjaligi ==
S. — Jan.Sharqiy Osiyoda iqtisodiy jihatdan eng rivojlangan davlat. Yalpi ichki mahsulotda sanoatning ulushi 28%, transport va alokaning ulushi 13,1%, q.x. ulushi 0,2%.
 
Sanoatining yetakchi tarmoklari — aniq mashinasozlik, elektronika, elektrotexnika, optika, keng isteʼmol mollari va murakkab apparatlar (shu jumladan, kosmik tadqiqotlar uchun eksportga moʻljallangan apparatlar) i.ch.ga ixtisoslashgan. Chetdan keltiriladigan xom ashyo asosida neftni qayta ishlash sanoati rivojlangan. S. zavodlari yiliga 50 mln. tonna neftni qayta ishlash imkoniyatiga ega. Kemasozlik, kema taʼmirlash, samolyotsozlik, metallurgiya, kimyo, turli asbobuskuna i.ch., yogʻochsozlik, qurilish materiallari, toʻqimachilik, rezina, koʻnpoyabzal, oziq-ovqat korxonalari bor. Hunarmandchilik rivojlangan. Yiliga 20,7 mlrd. kVtsoat elektr energiya hosil qilinadi. Asosiy sanoat markazlari — Singapur. Jurong .
 
 
== Qishloq xoʻjaligi ==
Ekin ekiladigan yer kamligi sababli q.x. unchalik rivojlanmagan va mamlakatning oziq-ovqatga boʻlgan ehtiyojini qondirmaydi. Mamlakat hududining 20% ga ekin ekiladi. Asosan, shahar axoliyey uchun sabzavot va meva, ziravor, tamaki, kokos palmasi yetishtiriladi. Choʻchqa va parranda boqiladi. Baliq ovlash va dengiz ovchiligi bilan shugullaniladi. T.y. uzunligi —83 km, avtomobil yoʻllari — 3 ming km. Dengiz portlari — Singapur, Jurong . Singapur sh. yaqinida xalqaro aeroport bor. Tashqi savdosida qayta eksport qilish katta oʻrin olgan. Xorijiy sayyoxdik rivojlangan. Chetga mashina va asbobuskuna (tashkiliy texnika, teleradioapparatlar), neft mahsulotlari va b. chiqaradi. Chetdan turli xom ashyo, oziq ovqat keltiradi. AQSH, Malayziya, Yaponiya, Oʻzbekiston bilan savdo qiladi (2002 y.da Oʻzbekiston bilan tovar aylanmasi hajmi 13,6 mln. AQSH dollarini tashkil qildi). Pul birligi — Singapur dollari. Tibbiy xizmati, maorifi, ilmiy-maʼrifiy muassasalari va madaniyati. S.da davlatga karashli tibbiy muassasalar bilan birga xususiy shifoxonalar ham bor. Vrach va farmatsevtlar un-tning tibbiyot, stomatologiya va farmatsevtika ftlarida tayyorlanadi. 6 yoshdan 14 yoshgacha boʻlgan bolalarning oʻqishi majburiy. Boshlangʻich maktabda oʻqish muddati 6 i., oʻrta maktabda 6 y. (3+3). Maktablarning bir qismi davlatga qarashli, qolgan qismi xususiy boʻlib, davlat oʻrta maktablarida pul toʻlab oʻqiladi. Dare, asosan, ingliz tilida olib boriladi, xitoy, malayya, tamil tillari ham oʻqitiladi. Turli kasblarni oʻrgatuvchi hunartexnika taʼlimi tizimi mavjud. 1980 y.da Nanyan va Singapur un-tlari negizida Milliy un-t tashkil etildi. Politexnika inti, texnika va ped. kollejlari ham bor. Kutubxonalari: Milliy kutubxona, S. Milliy un-ti kutubxonasi, Texnika kolleji kutubxonasi; Milliy muzey (1848—49), Badiiy muzey va galereya (1955) mavjud. Ilmiy ishlar oliy oʻquv yurtlari huzuridagi jamiyatlarda, mintaqaviy i.t. muassasalarida, Dengiz jonivorlari biol.sini oʻrganish markazida, Jan.Sharqiy Osiyoni oʻrganish intida olib boriladi. Singapur sh.da 19-a.
 
ga xos eklektika inshootlari koʻproq uchraydi. Uning yevropacha qismida zamonaviy meʼmorlik namunalari, Xitoy dahasida tor koʻchalar va kam qavatli uylar, Malayya dahasida qoziqlar ustiga oʻrnatilgan turar joy va machitlar bor. S. musiqiy madaniyatida malayyalarnnt anʼanaviy sanʼati (dondang sayeng ashula uslubi, jotet raqsi va b.) bilan bir qatorda hind va xitoy qushiqraqs uslublari ham urf boʻlgan. 60y.lar oxiridan buyen sanʼat festivallari oʻtkazib kelinadi. Musiqa arboblari orasida — skripkachi va pedagog Go Sun Te, anʼanaviy musika kompozitorlari Navarro Xoo, Nikolas Sat, Toni Leong va b. bor.
 
Matbuoti, radioeshittirishi va telekoʻrsatuvi. S.da bir qancha gaz. va jur. nashr etiladi. Asospylari: "Berita harian" ("Kundalik yangiliklar", malayya tilidagi kundalik gaz., 1957 y.dan), "Biznes tayme" ("Ishbilarmonlar vaqti", ingliz tilidagi kundalik gaz., 1976 y.dan), "Lyanxe van bao" ("Birlashgan kechki gazeta", xitoy tilidagi kechki kundalik gaz., 1983 y.dan), "Lyanxe szao bao" ("Birlashgan tonggi gazeta", xitoy tilidagi kundalik gaz., 1983 y.dan), "Singapur biznes" ("Singapur biznesi", ingliz tilidagi oylik jur., 1977 y.dan). Milliy axborot agentligi yoʻq. "Singapur interneshnl media", S. radiosi (1936), S. televideniyesi (1963) kabi radio va telekoʻrsatuv hukumat xizmati mavjud.
<!-- Bot tomonidan qoʻshilgan matn oxiri -->
 
'''Singapur ''' - [[Osiyo]]da joylashgan shahar-mamlakat.
 
== Havolalar ==
* [http://www.sgdi.gov.sg/ Rasmiy vebsayt] {{ref-en}}
* [http://app.www.sg/ Shahar-mamlakat haqida maʼlumot] {{ref-en}}
 
{{geo-stub}}
{{Osiyo mamlakatlari}}
 
[[Turkum:Janubiy-Sharqiy Osiyo]]
[[Turkum:Davlatlar]]
[[Turkum:Poytaxtlar]]
 
{{Link FA|km}}
 
{{OʻzME}}