Singapur: Versiyalar orasidagi farq

Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
Cekli829 (munozara | hissa)
213.230.86.230 tomonidan qilingan 1618606 tahriri qaytarildi (mun.)
Cekli829 (munozara | hissa)
Tahrir izohi yoʻq
Qator 1:
{{Maʼnolari|Singapur (maʼnolari)}}
{{Singapur_infoSingapur info}}
'''Singapur''' (Singapore), Singapur Respublikasi (ing . Republic of Singapore, malaycha Repablic Singapura) — Jan. Sharqiy Osiyodagi[[Osiyo]]dagi davlat. Singapur o. va unga tutash mayda orollar hamda Malakka ya.o.ning janubiy chekkasida joylashtan. Mayd. 640 km2. Aholisi 4,45 mln. kishi (2002). Poytaxti — Singapur sh.
 
<!-- Bot tomonidan qoʻshilgan matn boshi -->
'''Singapur''' (Singapore), Singapur Respublikasi (ing . Republic of Singapore, malaycha Repablic Singapura) — Jan. Sharqiy Osiyodagi davlat. Singapur o. va unga tutash mayda orollar hamda Malakka ya.o.ning janubiy chekkasida joylashtan. Mayd. 640 km2. Aholisi 4,45 mln. kishi (2002). Poytaxti — Singapur sh.
 
 
== Davlat tuzumi ==
S. —Singapur Buyuk Britaniya boshchiligidagi Hamdoʻstlik tarkibiga kiruvchi respublika. Amaldagi konstitutsiyasi 1963 y. kabul qilingan (keyinchalik tuzatishlar kiritilgan). Dashtat boshligʻi — prezident (2011 yil Iyul oyidan boshlab Dr. Tony Tan, Respublika 7-prezidenti), u umumiy toʻgʻri ovoz berish yoʻli bilan aholi tomonidan 6 y. muddatga saylanadi. Qonun chiqaruvchi hokimiyatni parlament, ijrochi hokimiyatni bosh vazir boshchiligidagi hukumat amalga oshiradi.
 
 
== Tabiati ==
Qator 18 ⟶ 14:
 
Aholisining koʻpchiligi xitoylar (76%). Malayyalar (14%), Hindiston, Bangladesh, Pokiston, Shri Lankadan kelganlar (7%), yevropaliklar va b. yashaydi. Rasmiy tillar — xitoy, ingliz, malayya, tamil tillari. Dindorlari buddaviylik. konfutsiylik, islom, hinduiylik, xristian dinlariga eʼtiqod qiladi.
 
 
== Tarixi ==
S.ningSingapurning ilk tarixi maʼlum emas. 14-a.ga oid Xitoy va Yava yilnomalarida bu orol Tumasik (yavacha "masek" — dengiz) deb atalgan. 1275 y. S.ga Yava qiroli Kertanagar qoʻshinlari, 1349 y. Siyom harbiy kemalari hujum qilgan. 1377 y.dan orol Yavaga karam boʻlgan, 15-a. boshlarida esa Tan davlatining qiroli Sukotan oʻzini Singapur, Malakka va Malayya hukmdori deb yuritgan, soʻng Joxor sultonligi kuliga oʻtgan. 1819 y. orol inglizlarning Ost-Indiya kompaniyasiga qaram boʻlib qolgan. 1826—1946 ylarda S. — StreytsSetlments tarkibidagi ingliz mustamlakasi. 2-jahon urushi vaqtida S.niSingapurni yapon qoʻshinlari egallab turgan (1942— 45). 1959 y.dan Hamdoʻstlik tarkibidagi "oʻzini oʻzi boshqaruvchi davlat". 1963—65 y.larda Malayziya Federatsiyasi tarkibiga kirdi. 1965 y. 9 avg .da undan ajrab chiqib, alohida mustaqil respublikaga aylandi. 1965 y. sentdan BMT aʼzosi. OʻzR suverenitetini 1992 y. 2 yanv.da tan olgan, 1997 y. 8 apr.da diplomatiya munosabatlarini oʻrnatgan. Milliy bayrami — 9 avg . — Milliy kun (1965).
 
Siyosiy partiyalari va kasaba uyushma tashkilotlari. S. demokratik partiyasi, 1980 y. tuzilgan; S. xalq partiyasi, 1994 y. tashkil etilgan; Xal k, harakati partiyasi, 1954 y. asos solingan; Ishchi partiyasi, 1957 y. guzilgan; Birlashgan xalq fronti. 1974 y. 5 iartiyaning qushilishi natijasida tashkil topgan. Kasaba uyushmalari milliy kongressi, 1961 ii. asos solingan.
 
 
== Xoʻjaligi ==
S. — Jan.Sharqiy Osiyoda iqtisodiy jihatdan eng rivojlangan davlat. Yalpi ichki mahsulotda sanoatning ulushi 28%, transport va alokaning ulushi 13,1%, q.x. ulushi 0,2%.
 
Sanoatining yetakchi tarmoklari — aniq mashinasozlik, elektronika, elektrotexnika, optika, keng isteʼmol mollari va murakkab apparatlar (shu jumladan, kosmik tadqiqotlar uchun eksportga moʻljallangan apparatlar) i.ch.ga ixtisoslashgan. Chetdan keltiriladigan xom ashyo asosida neftni qayta ishlash sanoati rivojlangan. S. zavodlari yiliga 50 mln. tonna neftni qayta ishlash imkoniyatiga ega. Kemasozlik, kema taʼmirlash, samolyotsozlik, metallurgiya, kimyo, turli asbobuskuna i.ch., yogʻochsozlik, qurilish materiallari, toʻqimachilik, rezina, koʻnpoyabzal, oziq-ovqat korxonalari bor. Hunarmandchilik rivojlangan. Yiliga 20,7 mlrd. kVtsoat elektr energiya hosil qilinadi. Asosiy sanoat markazlari — Singapur. Jurong .
 
 
== Qishloq xoʻjaligi ==
Qator 38 ⟶ 31:
 
Matbuoti, radioeshittirishi va telekoʻrsatuvi. S.da bir qancha gaz. va jur. nashr etiladi. Asospylari: "Berita harian" ("Kundalik yangiliklar", malayya tilidagi kundalik gaz., 1957 y.dan), "Biznes tayme" ("Ishbilarmonlar vaqti", ingliz tilidagi kundalik gaz., 1976 y.dan), "Lyanxe van bao" ("Birlashgan kechki gazeta", xitoy tilidagi kechki kundalik gaz., 1983 y.dan), "Lyanxe szao bao" ("Birlashgan tonggi gazeta", xitoy tilidagi kundalik gaz., 1983 y.dan), "Singapur biznes" ("Singapur biznesi", ingliz tilidagi oylik jur., 1977 y.dan). Milliy axborot agentligi yoʻq. "Singapur interneshnl media", S. radiosi (1936), S. televideniyesi (1963) kabi radio va telekoʻrsatuv hukumat xizmati mavjud.
<!-- Bot tomonidan qoʻshilgan matn oxiri -->
 
'''Singapur ''' - [[Osiyo]]da joylashgan shahar-mamlakat.
 
== Havolalar ==