11-Aprel 2014, 16:18 dagi koʻrinishi tahrirlash Mirzoulugʻbek (munozara \| hissa) Tasdiqlangan foydalanuvchilar, Administratorlar 54 018 edits k →‎Adabiyotlar ← Avvalgi tahrir		13-Iyul 2014, 18:53 dagi koʻrinishi tahrirlash bekor qilish Olaf Studt (munozara \| hissa) 6 815 edits + 26 × [[]], imlo; - {{no iwiki}} Keyingi tahrir →
Qator 1: {{Maʼnolari\|Bodom (maʼnolari)}} '''Bodom''' ({{lang\|la\|''Amygdalus'' L.}}) — [[raʼnodoshlar]] (anorgullilar [[oila (biologiya)\|oila]]si)ga mansub [[daraxt]] va [[buta]]lar. 40 ga yaqin turi maʼlum. [[Osiyo]], [[Shimoliy Amerika\|Shimoliy]] hamda [[Markaziy Amerika]]da, [[Yevropa]]ning jan.da, [[Zakavkazye]], [[Oʻrta ~~Osiyoda~~Osiyo]]da tarqalgan. ~~Oʻzbekistonda~~[[Oʻzbekiston]]da 5 ~~turi~~[[tur (biologiya)\|tur]]i mavjud. Ulardan bittasi — shirin magʻizli B. ({{lang\|la\|''A. ~~comminis~~communis'' L.}}) ekiladi, qolganlari yovvoyi holda uchraydi. Oʻzbekistonning dengiz sathidan 1000—1200 m gacha boʻlgan togli zonalarida ([[Fargʻona vodiysi]], [[Surxondaryo viloyati\|Surxondaryo]], [[Samarqand viloyati\|Samarqand]], [[Toshkent viloyati\|Toshkent viloyatlarida]]) oʻstiriladi.▼ ~~'''Bodom''' (Amygdalus L.) — raʼnodoshlar (anorgullilar oilasi)ga mansub daraxt va butalar. 40 ga yaqin turi maʼlum. Osiyo, Shim. hamda Markaziy Amerikada, Yevropaning jan.~~ Botanik tavsifi. Daraxti 6— 10 m, shoxshabbasi piramidasimon yoki tarvaqaylagan. ~~Ildiz~~[[ildiz (oʻsimlik)\|ildiz]] tizimi yaxshi rivojlangan. ~~Barglari~~[[Barg]]lari nashtarsimon. Oʻsuv va meva novdalari chiqaradi. Erta bahorda, barg chiqarishdan oldin gullaydi. ~~Guli~~[[Gul]]i oq yoki pushti, ikki jinsli. Gʻoyat yorugʻsevar va qurgʻoqchilikka chidamli. Chetdan changlanganda yaxshi hosil beradi. Mevasi (bodomi) pust (pishganda yorilib ketadi) bilan qoplangan qattiq qobikli [[danak]] ([[yongʻoqcha]]). ~~Iyulsent~~Iyul—sent.da pishadi. Bodomi 0,5—4 g (magʻzi 12—80%). Magzi tarkibida 35—67% yogʻ, 30% gacha oqsil moddalar, shuningdek qand, yelimsimon moddalar (achchiq B. tarkibida 2,5% gacha amigdalin) bor. Poʻchogʻi naviga qarab yupqa (gʻalvirak), oʻrtacha va qattiq, magʻzi shirin yoki achchiq boʻladi.▼ ▲da, Zakavkazye, Oʻrta Osiyoda tarqalgan. Oʻzbekistonda 5 turi mavjud. Ulardan bittasi — shirin magʻizli B. (A. comminis L.) ekiladi, qolganlari yovvoyi holda uchraydi. Oʻzbekistonning dengiz sathidan 1000—1200 m gacha boʻlgan togli zonalarida (Fargʻona vodiysi, Surxondaryo, Samarqand, Toshkent viloyatlarida) oʻstiriladi. ▲Botanik tavsifi. Daraxti 6— 10 m, shoxshabbasi piramidasimon yoki tarvaqaylagan. Ildiz tizimi yaxshi rivojlangan. Barglari nashtarsimon. Oʻsuv va meva novdalari chiqaradi. Erta bahorda, barg chiqarishdan oldin gullaydi. Guli oq yoki pushti, ikki jinsli. Gʻoyat yorugʻsevar va qurgʻoqchilikka chidamli. Chetdan changlanganda yaxshi hosil beradi. Mevasi (bodomi) pust (pishganda yorilib ketadi) bilan qoplangan qattiq qobikli danak (yongʻoqcha). Iyulsent.da pishadi. Bodomi 0,5—4 g (magʻzi 12—80%). Magzi tarkibida 35—67% yogʻ, 30% gacha oqsil moddalar, shuningdek qand, yelimsimon moddalar (achchiq B. tarkibida 2,5% gacha amigdalin) bor. Poʻchogʻi naviga qarab yupqa (gʻalvirak), oʻrtacha va qattiq, magʻzi shirin yoki achchiq boʻladi. Xoʻjalik ahamiyati . B. asosan, shirin magʻzi uchun yetishtiriladi. B. magʻzi isteʼmol qilinadi, konditer sanoatida, moyi tibbiyotda, achchiq magʻiz B.dan olinadigan efir moyi kosmetika sanoatida, poʻchogʻi likyor, konyak va vinolar rangi va taʼmini yaxshilashda ishlatiladi. Biologik xususiyatlari. B. 100, hatto 130 y.gacha yashaydi. ~~Koʻchati~~[[Koʻchat]]i danakmevalilar ([[shaftoli]], [[olcha]], [[oʻrik]]) yoki achchiq B. danagini ekib olingan nihollarga shirin B. navlarini payvand qilish yoʻli bilan yetishtiriladi. Koʻchati kuzda yoki bahorda ~~8x6~~8×6, ~~8x8~~8×8, ~~10x10~~10×10 m sxemada ekiladi. Soz va toshloqi tuproqli, sugʻoriladigan boʻz yerlarda yaxshi usadi. Ekilgan yili 8—10 marta, hosilga kirgach, 4—6 marta sugʻoriladi. Shoxshabbasiga siyrak yarusli, baʼzan kosasimon shakl beriladi. Daraxti 4—5 yildan boshlab meva beradi. 12—15yili toʻliqhosilga kiradi. Bir tupidan 60—80 kg gacha hosil olinadi. Daraxti 20—25° sovuqqa bardosh beradi. Oʻzbekistonda ekiladigan asosiy ~~navlari~~[[nav]]lari. Boʻstonliq — shaftoli bilan chatishtirish natijasida yetishtirilgan. Bodomi 2 g keladi. Poʻchogʻining qalinligi oʻrtacha, magʻzi shirin. Bahorgi qorasovuqqa chidamli. Ertagi — Buxoro bodomini oddiy B. bilan chatishtirib olingan. Erta gullaydi, mevasi iyudda pishadi. Magʻzi shirin. Sovuqqa chidamli. Gʻalvirak (yupqapoʻchoq) — bodomining oʻrtacha ogʻirligi 1,9 g , magʻzi toʻq, erta gullaydi, mevasi avg ,da pishadi, sovuqqa chidami oʻrtacha. B.ning Yalta, Kosmos, Nikitskiy 62, Turkmenistan aʼlosi kabi navlari ham ekilmoqda. == Adabiyotlar == Qator 17 ⟶ 15: Rixsivoy Joʻrayev. {{stub~~}} {{no iwiki~~}} <!-- Bot tomonidan yaratildi --> {{OʻzME}}

Bodom: Versiyalar orasidagi farq