Amu-Buxoro mashina kanali: Versiyalar orasidagi farq

AMU'''Amu-BUXOROBuxoro MASHINAmashina KA-NALIkanali''' — [[Buxoro viloyatidagiviloyati]]dagi [[sug‘orish]] [[kanal (suv yoʻli)|kanali]]. Amudaryoning[[Amudaryo]]ning o‘ng qirg‘og‘idan, [[Turkmanobod|Chorjo‘y]] sh. (Turkmenistan[[Turkmaniston]]) dan 12 km yuqorida boshlanadi. Qizilqumdan[[Qizilqum]]dan o‘tib [[Buxoro vohasigavohasi]]ga suv beradi. 1-navbati 1965 y.da, 2-navbati 1976 y.da qurilgan. Umumiy uz. 400 km. Suvni maksi-malmaksimal ko‘tarish bal. 111m, maksimal suv o‘tkazish imkoniyati 270 m3m³/s A.-B.m.k.ning 1-na-vbatinavbati ishga tushirilgach, Buxoro vilo-yatidaviloyatida boshqa manbalardan sug‘orib ke-lingankelingan 136,5 ming ga yerni Amudaryo suvi bilan sug‘orish mumkin bo‘ldi, Amudaryo havzasidagi 377 ming ga yerning suv bilan ta’minlanishini yaxshilash, 23,8 ming ga yangi yerlarni sugorish imkoni tugildi. Magistral kanalda 65 [[gidrotexnika in-shootiinshootlari|gidrotexnika inshooti]], 11 nasos st-yasi (jumladan suvni 54 m balandlikka ko‘tarib beradigan, har birining quvvati 12,5 ming kVt bo‘lgan 10 nasos agregatli Hamza-2 nasos st-yasi) bor. A.-B.m.k.ning nasos st-yalari, ularning umumiy joylanishi, ayrim nasos agregatlarning quv-vati, shuning-dekshuningdek nasoslarning avtomatika va tele-mexanikatelemexanika vositalari bilan jihozlanishi jihatidan mamlakat irrigatsiya tajri-basidatajribasida noyob hisoblanadi. Birinchi mar-446ta Buxoro viloyatida nasos st-yasining old kamerasida belgilangan suv sathini doimo bir xilda saqlab turadigan avto-matikavtomatik tam-batamba (zatvor) qo‘llanildi. 152-km da uch yo‘nalishda suv taqsimlagich qurildi: chapda — A.-B.m.k.ning 1-na-vbatinavbati uchun (suv sarfi 60,3 m3m³/s), o‘ngda — A.-B.m.k.ning 2-navbati uchun (suv sarfi 95,8 m3m³/s) va o‘rtada rostlagich -To‘dako‘l sho‘rini yuvish hamda kelajak-da uni to‘ldirish uchun suv beradi. A.-B.m.k.ning 2-navbati tugaydigan 191-km da Qiziltepa nasos st-yasi qurildi. U A.-B.m.k.ning 2-navbatidan [[Zarafshon (daryo)|Zarafshon]] daryosiga suv uzatadigan ikkinchi po-gonapogona hisoblanadi. [[Qiziltepa]] nasos st-yasining yuqori befida suv sathini ta’minlash uchun To‘dako‘l botig‘iga suv tashlaydigan inshoot qurilgan. A.-B.m.k. 2-navbatining ishga tushirilishi 15,5 ming ga yangi yerlarni o‘zlashtirish, Amudaryo suvi bilan Buxoro, [[Samarqand viloyati|Samarqand]], [[Navoiy viloyati|Navoiy viloyatlaridagi]] 77 ming ga sug‘oriladigan yerlarning suv ta’mino-tini yaxshilash imkonini yaratdi.Sharif Hamdamov.