Kaltakesaklar: Versiyalar orasidagi farq

'''Kaltakesaklar''' ({{lang|la|Sauria}}) - [[sudralib yuruvchilar]] sinfining[[sinf]]ining kenja turkumi. 2000 tacha turi[[tur (biologiya)|tur]]i bor. [[Gekkonsimonlar]], tangacha oyoqlilar, [[agamalar]], [[iguanalar]], [[urchuq kaltakesaklar|urchuqsimonlar]], zahartishlilar, [[echkemarsimonlar]], [[amfisbenalar]], asl kaltakesaklar, [[ssinksimonlar]] kabi oilalarga[[oila (biologiya)|oila]]larga boʻlinadi. K.ning [[tana]] shakli turli-tuman. Besh barmoqli oyoqlilari ham, oyoqsizlari ham uchraydi. Oyoqsiz K.da toʻsh suyagi va oyok kamari saqlangan. K. keng tarqalgan. Oʻzbekistonda ularning 38 turi, mas, fotmanchiq, echkemar, toshkaltakesak, kunkargʻar, [[sariq ilon]], bot-bot, [[qizilquloq]] va h.k. bor. Asl kaltakesaklar oilasi mazkur turkum uchun tipik vakildir. Bu oilaning 156 tacha turi bor. Ular 21 ta uruqqa kiradi. Gavdasi[[Gavda]]si silindr shaklida; boʻyni yaqqol ajralib turadi; dumi[[dum]]i uzun va uziluvchi; oyoklari[[oyoq]]lari yaxshi rivojlangan; boshi va qorni qalqonlar, gavdasi tangachalar bilan qoplangan. Dumidagi tangachalar halqa shaklida. [[Quloq]] teshigi bor. [[Afrika]], [[Osiyo]] va Yevropaning[[Yevropa]]ning serquyosh, issiq mintaqalarida yashaydi. Oʻzbekistonda yozda kun qiziganda uyalariga[[uya]]lariga (salqin joylarda) kirib oladi. Qishda (noyab.dan martgacha) karaxt boʻladi. [[Tuxum]] qoʻyadi; tuxumdan tirik tugʻuvchi turlari ham bor. [[Hasharot]] va b. jonivorlar bilan oziqlanib, koʻp foyda yetkazadi. Yugurdak kaltakesak, tirik tugʻar kaltakesak, Oʻzbekistonda keng tarqalgan ildam kaltakesakcha va h.k. shu oilaga kiradi.<ref>[[OʻzME]]. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil</ref>