Primorye oʻlkasi: Versiyalar orasidagi farq

Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
DastyorBot (munozara | hissa)
k yanv. → yanvar
IanraBot (munozara | hissa)
k clean up, replaced: km2 → km² using AWB
Qator 1:
'''Primorye oʻlkasi''' - RF tarkibidagi oʻlka. 1938 y. 20 okt.da tuzilgan. Uzok, Shark, federal okrugiga kiradi. Rossiyaning chekka jan.-sharqiy Femida, Primoryeda joylashgan, Yapon dengizi bilan oʻralgan. Gʻarb va jan.-gʻarbdan Xitoy va KXDR bilan chegaradosh. Mayd. 165,9 ming km2km². Aholisi 2068,2 ming kishi (2002), asosan, ruslar, shuningdek, ukrain, belorus va b. millat vakillari ham yashaydi. Shahar aholisi 78,3%. Markazi — Vladivostok sh. Boshqa yirik shaharlari — Naxodka, Ussuriysk, Artyom, Bolshoy Kamen, Arsenyev, Partizansk, Spassk-Dal-niy, Dalnegorsk, Dalnerechensk.
 
P. oʻ. Uzoq Sharqning jan. qismida joylashgan. Kirgoklari jan .da juda parchalangan. Qoʻltiklaridan eng yirigi — Ulugʻ Pyotr qoʻltigʻi. Yirik orollari: Rus, Popov, Putyatin, Askold. Oʻlkaning markaziy qismini Sixotealin togʻlari egallagan (bal. 1855 m gacha, Oblachnaya choʻqqisi), gʻarbida Ussuri va Xanka koʻli boʻyi payettekisliklari mavjud. Qoʻngʻir koʻmir va toshkoʻmir, polimetall rudalar, oltin, qalay, grafit, qurilish materiallari konlari mavjud. Iqlimi moʻʼtadil mussonli iqlim. Qishi sovuq, qisqa. Yanv.ning oʻrtacha t-rasi sohilda — 12°dan —14° gacha, ichki rayonlarda —20°dan —27°gacha, eng past t-ra yanvar
 
da: Vladivostokda — 30°, oʻlkaning ichki qismlarida —40° dan —45° gacha. Yozi seryomgʻir, tez-tez siklonlar boʻlib turadi. Yezda eng yuqori t-ra 40°, iyulning oʻrtacha t-rasi 14—21°. Yiliga 600—900 600–900 mm yogʻin tu-shadi. Qirgʻoq boʻylab sovuq oqim oʻtga-nidan, sohilda uzoq vaqt tuman boʻlib turadi. Yoz oxiri va kuzda tez-tez tay-funlar qam boʻlib oʻtadi. Vegetatsiya davri oʻlka shim.da 120 —130 kun, jan.
 
da 160—200 kun. Eng yirik daryosi — Amur, uning irmoklari: Ussuri, Bikin, Krilovka, Arsenyevka va b. Daryolardan sholipoyalarni sugʻorishda foydalaniladi. Jan.-gʻarbida yirik Xanka kuli bor. Asosan, qoʻngʻir-oʻrmon va qoʻngʻirtayga podzol tuproqlari, tekisliklarda qoʻngʻir-podzol va oʻtloqi-qoʻngʻir podzollashgan tuproqlar, daryo vodiylarida allyuvial tuproqlar tarqalgan. Pasttekisliklar va daryo vodiylarida dehqonchilik qili-nadi. Oʻlka hududining 90% i oʻrmon. Xanka boʻyi pasttekisligida botqoqliklar bor.
Qator 13:
K-x.da, asosan, bugʻdoy, sholi, suli, soya, kartoshka, sabzavot ekiladi. Bogʻdorchilikda olxoʻri, nok, olcha, krijovnik, qoraqat, uzum yetishtiriladi. Chorvachiligi goʻsht-sut yetishtirishga ixtisoslashgan. Qoramol, choʻchqa, qoʻy va echki, parranda boqiladi. Darrandachilik, bugʻuchilik va asalarichilik ham salmokli oʻrin tutadi.
 
Transportda t.y. yetakchi oʻrinda (uz. — 1566  km, tashiladigan jami yuklarning 80%i). Oʻlka hududidan Transsibir t.y. magistrali oʻtgan. Dengiz transportining ham ahamiyati katta. Yirik portlari: Vladivostok, Naxodka, Vostoch-niy.
 
Asosiy avtomobil yoʻli: Xabarovsk — Vladivostok. Avtoyoʻllar uz. 7003 &nbsp;km. Xavo yoʻllari ham rivojlangan. 10 oliy oʻquv yurti, bir qancha i.t. institutlari, 4 muzey, kartinalar galereyasi, 4 teatr, filarmoniya, radio va televizion stansiya, iqlim va balchik, kurortlari (Sadgorod, Shmakovka va b.), 4 turis-tik bazasi bor.<ref>[[OʻzME]]. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil</ref>
 
== Manbalar ==
{{manbalar}}
 
{{stub}}
{{no iwiki}}
 
{{OʻzME}} <!-- Bot tomonidan yaratildi -->
 
 
{{stub}}