Markaziy Afrika Respublikasi: Versiyalar orasidagi farq

Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
kTahrir izohi yoʻq
IanraBot (munozara | hissa)
k clean up, replaced: km2 → km² using AWB
Qator 1:
<!-- Bot tomonidan qo‘shildi -->
 
{{Markaziy Afrika Respublikasi_info}}
'''Markaziy Afrika Respublikasi''' (Markaziy Afrika Respublikasi) poytaxti — [[Bangui]] shahri. [[BMT]] aʼzosi
'''Markaziy afrika respublikasi''' (MAP) (Republigue Centrafricaine) — Markaziy Afrikada joylashgan davlat. Mayd. 623 ming km2km². Aholisi 3,5 mln. kishi (2001). Poytaxti — Bangi sh. Maʼmuriy jihatdan 16 prefekturaga boʻlinadi.
 
Davlat tuzumi. MAP — respublika. Amaddagi konstitutsiyasi 1994 y. 28 dek.da umumxalq referendumida maʼqullangan va 1995 y. 7 yanvardan kuchga kirgan. Davlat boshligʻi — prezident. U umumiy toʻgʻri ovoz berish yoʻli bilan 6 y. muddatga saylanadi va yana bir marta qayta saylanishi mumkin. Qonun chiqaruvchi hokimiyat Milliy majlis (bir palatali parlament), ijroiya hokimiyatni prezident bilan hukumat amalga oshiradi. Vazirlar Kengashini boshqaruvchi bosh vazirni prezident tayinlaydi.
 
Tabiati. Mamlakat hududining katta qismini Azande qiri (bal. 600—900600–900 m) egallagan. Qirda keng vodiylar va bal. 1300—14001300–1400 m li gumbazsimon togʻlar koʻp. Olmos, uran rudasi, lignit, temirli kvarsit konlari bor. Iklimi ekvatorial mussonli iqlim; issiq, yozi seryomgʻir. Eng issyak, oyi (mart)ning oʻrtacha t-rasi 26—ZG, eng salq-in oyi (shim.da dek. yoki yanvar, jan.da iyul yoki avg .)niki 21—25°. Yillik yogʻin shim.dan jan.ga tomon 1000—1200 1000–1200&nbsp;mm dan 1600—1800 1600–1800&nbsp;mm gacha ortib boradi. Mamlakat jan. chegaralari boʻylab MARning asosiy daryosi — Ubangi (Kongo daryosining oʻng irmogi), shim. qismidan Chad koʻliga quyiluvchi Shari daryosi irmoqlari oqib oʻtadi. Daryolar toʻlib oqqan davrda kema qatnaydi.
 
Oʻsimliklar qoplami, asosan, savanna, ayrim joylari esa yilning quruq faslida bargini toʻkuvchi siyrak daraxtli tropik oʻrmonlardan iborat. Mamlakatning jan. qismida daryo sohillari boʻylab doim yashil oʻrmonlar, eng chekka jan.dagi qizilsariq laterit tuproqlarda sernam ekvatorial oʻrmonlar oʻsadi. Hayvonot dunyosi boy va xilmaxil. Yirik hayvonlardan fil, karkidon, buyvol, kiyik, jirafa, yirtqichlardan arslon, qoplon, qashqir, sirtlon yashaydi. Oʻrmonlarda maymun koʻp. Daryolarda timsoh uchraydi. Har xil qushlar, ilonlar, kalta-kesaklar, hasharotlar, jan.
Qator 43:
Amaliy va tasviriy sanʼat turlaridan yogʻoch oʻymakorligi, toʻquvchilik, kulollik, metall va fil suyagidan uzuk, marjon shodalari, bilaguzuklar yasash rivojlangan. Palma yaproklari, poxol va oʻtdan savat, bordon, qalpoq, sumkalar toʻqiladi. Buyvol va timsoh terisidan xaltacha, kartmon, kitob muqovalari yasaladi. Hunarmandlar maktabi tashkil topgan.
 
Xalq marosimlari xor boʻlib aytiladigan qoʻshiqlar va niqob kiyib ijro etiladigan ommaviy raqslar bilan oʻtadi. Yakkaxon baxshilar tarixiy dostonlar, masallar, rivoyatlar va ishqiy qoʻshiklarni ijro etishadi. Professional sozandaxonandalar ijodi alohida oʻrin oladi. Ndumu deb ataladigan doʻmbra, makembe deb ataladigan qoʻngʻiroq, ngombi deb ataladigan 2 torli arfa, qaqildoq kabi musiqa asboblari bor. Bangida milliy sanʼat maktabi boʻlib, unda musiqa, raqs, drama asoslari oʻrgatiladi. Milliy muzeyda xalq sanʼati va anʼanalari boʻlimi ishlaydi. <ref>[[OʻzME]]. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil</ref>
 
== Manbalar ==
{{manbalar}}
 
{{stub}}
 
 
{{OʻzME}} <!-- Bot tomonidan yaratildi -->
 
{{stub}}
 
[[Turkum:Afrika]]
[[Turkum:Davlatlar]]
[[Turkum:BMT aʼzolari]]
 
 
{{stub}}