Parij: Versiyalar orasidagi farq
Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
Shrikarsan (munozara | hissa) Removing Link FA template as it is now available in wikidata |
k clean up, replaced: km2 → km² (4) using AWB |
||
Qator 2:
<!-- Bot tomonidan qoʻshilgan matn boshi -->
'''Paris''' — Fransiyaning poytaxti. Mamlakatning eng muhim iqtisodiy, siyosiy va madaniy markazi. Dunyodagi eng katta va goʻzal shaharlardan. Il-deFrans tarixiy viloyatining bosh shahri. Sena daryosi sohilida. Ikdimi yumshoq, moʻʼtadil, dengiz iqlimi. Yanv.ning oʻrtacha t-rasi 3,4°, iyulniki 18,8°. Yillik yogʻin 645
Mil. av. 1-a.da hoz. P. oʻrnida gallar qabilasi boʻlgan pariziylarning Lyutetsiya qishlogʻi bor edi; rimliklar davrida yirik savdo markazi, mil. 3—4a.larda Pariziya deb atalgan (Parij nomi shundan olingan). 497 y.dan frank qirollari qarorgohi. Karolinglar davrida — faflik markazi. 885—886 y.larda P. normannlar qamaliga bardosh bergan. 987 y.dan P. fransuz qirolligi poy-taxti. 14—15-a.larda P. bir qancha xalq harakatlari maydoniga aylangan. Yuz yillik urush davrida (1337—1453) P. inglizlar tomonidan bosib olinib, 1436 y.gacha ular qoʻlida boʻlgan. 16-a.
Qator 16:
Shahar radial-halqasimon qilib planlashtirilgan. Bir-biriga bogʻlanib ketgan, shaklan oʻziga xos ansambllar sistemasi sha-har qiyofasiga alo-hida husn bagʻishlaydi. Shaharning qad. markazi Site o. boʻlgan. Bu yerda gotika uslubida qurilgan Bibi Maryam ibodatxonasi (Notr-Dam, 1163—1257), Sent-Shapel butxonasi (1243—48) kabi yodgorliklar saqlangan. 16—17-a.larda P. salo-batli poytaxt qiyofasiga kirgan. Koʻchalar, maydonlar plan asosida qurilgan. Luvr (1546—19-a. oʻrtalari), Lyuksemburg saroyi (1615—21), Sorbonna un-ti va uningcherkovi (1629—53), Nogironlar uyi (1671—76), Nogironlar sobori (1680—1706), Vogezlar maydoni (1606—12), Val-degras monasti-ri(1645—71) bunyod etilgan. 18-a. va 19-a. boshlarida P. markazida ulkan may-don barpo etildi. U Luvr maydonini, Karusel (1806) maydonidagi arkni yangi Rivoli koʻchasi, Tyuilri bogʻi, Yelisey maydoni, de Goll maydonidagi Zafar darvozasi (1806—37) bilan birlashtiradi. Shu r-nning gʻarbida turar joy kvartallari joylashgan. U Bulon oʻrmoniga borib taqaladi. Daryoning chap sohilida Panteon (1758— 90), Burbonlar saroyi (18—19-a.lar), Grand-Opera teatri binosi (1860—75), Eyfel minorasi (1889) qad koʻtargan. 20-a.da P.da zamonaviy meʼmorlik uslubida Mars maydoni (1908—28), Shayo saroyi (1936), 60-y.larda va 70-y.larning boshlarida YUNESKO binosi va b. yangi majmualar bunyod etildi. Sena daryosiga 60 dan ziyod koʻprik qurilgan.
P.da mamlakatning yetakchi ilmiy tadqiqot in-tlari va oliy oʻquv yurtlari joylashgan. Parij (Sorbonna) un-ti (13-a.), Fransiya kolleji, konservatoriya, konchilik, sanʼat maktablari, q.x. in-ti, Fransiya in-ti (tarkibida 5 akademiya mavjud), muzeylar (Luvr muzeyi va b.), 60 dan ziyod teatr (jumladan, "GrandOpera", "Komedi Fransez"), konsert zallari, yirik ku-tubxonalar, kosmosni tadqiq qilish markazi, telemarkaz va b. bor. Shaharda sanoat va savdo birlashmalari, yirik mahalliy va xorijiy banklar, davlat maʼmuriy-boshqaruv idoralari, siyo-siy partiyalarning rahbarlik organlari va h.k. joylashgan. Har yili P.da savdo yarmarkalari oʻtkaziladi. P.da 1900 va 1924 y.larda 2- va 8-olimpiada oʻyinlari boʻlib oʻtgan. Shahar atro-fida oʻrmonlar saqlangan.
<!-- Bot tomonidan qoʻshilgan matn oxiri -->
Qator 37:
| rahbar_ismi = Bertrand Delanoë /Bertran Deloanoe/
| maydon_miqyosi = 105,4
| maydon_jami_km² =
|
|
| balandlik_m =
| aholi_yil = 2009
| aholi_ilova =
| aholi_jami = 2.234.105
|
| timezone =
| utc_farqi =
Qator 64:
* [http://www.afisha.ru/travel/france/paris/ Sayyohlar uchun qoʻllanma {{ref-ru}}]
== Manbalar ==▼
{{geo-stub}}▼
{{manbalar}}▼
{{OʻzME}}▼
{{Yevropa poytaxtlari}}▼
[[Turkum:Geografiya]]
Qator 71 ⟶ 75:
▲{{geo-stub}}
▲== Manbalar ==
▲{{manbalar}}
▲{{OʻzME}}
▲{{Yevropa poytaxtlari}}
| |||