6-May 2014, 15:25 dagi koʻrinishi tahrirlash Mirzoulugʻbek (munozara \| hissa) Tasdiqlangan foydalanuvchilar, Administratorlar 54 018 edits kTahrir izohi yoʻq ← Avvalgi tahrir		25-Dekabr 2014, 19:13 dagi koʻrinishi tahrirlash bekor qilish IanraBot (munozara \| hissa) 1 365 edits k clean up, replaced: km2 → km² using AWB Keyingi tahrir →
Qator 1: '''Tyumen viloyati''' - RF tarkibidagi viloyat. 1944 y. 14 avg .da tashkil etilgan. Asosan, Gʻarbiy Sibir shim. da joylashgan, shim.da Kara dengiziga tutash. XantiMansilar muxtor okrugi va Yamal Nenetslari muxtor okruginp oʻz ichiga oladi. Ularning tarkibiga Kara dengizining Beliy, Oleniy, Vilkitskiy, Shokalskiy va Neupokoyev o.lari kiradi. Mayd. 1435,3 ming ~~km2~~km². Aholisi 3265,7 ming kishi (2002), asosan, ruslar (73,6%), shuningdek, ukrain, tatar va b. millat vakillari ham yashaydi. Shahar aholisi 77,4%. Markazi — Tyumen sh. Boshqa yirik shaharlari — Tobolsk, Ishim. Tarkibiga 38 tuman, 28 shahar va 40 shaharcha kiradi. T.v. Gʻarbiy Sibir tekisligida joylashgan, bal. 285 m (Sibir Uvallari). Viloyat gʻarbida Ural togʻlarining sharqiy yon bagʻirlari (eng baland joyi 1895 m, Narodnaya choʻqqisi) yondosh. T.v. hududida 1950—60 y.larda neft va gaz konlari ochildi. Uralning sharqiy yonbagʻirlarida qoʻngʻir kumir, temir rudasi, qurilish qumi konlari bor. Iqlimi kontinental. Shim.da qishi uzoq, sovuq (8—10 oy davom etadi). Yanv.ning oʻrtacha trasi —29°, iyulniki 4—15°. Yillik yogʻin ~~200—~~200– 600  mm. Viloyat shim.da kup yillik muzloq yerlar bor. Vegetatsiya davri jan. qismida 150—162 kun, XantiMansilar muxtor okrugida 115—125 kun. Viloyatning asosiy daryosi — Ob (1500  km chamasida) va uning eng katta irmogʻi Irtish (900  km chamasida). Viloyatning shim.sharqida Taz va Pur, Nadim daryolari oqib utadi. Yamal ya.o. va T.v.ning jan.da kul koʻp. Asosan, podzollashgan qumoq va qumloq, shuningdek, torfbotqoq, chekka shim.da (Yamal va Giden ya.o.da) tundra tuproklari, viloyatning jan. da qoratuproqsimonoʻtloq tuproqlar, dare vodiylari boʻylab allyuvial tuproqlar tarqalgan. Shim.da tundra, jan.roqda oʻrmonli tundra oʻsimliklari oʻsadi. Viloyatning kattagina qismi tayga zonasi bilan band. Jan. oʻrmonli dasht zonasida, tundra zonasida shimol bugʻusi, oq tulki, oq tovushqon, lemming , oq kaklik, burunduq, qoʻngʻir ayiq, rosomaxa, kolonok, sobol, boʻri, tulki; qushlardan karqur, chil, kedr chumchugʻi; oʻrmonli dashtda qur yashaydi. Ondatra, norka, barguzin soboli va qunduz iqlimlashtirilgan. Yezda gʻoz va urdaklar uchib keladi. Dare va koʻllarda baliq kup. Viloyat hududida Verxnetazovskiy, Malaya Sosva, Yuganskiy qoʻriqxonalari joylashgan. Qator 15: Q.x.ning yetakchi tarmogʻichorvachilik, asosan, sutgoʻsht chorvachiligi va choʻchqachilik. Qoʻy va echkilar ham boqiladi. Viloyat shim.da bugʻuchilik, darrandachilik (ok, tulki, sobol, suvsar, ondatra), moʻynachilik rivojlangan. Viloyatning jan. qismida don (javdar, bugʻdoy, suli, arpa) va ozuqa ekinlari ekiladi, kartoshka va sabzavotlar yetishtiriladi. T.y. uzunligi 2451  km. Avtomobil yoʻllari uz. 11458  km, shu jumladan, qattiq qoplamalisi 9033  km. Ob, Irtish, Tobol, Tura va b. daryolarda kema qatnaydi. Havo transporti muhim ahamiyatga ega. 7 oliy oʻquv yurti, 7 muzey, 3 teatr bor. Viloyatda 30 dan ortiq sanatoriy, Bolshoy Taraskul balneobalchiq kurorti faoliyat koʻrsatadi. {{stub}}▼ {{OʻzME}} <!-- Bot tomonidan yaratildi --> Qator 25 ⟶ 22: {{Rossiya Federatsiyasining subʼektlari}} [[Turkum:Rossiya viloyatlari]]▼ ▲[[Turkum:Rossiya viloyatlari]] ▲{{stub}}

Tyumen viloyati: Versiyalar orasidagi farq