Xovos tumani: Versiyalar orasidagi farq

sharqdan Toshkent viloyatining Bekobod tumani, jan.da Tojikiston Respublikasi, gʻarbdan Jizzax viloyatining Zomin, shim.gʻarbdan viloyatning Sardoba, Mirzaobod tumanlari bilan chegaradosh. Mayd. 1,5 ming km2km². Aholisi 74,1 ming kishidan ziyod (2004). Tumanda 1 shaharcha (Xovos), 11 qishloq fuqarolari yigʻini (Binokor, Gulbahor, Zafarobod, Paxtakor, Sohibkor, Chamanzor, Qaxramon, Turkiston, Farhod, Havotag , Husnobod) bor. Markazi — Xovos shaharchasi.

Tabiati. Tuman hududi, asosan, viloyatning jan. qismida joylashgan. Relyefi pasttekislik, kir, baland adir va togʻlardan iborat boʻlib, shim.dan (250350 m) jan.ga (12001600 m) koʻtarila boradi. Iklimi keskin kontinental, yozi issiq, kuruq, qishi sovuq. Yillik oʻrtacha tra 15°, yanvarning oʻrtacha trasi —2°, eng past tra —30°, iyulning oʻrtacha trasi 30°, eng yuqori tra 46°. Yillik yogʻin mikdori 315  mm (shim.gʻarbda 200—250 200–250 mm, jan.da 400—450 400–450 mm). Xovos shamoli (Bekobod shamoli) Oʻrta Osiyodagi eng kuchli shamollardan biridir. Yil boʻyi oʻrta hisobda 48—52 kun kuchli shamol esadi, koʻpincha noyabr oyida boshlanib, martda tugaydi. Qishda shamolning tezligi sekundiga 25—3025–30 m, yezda 10—1510–15 m boʻladi. Shamol 1—3 kun, hatto 5 kunlab davom etadi. Vegetatsiya davri 224 kun.

Adirlar qumtosh, qum, lyosslardan tashkil topgan. Jan. qismidagi adirlarning tuprogʻi esa lyoss ustyda hosil boʻlgan boʻz, och boʻz, tipik boʻz tuproqlardir. Bu yerlardan bahorikor dehqonchilikda foydalaniladi. Tekisliklarda boʻz, och boʻz, tipik boʻz, oʻtloqi boʻz tuproqlar tarqalgan boʻlib, dehqonchilik uchun qulay. Tuman Sirdaryodan chiqarilgan Sarkisov nomidagi Jan. Mirzachoʻl kanali orqali sugʻoriladi. Savatsoy, Sarmichsoy, Moʻgʻulsoy, Xoʻjamushkentsoy, Qipchoqsoy va b.dan ham sugʻorishda foydalaniladi. Bahorda adirlar turli oʻtlar bilan qoplanadi. Tekislik qismida qoʻngʻirbosh, rang , iloq, qiyoq, shoʻra, shuvoq, yantoq, qamish, paxtatikan, ituzum, shamak, gʻumay va b. oʻsadi. Yovvoyi hayvonlardan tulki, boʻri, chiyaboʻri; qushlardan choʻl burguti, laylak, tustovuq, yovvoyi oʻrdak; kemiruvchilardan quyon, tipratikan, kalamush, yumronqoziq, dala sichqoni; sudraluvchilardan toshbaqa, ilonlar, kaltakesaklar va b. bor. Aholisi, asosan, oʻzbeklar; shuningdek, tojik, qozoq, tatar, turkman, koreys, rus, qrim tatar, ozarbayjon, arman, ukrain va b. millat vakillari ham yashaydi. Aholining oʻrtacha zichligi 1 km2ga km²ga 49,4 kishi (2004).