Mahmud Gʻaznaviy: Versiyalar orasidagi farq
Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
k Mirzoulug'bek moved page Mahmud gʻaznaviy to Mahmud Gʻaznaviy over redirect |
Tahrir izohi yoʻq |
||
Qator 1:
{{Shaxsiyat
'''Mahmud gʻaznaviy''', Abulqosim Mahmud ibn Sabuqtegin (967— Gʻazna, 1030) — davlat arbobi va harbiy sarkarda, Gʻaznaviylar davlati hukmdori (998—1030). Sabuqteginttg oʻgʻli. Yoshligida otasidan harbiy sanʼ-atni puxta egallagan. Somoniylarga qarshi isyon koʻtargan turk amirlari Abu Ali Simjuriy va Foyiqqa qarshi janglarda otasining qoʻshinida qatnashib, katta jasorat koʻrsatgani uchun "sayf uddavla" ("davlat qilichi") unvoni bilan taqdirlandi (994). Gʻaznaviylar davlatining Nishopurdagi no-ibi (994—997). Otasi vafotidan soʻng taxtni egallagan (998 y.dan). Marv yaqinidagi jangda somoniylar qoʻshinini magʻlubiyatga uchratgan (999. 16.5). Somoniylar davlati agʻdarilgach, M. F. Bagʻdod xalifasi al-Qodir (hukmronligi, 991 —1031)dan "yamin uddavla va amin ulmilla" ("davlatning oʻng qoʻli va millatning ishonchi") degan faxriy unvon va Xuroson hokimligi haqida yorliq olgan (999). Krraxoniplar xoni Nasr M. Gʻ.ga elchi yuborgan; 1001 y.da qoraxoniylar bilan tuzilgan sulh shartnomasiga muvofiq, har 2 davlat oʻrtasidagi chegara chizigʻi qilib Amudaryo belgilandi. Shunday qilib, Somoniylar davlati oʻrnida 2 ta yangi davlat tashkil topgan. M. F. qoʻlida Shim. Hindiston chegarasidan tortib Xazar (Kaspiy) dengizigacha choʻzilgan katta hudud birlashtirilgan. Keyinchalik bu davlat tarkibiga Shim. Hindiston, Xorazm va Gʻarbiy Eron ham kiritilgan. Qoraxoniylar bilan ayrim urushlar (1006—08)dan soʻng , Chagʻoniyon, keyinchalik Xuttalon, Qabodiyon viloyatlari va Termiz, Amul (Chorjoʻy)ni ham oʻz davlati tarkibiga qoʻshib olgan. M. Gʻ. yirik harbiy yurishlar olib borish bilan birgalikda qoʻshni davlatlar hukmdorlari bilan diplomatik aloqalar va qarindoshlik munosabatlari oʻrnatgan. Bayhaqiyning yozishicha, Xorazmdagi xalq gʻalayonlari oqibatida 1016 y.da Abul Abbos Maʼmun qatl etilib, taxtga uning jiyani yosh va tajribasiz Muhammad ibn Maʼmun oʻtirdi. M. Gʻ. bu xabarni eshitgach, qasos olish bahonasida katta qoʻshin (100 ming askar, 500 fil) bilan kelib, Xorazm davlati poytaxti Qiyotni egallagan (1017) va hojib Oltintoitk Xorazmda oʻz noibi qilib qoldirgan va Beruniy boshchiligidagi olimlar, shoirlar va sanʼ-atkorlarni, shuningdek, yosh xorazmshohni butun sulolasi bilan Gʻaznaga olib qaytgan.▼
|ismi = Mahmud Gʻaznaviy
|asl ismi = Abulqosim Mahmud ibn Sabuqtegin
|portret = Sultan-Mahmud-Ghaznawi.jpg
|eni = 200px
|tavsif = Sarkarda, markazlashgan davlat asoschisi, ilm-fan va madaniyat homiysi
|tavallud sanasi = {{Birth date|df=yes|971|2|11}}
|tavallud joyi = [[Gʻazna]]
|vafot sanasi = {{Death date and age|df=yes|1020|30|4|971|2|11}}
|vafot joyi = [[Gʻazna]]
|imzo =
}}
▲'''Mahmud
[[Fors]]
== Adabiyot ==
Qator 13 ⟶ 25:
{{stub}}
{{no iwiki}}
[[Turkum:
[[Turkum:Gʻaznaviylar]]
{{OʻzME}} <!-- Bot tomonidan yaratildi -->
|