|Mamlakat = [[Tasvir:Flag of Saudi Arabia.svg|25px]] [[Saudiya Arabistoni]]
|Hudud turi = viloyat
|Hudud = Makka
Qator 53:
'''al-Masjid al-Haram''' ({{lang-ar|المسجد الحرام}} "Muqaddas Masjid") — dunyodagi eng katta [[masjid]], Makkadagi Kaʼba ibodatxonasi va u bilan bogʻliq boʻlgan majmua. Ushbu masjid [[Makka]] [[shahar|shahrida]] boʻlib [[musulmon]]lar [[namoz]] qilganda yuzlanadigan, hamda musulmonlar tarafidan dunyogagi eng muqaddas joy deb bilingan [[Kaʼba]]ni oʻrab olgan. Ushbu masjid "Haram" yoki "Haram Sharif" deb ham tilga olinadi.
Qurʼonda[[Qurʼon]]da shu nom bilan tilga olingan. Bu majmua qadimdan mavjud boʻlgan, arablarda islomgacha ham sigʻiniladigan muqaddas joylardan biri hisoblangan. Yunon tarixchisi [[Ptolemey]] asarlarida 2-a.[[II asr]]da [[Makka]] va undagi ibodatxonaning mavjudligi tilga olingan. [[630 y.-yil]]i musulmonlar Makkani egallagach, Al-m.masjid al-H.Haram islom dinining markazi, eng mukaddasmuqaddas ibodatxona deb tanilgan. Al-m. al-H. majmuasining markazida Kaʼba va hovlisida [[Zamzam]] bulogʻi, ikki tepalik ([[Safo va Marva]]) bor. Tepaliklar tim bilan tutashtirilgan. MayejidMasjid [[1570 y.-yil]]da majmua boʻlib shakllangan. Toʻgʻri toʻrtburchak tarhli (160*110 m), hovli atrofi 3—4 qatorli ravoqli ustunlar qatori bilan oʻralgan. Us tunUstun (jami 550 ta)lar marmar va granitdan ishlangan. Boshasi muqarnaslar bilan bezatilgan. Shim. va jan.-gʻarbiy qismidagi koʻchaga qaragan peshayvon asosiy binodan bir oz tashqariga chiqarib qurilgan. Bino burcheklariga 7 salo-batli minora ishlangan [ulardan eng qadimiysi (757 y.da qurilgan) shim. qismida joylashgan, shimoli-sharqiy qismidagisi 15-a.da, qolganlari 16-a. boshlarida qurilgan]. Al-m. al-H. musulmonlar haj qiladigan mukaddas joy hisoblanadi. U gʻayrimuslimlar uchun yopiqdir. Oxirgi taʼmirlash ishlaridan soʻng Al-m. alH. maydoni kengayib, 328 ming kv.m.ni tashkil etadi. Bu bir vaqtning oʻzida 730 ming, haj va umra paytlarida esa 1 mln. namozxonni oʻz bagʻriga sigʻdira oladi. Haj marosimining boshlanishi va tugʻallanishida albatta Al-m. al-H.ga kelib Kaʼba tavof qilinadi (234-b.dagi rasmga q.). <ref>[[OʻzME]]. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil.</ref>
