Dmitriy Mendeleyev: Versiyalar orasidagi farq

Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
k Nataev Mendeleyev Dmitriy Ivanovich sahifasini Dmitriy Mendeleyevga koʻchirdi
Ximik1991 (munozara | hissa)
Andoza:Olim qoʻyildi (lekin hali toʻliq toʻlmagan)
Qator 1:
{{redirect|Mendeleev}}
'''Mendeleyev Dmitriy Ivanovich''' [1834.27.1 (8.2), Tobolsk - 1907.20.1 (2.2), Peterburg (hoz. Sankt-Peterburg)] — rus kimyogar olimi va pedagogi. Peterburgdagi Bosh pedagogika instituti fizikamatematika f-tining tabiiyot fanlar boʻlimini tugatgan (1855). 1856 y.da Peterburg untida magistrlik dissertatsiyasini yoklaydi. 1859—61 y.larda Gelderberg sh.ga ilmiy xizmat safariga yuboriladi. M. bu yerda Gelderberg untining R. V. Bunzen boshchiligidagi lab.da ishlaydi. 1861 y.da "Organik kimyo" darsligi chop etiladi. 1865 y.da d-rlik dissertatsiyasini yoqlaydi va Peterburg untining prof., 1876 y.dan Peterburg FA muxbir aʼzosi qilib saylanadi. 1893 y.da M.ning tashabbusi bilan Oʻlchov va tarozi namunalari deposi Tarozi va oʻlchovlar bosh palatasiga aylantiriladi. M. umrining oxirigacha shu ishda boshqaruvchi (direktor) boʻlib ishlaydi.
{{Olim
|name = Dmitriy Ivanovich Mendeleev
|image = DIMendeleevCab.jpg
|image_width = 240px
|caption = <small>D.&nbsp;I.&nbsp;Mendeleev oʻzining kabinetida ([[Oʻlchov va ogʻirliklarning bosh palatasi]], Sank-Peterburg), 1897-yil.</small>
|birth_date = 27-yanvar (8-fevral) 1834-yil
|birth_place = [[Tobolsk]], <br /> [[Tobolsk guberniyasi]], <br /> [[Rossiya imperiyasi]]
|death_date = 20-yanvar (2-fevral) 1907-yil (72 yosh)
|death_place = [[Sank-Peterburg]], [[Rossiya imperiyasi]]
|residence = (istiqomat joylari)
|citizenship = [[Rossiya imperiyasi]]
|nationality = [[Rossiya imperiyasi]]
|ethnicity = [[rus]]
|field = [[Ximiya]], [[fizika]], [[ekanomika]], [[geologiya]], [[metrologiya]]
|work_institutions = (institutlar)
|alma_mater = [[Sank-Peterburg davlat universiteti]]
|doctoral_advisor = [[A.A.Voskresenskiy]]
|doctoral_students = [[D.P.Konovalov]],[[V.A.Gemilian]], [[A.A.Boykov]], [[A.L.Potilitsin]], [[S.M.Prokudin-Gorski]]
|known_for = [[Kimyoviy elementlar davriy sistemasi]]
|influences = (olgan taʼsirlari)
|influenced = (ko‘rsatgan ta’sirlari)
|prizes = (mashhur sovrinlari)
|religion = (dini)
}}
 
 
M.ning ilmiy faoliyati keng va koʻp qirrali boʻlib, eng asosiylari kimyo, kimyo texnologiya, fizika, metrologiya, meteorologiya, iqtisod va b.ga oid. Kimyoviy elementlar davriy qonunining kashf qilinishi — M.ning buyuk xizmatidir (q. [[Mendeleyev davriy sistemasi]]). M. eritmalarning kimyoviy ("gidrat") nazariyasini ishlab chikdi, kritik trani kashf qildi (1860). Bir mol ideal gaz uchun bosim, hajm va t-ra orasidagi bogʻliqlikni ifodalovchi holat tenglamasini (Klapeyron — Mendeleyev tenglamasi) hisoblab topdi (1874). Kumirni yer ostida gazga aylantirish gʻoyasini ilgari surdi (1888). Tutunsiz poroxning yangi tarkibini topdi (1890) va uni i.ch.ni yoʻlga qoʻydi.
'''Mendeleyev Dmitriy Ivanovich''' [1834.27.1 (8.2), Tobolsk - — 1907.20.1 (2.2), Peterburg (hoz. Sankt-Peterburg)]  — rus kimyogar olimi va pedagogi. Peterburgdagi Bosh pedagogika instituti fizikamatematika f-tining tabiiyot fanlar boʻlimini tugatgan (1855). 1856 y.da Peterburg untida magistrlik dissertatsiyasini yoklaydi. 1859—61 y.larda Gelderberg sh.ga ilmiy xizmat safariga yuboriladi. M. bu yerda Gelderberg untining R. V. Bunzen boshchiligidagi lab.da ishlaydi. 1861 y.da "Organik„Organik kimyo"kimyo“ darsligi chop etiladi. 1865 y.da d-rlik dissertatsiyasini yoqlaydi va Peterburg untining prof., 1876 y.dan Peterburg FA muxbir aʼzosi qilib saylanadi. 1893 y.da M.ning tashabbusi bilan Oʻlchov va tarozi namunalari deposi Tarozi va oʻlchovlar bosh palatasiga aylantiriladi. M. umrining oxirigacha shu ishda boshqaruvchi (direktor) boʻlib ishlaydi.
 
M.ning ilmiy faoliyati keng va koʻp qirrali boʻlib, eng asosiylari kimyo, kimyo texnologiya, fizika, metrologiya, meteorologiya, iqtisod va b.ga oid. Kimyoviy elementlar davriy qonunining kashf qilinishi  — M.ning buyuk xizmatidir (q. [[Mendeleyev davriy sistemasi]]). M. eritmalarning kimyoviy ("gidrat"„gidrat“) nazariyasini ishlab chikdi, kritik trani kashf qildi (1860). Bir mol ideal gaz uchun bosim, hajm va t-ra orasidagi bogʻliqlikni ifodalovchi holat tenglamasini (Klapeyron  — Mendeleyev tenglamasi) hisoblab topdi (1874). Kumirni yer ostida gazga aylantirish gʻoyasini ilgari surdi (1888). Tutunsiz poroxning yangi tarkibini topdi (1890) va uni i.ch.ni yoʻlga qoʻydi.
 
Moskva kimyotexnologiya instituti va Tobolsk pedagogika instituti M. nomiga qoʻyilgan. Shim. Muz okeanidagi suv osti tizmasi, Kunashir orolidagi (Kuril o.lari) soʻnmagan vulkan, Oydagi krater, mendeleyevit minerali M. sharafiga atalgan.