Dmitriy Mendeleyev: Versiyalar orasidagi farq
Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
k intervikilar qoʻyildi |
k interviki |
||
Qator 3:
|image = DIMendeleevCab.jpg
|image_width = 240px
|caption = <small>D. I. Mendeleyev oʻzining kabinetida ([[Oʻlchov va tarozilar bosh palatasi]], [[Sankt-Peterburg]]), [[1897]]-[[yil]].</small>
|birth_date = [[27-yanvar]] ([[8-fevral]]) [[1834]]-yil
|birth_place = [[Tobolsk]], <br /> [[Tobolsk guberniyasi]], <br /> [[Rossiya imperiyasi]]
|death_date = [[20-yanvar]] ([[2-fevral]]) [[1907]]-[[yil]] (72 [[yosh]])
|death_place = [[Sankt-Peterburg]], [[Rossiya imperiyasi]]
|residence = (istiqomat joylari)
Qator 23:
|religion =
}}
'''Mendeleyev Dmitriy Ivanovich''' ([[1834]].27.1 (8.2), [[Tobolsk]] — [[1907]].20.1 (2.2), Peterburg (hoz. [[Sankt-Peterburg]])) — [[rus]] [[kimyogar]] [[olim]]i va [[pedagog]]i. Peterburgdagi Bosh pedagogika instituti fizikamatematika f-tining [[tabiiy fanlar|tabiiyot fanlar]] boʻlimini tugatgan (1855). 1856 y.da Peterburg untida [[magistr]]lik [[dissertatsiya]]sini yoklaydi. 1859—61 y.larda Gelderberg sh.ga ilmiy xizmat safariga yuboriladi. M. bu yerda Gelderberg untining R. V. Bunzen boshchiligidagi [[laboratoriya]]sida ishlaydi. [[1861]] y.da „[[Organik kimyo]]“ [[darslik|darsligi]] [[chop]] etiladi. 1865 y.da [[doktor]]lik [[dissertatsiya]]sini yoqlaydi va Peterburg untining [[professor]]i, 1876 y.dan Peterburg [[Fanlar akademiyasi|FA]] [[muxbir]] [[aʼzo]]si qilib saylanadi. 1893 y.da M.ning [[tashabbus]]i bilan Oʻlchov va [[tarozi]] [[namuna]]lari [[depo]]si [[Oʻlchov va tarozilar bosh palatasi]]ga aylantiriladi.
M.ning [[ilmiy faoliyat]]i keng va koʻp [[qirra]]li boʻlib, eng asosiylari [[kimyo]], [[kimyotexnologiya]], [[fizika]], [[metrologiya]], [[meteorologiya]], [[iqtisod]] va b.ga oid. [[Kimyoviy elementlar davriy sistemasi|Kimyoviy elementlar davriy qonuni]]ning [[kashf]] qilinishi — M.ning buyuk xizmatidir (q. [[Mendeleyev davriy sistemasi]]). M. [[eritmalar]]ning kimyoviy („[[gidrat]]“) [[nazariya]]sini ishlab chiqdi, kritik trani<sup>([[kritik temperatura]]?)</sup> [[kashf]] qildi (1860). Bir [[mol]] [[ideal gaz]] uchun [[bosim]], [[hajm]] va [[temperatura]] orasidagi bogʻliqlikni ifodalovchi holat [[tenglama]]sini ([[Mendeleyev - Klapeyron tenglamasi|Klapeyron — Mendeleyev tenglamasi]]<sup>(qaysi biri toʻgʻriroq?)</sup>) hisoblab topdi (1874). [[Koʻmir]]ni [[yer]] ostida [[gaz]]ga aylantirish [[gʻoya]]sini ilgari surdi (1888). [[Tutunsiz porox]]ning [[yangi]] [[tarkib]]ini topdi (1890) va uni i.ch.ni yoʻlga qoʻydi.
| |||