Buryatiya: Versiyalar orasidagi farq

Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
IanraBot (munozara | hissa)
k clean up, replaced: km2 → km² (3) using AWB
CoderSIBot (munozara | hissa)
Qatorga koʻchirish toʻgʻrilandi
Qator 1:
'''Buryatiya''', Buryatiya Respublikasi — Rossiya Federatsiyasi tarkibidagi respublika. Sharqiy Sibirning jan.da, Baykal kulidan jan. va sharila joylashgan. Mayd. 351,3 ming km². Aholisi 1056,6 mingdan ziyod kishi (1990-y.lar oʻrtalari). B.da 21 tuman (aymoq), 6 shahar va 29 shaharcha bor. Poytaxti — UlanUde sh.
 
da, Baykal kulidan jan. va sharila joylashgan. Mayd. 351,3 ming km². Aholisi 1056,6 mingdan ziyod kishi (1990-y.lar oʻrtalari). B.da 21 tuman (aymoq), 6 shahar va 29 shaharcha bor. Poytaxti — UlanUde sh.
 
Davlat tuzumi. B.— respublika. Amaldagi konstitutsiyasi 1994 y. 22 fevralda qabul qilingan. Davlat boshligi — prezident. Qonun chiqaruvchi oliy (vakolatli) organi — bir palatali parlament — Xalq Xurali. Oliy ijroiya hokimiyatni respublika hukumati amalga oshiradi.
Qator 21 ⟶ 19:
Ikkita respublika va bir necha tuman gaz.lari nashr etiladi. Respublika davlat teleradiosi ishlaydi.
 
Adabiyoti. Qadim zamonlarda buryatlarning rivojlangan badiiy adabiyoti boʻlmagan. 18-a. urtalaridan xalq ogʻzaki ijodiyoti namunalarini yozib olishga kirishilgan, ular orasida magtal deb atalgan madhiyalar, turli sheʼrlar, qoʻshiqlar va dostonlar bor. Xalq sheʼriy ijodiyoti zamonaviy buryat adabiyotining shakllanishiga barakali taʼsir oʻtkazdi. Qoʻshiq va laparlar, afsona va rivoyatlar, maqol va matallar, ertak va dostonlarda xalqning fikrtuygʻulari, orzuumidlari ifodalangan. Bir necha oʻn ming satrdan iborat boʻlgan "Geser" milliy eposi buryatlar qahramonnoma ijodkorligining choʻqqisi hisoblanadi. 20-a. boshlarida ulus yozma dramaturgiyasi dunyoga keldi. Bu janrni D. A. Abasheev, S. P. Baldayev, I. V. Barlukov, K. G. Saltikov boshlab berdilar. 20-y.larda ijodiy yoʻlini boshlagan X. N. Namsarayev zamonaviy buryat adabiyotiga asos soldi. U oʻzining bir pardali pyesalarida, sheʼr va hikoyalarida, "Gelenboboning iqrori" poemasida xalq hayotini tasvirladi. Uning "Sirempil" qissasi mehnat axlining ozodlik va baxtsaodat yoʻlidagi kurashini ifodalaydi. Muallifning "Taysha qamchisi" pssasi va "Tong shafagʻi" romani buryat adabiyotining oltin fondiga kiradi. Buryat shoir va adiblaridan Solbone Tuy, S. Don, N. Baldano, B. Bazaron, Ch. Sidendambayev, B. Mungunov, D. Batajabay, M. Stepanov, J. Baldanjabon, I. Kalashnikov, S. Galsanov, D. Jalsarayev asarlari mashhur.
 
larda ijodiy yoʻlini boshlagan X. N. Namsarayev zamonaviy buryat adabiyotiga asos soldi. U oʻzining bir pardali pyesalarida, sheʼr va hikoyalarida, "Gelenboboning iqrori" poemasida xalq hayotini tasvirladi. Uning "Sirempil" qissasi mehnat axlining ozodlik va baxtsaodat yoʻlidagi kurashini ifodalaydi. Muallifning "Taysha qamchisi" pssasi va "Tong shafagʻi" romani buryat adabiyotining oltin fondiga kiradi. Buryat shoir va adiblaridan Solbone Tuy, S. Don, N. Baldano, B. Bazaron, Ch. Sidendambayev, B. Mungunov, D. Batajabay, M. Stepanov, J. Baldanjabon, I. Kalashnikov, S. Galsanov, D. Jalsarayev asarlari mashhur.
 
Meʼmorligi va tasviriy sanʼati. B. yerlarida mil. av. davr sanʼat yodgorliklari — toshlarga oʻyib ishlangan odamlar, hayvonlar, ov manzaralari tasviri, keramika va bronza kandakorligi namunalari koʻp topilgan. Bular naqqoshlik, yogʻoch, suyak, oltin, kumush oʻymakorligi rivojlanganidan dalolat beradi. UlanUde yaqinida Ivolgin sh. (mil. av. 1-a. va mil. 1-a.) qoldiqlari mavjud. 18-a.dan lamaizm taʼsirida qurilgan ibodatxonalarda Markaziy Osiyo va yerli xalq sanʼati anʼanalari chatishib ketdi (Aginskoye, Gusinoozyorsk, Sigalsk va b. sh.larda kup ibodatxonalar saqlangan). Bular 2 va 3 qavatli, tom burchaklari yuqoriga qayrilgan. Ularning old tomonida koʻpincha ustunli peshayvon boʻlgan. Bu ibodatxonalarda Budda haykallari oʻrnatilgan. Keyingi yillarda B.da koʻplab zamonaviy turar joy, maishiy va madaniy binolar qad koʻtardi, yangi shahar va qishloqlar barpo etildi.