Kashmir: Versiyalar orasidagi farq
Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
DastyorBot (munozara | hissa) k noyab. → noyabr |
CoderSIBot (munozara | hissa) Qatorga koʻchirish toʻgʻrilandi |
||
Qator 1:
'''Kashmir''' — Osiyodagi, Hind daryosining yuqori havzasidagi tarixiy viloyat. Hududining bir qismini [[Jammu [[va Kashmir]] shtati tashkil qiladi, bir qismi Pokiston nazoratida (1949 y. dan). K. qadimda va oʻrta asrlarda Hindiston ya.o.da mavjud boʻlgan turli davlatlar (mas, mil.av. 3-a.da Mauriyalar imperiyasi, keyinchalik, mil.1—2-a. larda Kushon podsholigi) tarkibiga kirgan. 8—12-a.larda K. Hindistonning eng muhim davlatlaridan biri edi. 1586 y. K. Boburiylar davlati qoʻl ostiga oʻtgan, 1756 y.uni afgʻonlar, 1819 y. sikxlar bosib olgan. 1845—46 y. lardagi 1-inglizsikh urushida ingliz mustamlakachilari tomonidan zabt etilgan K. 7,5 mln. rupiya tovon badaliga Jammu rojasi Gulob Singx tasarrufiga topshirilgan (1846) va inglizlar uni [[Jammu [[va Kashmir]] knyazligi maharojasi deb tan olgan. Ayovsiz ekspluatatsiya, milliy va diniy kamsitishlar natijasida kashmirliklar bir necha bor qoʻzgʻolon koʻtargan (ulardan eng yiriklari 1931—33 va 1946 y. larda roʻy bergan).
1947 y. avg .da 2 suveren davlat — Hindiston va Pokiston tashkil etilgach, har ikkalasi ham K.ni oʻz hududiga qoʻshib olish harakatiga tushdi. 1947 y. 22 okt.da Pokiston hududidan K.ga qurollangan patan qabilalari bostirib kira boshladi. Shunda maharoja Hindistonga murojaat qilib, undan yordam soʻradi, shuningdek, u K. ni Hindiston ittifoqi tarkibiga kiritishni ham iltimos qildi. Maharojaning yordam xususidagi iltimosi qondirildi, 1947 y. 27 okt.da esa K.ning Hindiston ittifoqiga kiritilgani toʻgʻrisidagi Yorliq imzolandi. 1948 y. 1 yanvar da Hishshston BMT Xavfsizlik Kengashiga arz qilib, Pokistonni K.ga nisbatan tajovuz qilganlikda aybladi. 1984 y. 15 yanvarda Pokiston ham Hindiston ustidan BMT Xavfsizlik Kengashiga arz qildi. Pirovardida Xavfsizlik Kengashi 5 mamlakatdan iborat yarashtiruv komissiyasi tuzdi. 1949 y. 1 yanvarga kelib K.dagi harbiy harakatlar toʻxtatildi, 1949 y. 27 iyulda esa oʻt ochishni toʻxtatish chizigʻi belgilandi. Shunday qilib, K.ning gʻarbiy va shim.-gʻarbiy qismlari Pokiston nazoratida, uning qolgan (katta) qismi esa Hindiston tasarrufida qoldi.▼
▲da Pokiston hududidan K.ga qurollangan patan qabilalari bostirib kira boshladi. Shunda maharoja Hindistonga murojaat qilib, undan yordam soʻradi, shuningdek, u K. ni Hindiston ittifoqi tarkibiga kiritishni ham iltimos qildi. Maharojaning yordam xususidagi iltimosi qondirildi, 1947 y. 27 okt.da esa K.ning Hindiston ittifoqiga kiritilgani toʻgʻrisidagi Yorliq imzolandi. 1948 y. 1 yanvar da Hishshston BMT Xavfsizlik Kengashiga arz qilib, Pokistonni K.ga nisbatan tajovuz qilganlikda aybladi. 1984 y. 15 yanvarda Pokiston ham Hindiston ustidan BMT Xavfsizlik Kengashiga arz qildi. Pirovardida Xavfsizlik Kengashi 5 mamlakatdan iborat yarashtiruv komissiyasi tuzdi. 1949 y. 1 yanvarga kelib K.dagi harbiy harakatlar toʻxtatildi, 1949 y. 27 iyulda esa oʻt ochishni toʻxtatish chizigʻi belgilandi. Shunday qilib, K.ning gʻarbiy va shim.-gʻarbiy qismlari Pokiston nazoratida, uning qolgan (katta) qismi esa Hindiston tasarrufida qoldi.
1952 y. iyulida K. maharojasi va Hindiston oʻrtasida "Dexli bitimi" deb ataluvchi bitim imzolanib, unga koʻra, K. shtat huquqi bilan Hindiston tarkibiga kirdi (yana q. [[Jammu [[va Kashmir]]). 1956 y. 17 noyabrda K. Taʼsis majlisi tomonidan K. konstitutsiyasi qabul qilinib, uning 3-moddasida K. "Hindiston ittifoqining ajralmas qismi boʻlib qoladi" deb eʼlon qilindi. Shunga koʻra, Hindiston hukumati K.ning Hindiston tarkibiga kirishi xususidagi masala uzil-kesil hal etilgan, deb hisoblaydi. Pokiston hukumati esa oʻshanda Jammu va K. shtatida bu hududning Hindiston yoxud Pokistonga qoʻshilishi masalasi xususida referendum oʻtkazishni qattiq turib talab qilgandi.
| |||