Sanoat: Versiyalar orasidagi farq
Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
Tahrir izohi yoʻq |
CoderSIBot (munozara | hissa) Qatorga koʻchirish toʻgʻrilandi |
||
Qator 4:
'''Sanoat''', deb xom ashyo, material, yoqilgʻi, energiya va boshqa mahsulotlar ishlab chiqaruvchi yoki aholiga xizmat koʻrsatuvchi [[korxona]]lar ([[zavod]], [[fabrika]], [[kon]], [[shaxta]], [[elektr stansiya]], [[ferma]] va hk) majmuasiga aytiladi. Sanoat [[xalq xoʻjaligi]]ning muhim sohasidir.
SANOAT, industriya — xalqxoʻjaligining jamiyat ishlab chikaruvchi kuchlari taraqqiyoti darajasiga hal qiluvchi taʼsir koʻrsatadigan yetakchi tarmogʻi; S.ning oʻzi uchun hamda xalq xoʻjaligining boshqa sohalari uchun mehnat qurollari va b. mahsulotlar i.ch., shuningdek, xom ashyo, yoqilgʻi qazib olish, energiya i.ch., yogʻoch tayyorlash, S.da yoki q.x.da olingan mahsulotlarga ishlov berish va ularni qayta ishlash bilan band korxonalar (fkalar, z-dlar, elektrostansiyalar, shaxtalar, konlar va b.) majmui. S. kengaytirilgan takror ishlab chiqarishnmtt asosini tashkil etadi va industrial oʻsiipsh taʼminlaydi. 20-a.ning 80y.larida qabul qilingan tasniflashga koʻra, S. yiriklashtirilgan 18 tarmoqqa boʻlinadi: elektroenergetika; yoqilgʻi S.i; qora metallurgiya; rangli metallurgiya; kimyo va neft kimyosi S.i; mashinasozlik va metallga ishlov berish; oʻrmon, yogʻochni qayta ishlash va sellyulozaqogʻoz S.i; qurilish materiallari S.i; qurilishkonstruksiyalari va detallari S.i; oyna va chinnifayans S.i; yengil S; oziq-ovqat S.i; mikrobiologiya S.i; unyorma va aralash yem S.i; tibbiyot S.i; poligrafiya S.i. Boʻ sanoat tarmoqlari ham oʻz navbatida — ishlov beruvchi sanoat va undiruvchi sanoat turlariga guruhlanadi.
S.ning ijtimoiy i.ch.ning mustaqil tarmogʻi sifatida vujudga kelishi hunarmandchilikning q.x.dan ajralib chiqishi — ikkinchi eng yirik mehnat taqsimoti bilan bogʻliq. Kapitalistik S. Gʻarbiy Yevropa mamlakatlarida 14—15a.larda paydo boʻddi va oddiy kapitalistik kooperatsiya, manufaktura va yirik mashina industriyasi — fabrika bosqichlarini bosib oʻtdi, 18-a. oxiri — 19-a. boshlarida manufakturadan mashina industriyasiga oʻtish dastlab Angliyada, keyinroq boshqa Yevropa mamlakatlarida sanoat toʻntarishi tusini oldi. Rossiya va b. ayrim mamlakatlarda S. 18-a. boshidan manufaktura koʻrinishida rivojlandi, 19-a.ning 2-yarmidan mashina industriyasi taraqqiy etdi.
| |||