Rux: Versiyalar orasidagi farq

|sanoatda=metallarniMetallarni korroziyadan saqlashqasaqlash

'''Rux''' ({{lang-lat|Zincum}}), Zn — [[Kimyoviy elementlar davriy sistemasi|Mendeleyev davriy sistemasining]] 12 —- (avvalgi, yigʻiq jadval boʻyicha — II) guruhiga mansub [[kimyoviy unsur]]. Tartib raqami 30, atomiatom massasi 65,39. Rux och zangori rangli, kumush kabi yaltiroq [[metall]]dir.

Nam havoda ruxning sirti [[oksid]] parda bilan qoplanadi. Ruxning suyuqlanish harorati 419,53°[[Selsiy darajasi|C]], qaynash harorati 907°, xona haroratidagi zichligi 7,133 g/sm³. Rux kimyoviy jihatdan faol metallarga kiradi. [[Kislota]]larda yaxshi eriydi. Qizdirilsa, [[ishqor]]larda ham eriydi. [[Yod]] va [[oltingugurt]] bilan xona haroratida birikadi. Qizdirilganda rux faol [[metallmaslar]] bilan shiddatli [[Kimyoviy reaksiya|reaksiyaga]] kirishadi,. Boshqa metallar bilan rux qotishmalar hosil qiladi.

Qadimda mis parchasini rux karbonat va [[koʻmir]] bilan birga qizdirib [[jez]] tayyorlashgan. Rux dastlab [[Hindiston]]da olingan.<ref name="OʻzSE">{{cite encyclopedia|last=|first=|authorlink=|editor-first=Ibrohim|editor-last=Moʻminov|editor-link=|encyclopedia=Oʻzbek sovet ensiklopediyasi|title=Rux|trans_title=|url=|accessdate=|language=|edition=|date=|year=1977|month=|publisher=|volume=9|location=Toshkent|id=|isbn=|oclc=|doi=|pages=404-405|quote=|ref=}}</ref> [[Yevropa]]da 17-asrda sanoat miqyosida ishlab chiqarila boshlanganboshlagan. Hozirda [[Oltoy]], [[Shimoliy Kavkaz]], [[AQSH]], [[Avstraliya]], [[Polsha]] va boshqa mamlakatlarda yirik rux konlari bor<ref>{{cite web|url=http://www.infinityfoundation.com/mandala/t_es/t_es_agraw_zinc_frameset.htm |title=India Was the First to Smelt Zinc by Distillation Process |publisher=Infinityfoundation.com |accessdate=2014-04-25}}</ref>.