Rux: Versiyalar orasidagi farq
Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
→Kimyoviy xossalari: Imlo; surat tavsifini tushuna olmaganim uchun uni o'chirdim |
→Rux birikmalari: Imlo; OʼzSEdagidek qilib oʼzgartirdim baʼzi gaplarni; tushunarsiz, keraksiz gaplarni oʼchrdim |
||
Qator 182:
== Rux birikmalari ==
=== Rux
Rux oksid, ZnO — ruxning kislorod bilan birikmasi. Oq rangli kristall modda. Zichligi 5,7 g/sm³; 1800 °C da
Rux oksid tabiatda sinkit (qizil rux rudasi) minerali koʻrinishida uchraydi. Sirlar tayyorlashda, oq boʻyoq, [[kauchuk]], [[selluloza]], plastmassa, [[rezina]] toʻldirgichlari, tibbiyotda malham va sepma sifatida ishlatiladi. Rux oksid zaharli, uni hidlagan odam isitma chiqaradi, boshi ogʻriydi, koʻngli ayniydi va yoʻtal tutadi. Yuqori haroratda (1200 °C) rux oksid ishqoriy yer metallari bilan reaksiyaga kirishib ''MeZnO<sub>2</sub>'' tarkibli tsinkatlar hosil qiladi.
=== Rux gidroksidi ===▼
Rux gidroksid, Zn(OH)<sub>2</sub> — oq iviqsimon choʻkma holida rux tuzlari eritmasiga ishqor taʼsir ettirib olinadi. Turgan sari u kristall holga oʻtadi. [[Amfoter]] birikmalar singari rux gidroksid ortiqcha ishqorda, kislotalarda va [[ammiak]]ning [[suv]]li eritmasida oson eriydi. Rux gidroksidining kislotalarda eruvchanligi neytrallanish reaktsiyasiga asoslangan.▼
▲Rux gidroksid, Zn(OH)<sub>2</sub> — oq iviqsimon choʻkma holida rux tuzlari eritmasiga ishqor taʼsir ettirib olinadi.
:: <math>\mathsf{Zn(OH)_2 + 2HCl \longrightarrow ZnCl_2 + 2H_2O}</math>
Qator 200:
:: <math>\mathsf{Zn^{2+} + HOH \longrightarrow ZnOH^+ + H^+}</math>
=== Rux
Rux sulfat, ZnSO<sub>4</sub> — rangsiz
Rux sulfat [[ === Rux
Rux sulfid, ZnS — ruxning oltingugurt bilan birikmasi. Ikkita modifikatsiyasi bor: biri kub shaklida kristallanadigan α = ZnS — [[sfalerit]], ikkinchisi geksagonal shaklda kristallanadigan β = ZnS — [[vurtsid]]dir.
Rux sulfid, ZnS — ruxning oltingugurt bilan birikmasi. 2 ta modifikatsiyasi bor: a — ZnS (sfalerit) — kub panjarali kristall modda. b — ZnS (vyursit) — geksagonal panjarali kristall modda. Suyuqlanish harorati 1850 ° (150 atm bosim ostida), zichligi 3,98—4,092 g/sm³, 1185 ° da sublimatsiyalanadi. Suvda erimaydi, kislotalarda yaxshi eriydi. [[Sfalerit]] rux olishda muhim xom ashyo hisoblanadi. Lyuminoforlar komponenti, [[Bariy sulfat|bariy sulfat]] bilan aralashmasi oq boʻyoq — litopon olishda, kadmiy sulfid bilan aralashmasi [[televizor]] kineskoplari tayyorlashda ishlatiladi.▼
▲
[[File:Zinc chloride.jpg|thumb|upright|Rux xloridi]]▼
Rux xlorid, ZnCl<sub>2</sub> — ruxning [[xlor]] bilan birikmasi, rangsiz kristall modda. Suyuqlanish harorati 318°, qaynash harorati 732°, zichligi 2,91 g/sm³. Suvda yaxshi eriydi. Rux konsentratiga [[osh tuzi]]ni qoʻshib qizdirish, haydash va uni chang holida tutib yigʻish, shuningdek, [[rux oksidi]] yoki metall boʻlaklariga xlorid kislota taʼsir ettirish, soʻngra bugʻlatish usullari bilan olinadi. Yogʻochni chirishdan saqlashda, metallarni payvandlashda (oksid pardalardan tozalashda), [[pergament]] ishlab chiqarishda qoʻllanadi.▼
=== Rux
▲Rux xlorid, ZnCl<sub>2</sub> — ruxning [[xlor]] bilan birikmasi, rangsiz kristall modda. Suyuqlanish harorati 318°, qaynash harorati 732°, zichligi 2,91 g/sm³. Suvda yaxshi eriydi. Rux konsentratiga [[osh tuzi]]ni qoʻshib qizdirish, haydash va uni chang holida tutib yigʻish, shuningdek, [[rux oksidi]] yoki metall boʻlaklariga xlorid kislota taʼsir ettirish, soʻngra bugʻlatish usullari bilan olinadi.
Rux xlorid yogʻochni chirishdan saqlashda, metallarni payvandlashda (oksid pardalardan tozalashda), [[pergament]] ishlab chiqarishda qoʻllanadi.
== Ishlatilishi ==
| |||