|
Umumiy Ma'lumot:
"Kattaqo'rg'on tumani"
Markazi- Kattaqo'rg'on shahri.
Ikkinchi katta shahri- Payshanba shaharchasi.
Tashkil topgan vaqti-1929 yil,2- fevral.
Umimiy maydoni -0,9 ming kv kilometr.
8 та.Kichik shaharchalar soni -8 dona.
Maxalla fuqoralari yig'inlari soni – 69 та,shundan shahar maxallalar soni – 14 та, qishloq fuqoralari yig'inlari soni – 11 та.
Qishloq aholi punktlari – 172 та.
2012 yil 1 yanvar holatidagi doimiy axoli soni – 232 355 kishi, shunday shahar joylari – 46 748 kishi (erkaklar – 23 478, ayollar – 23 270), qishloq joylarda 185 607 kishi (erkaklar – 92 810, ayollar – 92 797).
Samarqand shahrigacha bo'lgan masofa – 100 км.
Chegaradosh viloyatlar – Navoi, tumanlar – Pastdarg'om, Nurobod, Ishtixon, Narpay, Qo'shrabot.
Suv Ombori- Kattaqo'rg'on suv ombori.
Tumanning umumiy yer maydoni- 147 140 gektar
Shundan ekin maydonlari -57 037 gektar
Sug`oriladigan yerlar -30 627 gektar
Lalmi yerlar -2 630 gektar
Tog`lik, qir va yaylovlar -70 000 gektar
Shaharlar soni -yo`q
2013 yil 1 yanvar holatidagi doimiy aholi soni 237 635 kishi
Tumanda yashaydigan millatlar -10 ga yaqin
Aholi gaplashadigan tillar -O'zbek,Rus,Qozoq.
'''Kattaqo'rg'on tumani'''— Samarqand viloyatidagi shahar. Zarafshon vodiysida, Narpay kanalining chap sohilida, 485 m balandlikda. Kattaqoʻrgʻon tumani hududida, temir yoʻl stansiyasi. Samarqand sh.dan 88 km shim.-gʻarbda. Yanv.ning oʻrtacha t-rasi —2°, iyulniki 27,2°. Yillik yogʻin 282 mm. Aholisi 76,3 ming kishi (2002). ▼
{{Maʼnolari|Kattaqoʻrgʻon (maʼnolari)}}
Umumiy Ma'lumot: "Kattaqo'rg'on tumani" Markazi- Kattaqo'rg'on shahri. Ikkinchi katta shahri- Payshanba shaharchasi. Tashkil topgan vaqti-1929 yil,2- fevral. Umimiy maydoni -0,9 ming kv kilometr. 8 ta.Kichik shaharchalar soni -8 dona. Maxalla fuqoralari yig'inlari soni – 69 ta,shundan shahar maxallalar soni – 14 ta, qishloq fuqoralari yig'inlari soni – 11 ta. Qishloq aholi punktlari – 172 ta. 2012 yil 1 yanvar holatidagi doimiy axoli soni – 232 355 kishi, shunday shahar joylari – 46 748 kishi (erkaklar – 23 478, ayollar – 23 270), qishloq joylarda 185 607 kishi (erkaklar – 92 810, ayollar – 92 797). Samarqand shahrigacha bo'lgan masofa – 100 km.
▲''' KattaqoKattaqoʻrgʻon'' rg' on tumani'''— Samarqand viloyatidagi shahar. Zarafshon vodiysida, Narpay kanalining chap sohilida, 485 m balandlikda. Kattaqoʻrgʻon tumani hududida, temir yoʻl stansiyasi. Samarqand sh.dan 88 km shim.-gʻarbda. Yanv.ning oʻrtacha t-rasi —2°, iyulniki 27,2°. Yillik yogʻin 282 mm. Aholisi 76,3 ming kishi (2002).
Chegaradosh viloyatlar– Navoi, tumanlar – Pastdarg'om, Nurobod, Ishtixon, Narpay, Qo'shrabot. Suv Ombori- Kattaqo'rg'on suv ombori. Tumanning umumiy yer maydoni- 147 140 gektar Shundan ekin maydonlari -57 037 gektar Sug`oriladigan yerlar -30 627 gektar Lalmi yerlar -2 630 gektar Tog`lik, qir va yaylovlar -70 000 gektar Shaharlar soni -yo`q 2013 yil 1 yanvar holatidagi doimiy aholi soni 237 635 kishi Tumanda yashaydigan millatlar -10 ga yaqin Aholi gaplashadigan tillar -O'zbek,Rus,Qozoq.
Tuman hokimi-Azimov Saparali Karimovich.
Tumandagi QFY (Qishloq Fuqoralar Yig'ini)- Durbesh QFY (Kadan MFY, Durbesh MFY), Payshanba SHFY (Do'stlik MFY, M.Ulug'bek MFY, Bog'ot MFY, Madrasa MFY), Kattaming QFY (Valijon MFY, Qumoq MFY), Moybuloq QFY (Burgansoy MFY,Jizmonsoy MFY, Moybuloq MFY, Andoqsoy MFY), Qushtepa QFY (Fayzikent MFY, Vayrot MFY), Omonboy QFY (Omonboyuo'prik MFY, Korakulcha MFY, YAngiqiyot MFY.
Tumanning Internet Websayti: www.payshanba.uz
''Tuman tarixi''- Qadimda bu erlarda yashagan kishilar asosan choravachilik, keyinchalik Meyonqol orolida yashaydiganlar dehkonchilik bilan shug`ullanganlar.
XIX asr o`rtalarida va XX asr boshlarida Kattaqo`rg`on uezdi 2 uchastka, 14 volost, 100 qishloq jamoasi, 664 qishloqdan iborat bo`lgan.
Birinchi uchastkaga Damariq, Chimboy, Jom, Qilichobod, Kaliqo`rg`on, Novqa, Juyshahr, Payshanba volostlaridagi 50 qishloq jamoasi va 412 qishloq kirgan.
Ikkinchi uchastkaga Mitan, Tusin, Oqtepa, Yonboshi, Xo`jaariq, Mitariq volostlaridagi 42 qishloq jamoasi va 252 qishloq kirgan.
1896 yili Zarafshon vohasidagi paxta tozolash zavodlaridan biri Kattaqo`rg`on uezdida ishga tushgan.
1901 yili Kattaqo`rg`on uezdi bo`yicha 110 ming aholi yashagan.
1910 yilda Kattaqo`rg`onda birinchi kutubxona ochilgan.
1900 yili Payshanba va Mitanda vrachlik-davolash punkti ochilgan.
Bu davrda uezd va shahar bo`yicha 3 ta vrach, 6 ta fel’dsher va akusherlar faoliyat ko`rsatgan.
Kattaqo`rg`on suv omborining birinchi navbati 1940 yil 25 fevralda boshlanib, 1941 yilning iyul oyi ohirigacha davom etgan. Suv omborining ikkinchi navbati 1951 yilda nihoyasiga etkazilgan.
Tuman markazi Payshanba shaharchasi O`zbekiston Respublikasi Oliy Kengashining qaroriga asosan 1989 yil 30 sentyabrdan Payshanba shaharcha maqomiga ega bo`ldi. Maydoni 2,74 kv.km ni tashkil etadi.
Payshanba qishlog`i qadimda o`n bitta guzar (mahalla)dan tashkil topgan. Payshanba qishlog`i IV-V asrlarda ham mavjud bo`lgan.
Payshanbada 14 ta masjid va madrasa bo`lib, ulardan eng kattasi Odina masjidi bo`lgan. 1971 yilda Muhammad Amiri Xaqib degan kishi Payshanbada katta madrasa qurdirgan.
1902 yili Payshanbada rus-tuzem maktabi, 1919 yili bolalar uyi tashkil etilgan. 1921 yili bu binoda yangi tipdagi Farobiy nomli boshlang`ich maktab tashkil etilgan.
1930 yilda elektrostantsiya qurilgan.
1933 yilda Toshmamat Rahimov birinchi traktorni Kattaqo`rg`on shahridan Payshanbaga haydab kelgan.
Ikkinchi jahon urishining dastlabki kunlaridanoq Payshanbadan 1400 dan ortiq kishi urushga ketgan.
1946 yili Payshanbaga G`ulom Xidirov degan birinchi oliy ma`lumotli o`qituvchi ishga kelgan. 97-o`rta maktabga direktor etib tayinlangan.
1929 yilda Payshanbada veterinariya markazi tashkil etilgan.
Koʻpgina arxeologik qazilmalar qad. K.ning boy madaniyatidan darak beradi. 1908 y.da oʻtkazilgan arxeologik qazishmalar vaktida ossuariy (sopol tobut)lar topiladi. Ossuariylarda odam suyaklari va dafn marosimlaridagi diniy urf odatlarni tasvirlovchi rasmlar saqlanib kolgan. 1958 y.da K.dan 7 km gʻarbdagi kondan yogʻoch sandiq qoldiqlari chiqdi. Sandiqning mis bezaklarida qad. shahar madaniyatini aks ettiruvchi rasmlarni koʻrish mumkin. Jezdan ishlangan qorachiroq va ayollar taqinchoqlari topilgan. Makedoniyalik Iskandar Samarqandni vayron qilgandan keyin, K. ancha muddat Sugʻdning siyosiy markazi boʻlib turgan. K.dan bir oz gʻarbrokda qad. madaniyat oʻchogʻi boʻlgan Rabinjon sh. qoldiqlari aniqlandi. 12-a.da uni Xorazmshoh El Arslon egallagan. Hozirgi K. (eski shahar qismi) 17-a. ning soʻnggi choragida barpo etilgan. 18-a.da K. ancha katta shahar boʻlgan (170 ga joyni egallab, 25 guzarga boʻlingan). Shahar paxsa devor bilan oʻralib, 4 darvozasi boʻlgan. Masjidlar va diniy maktablar faoliyat koʻrsatgan. Aholi gʻisht pishirish, kunjut va paxta yogʻlari i.ch., paxta tozalash, zargarlik, kosibchilik va b. hunarlar bilan shugʻullangan. K. adabiy muhitiga mansub shoirlardan Shavqiy, Nodim, Xiromiy. Eshonxoja Vola, Miriy, Vidodiy, Dust va b. ijod qilgan. Q.ni rus bosqinchilari egallagunga kaDaR (1868) shahar Buxoro amirligi tasarrufida boʻlgan. 19-a. oxirida Krasnovodsk (hoz. Turkmanistondagi Turkmanboshi sh.)— Samarqand t.y. qurilishi bilan shahar sanoati rivojlana boshladi. 1890 y. bugʻ dvigateli bilan ishlaydigan paxta tozalash va 1896 y. pressli yogʻ zavodlari ishga tushdi.
| 