Pluton: Versiyalar orasidagi farq

Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
kTahrir izohi yoʻq
kTahrir izohi yoʻq
Qator 1:
{{Maʼnolari|Pluton (maʼnolari)}}
[[Fayl:Pluto by LORRI and Ralph, 13 July 2015.jpg|thumbnail|right|250px|Pluton, ''[[New Horizons]]'' olgan surat, 2015-yil 13-iyul.]]
'''Pluton''' — [[Quyosh sistemasi]]dagi[[mitti sayyora]]dir. [[Koʻrinma yulduz kattaligi|Koʻrinma kattaligi]] — 13,65.<ref>[http://nssdc.gsfc.nasa.gov/planetary/factsheet/plutofact.html Pluto Fact Sheet], [[NASA]]</ref> Uni 1930-yili amerikalik [[astronom]] [[Clyde Tombaugh]] kashf etgan. [[Astronomik belgilar|Astronomik belgisi]] R. Quyoshdan oʻrtacha uzoqligi 39,4 [[astronomik birlik]]ka teng (29 astronomik birlikdan 49 astronomik birlikkacha oʻzgarib turadi). [[Orbita]]sining [[ekssentrisitet]]i 0,253, [[ekliptika]]ga ogʻmaligi 17"8’. Quyosh atrofini 247,7 yilda (oʻrtacha 4,7 km/s Pluton va uning yoʻldoshi [[Haron]]. Koʻrinishdan suv muzi bilan qoplangan tosh yadrolardan iborat tezlik bilan) toʻla bir marta aylanib chiqadi. Pluton 1979-yildan 20-asrning oxirigacha [[Neptun]]ga nisbatan Quyoshga yaqin boʻlgan. [[Yer]]dan ancha uzoq boʻlgani uchun uning tabiatini oʻrganish qiyin. Tabiiy tuzilishi katta sayyoralar — [[Yupiter]], Neptun va >/>yaknikidanUrannikidan keskin farq kiladi. Pluton [[diametr]]i taxminan 3000 km, [[massa]]si 1,791022 kg , [[zichlik|zichligi]] 2100 kg/m3. Plutonning oʻz oʻqi atrofida aylanish davri 6,3 [[sutka]]. 1978-yilda amerikalik astronom [[James Walter Christy]] Plutonning yoʻldoshi Xaronni kashf etdi.<ref>[[OʻzME]]. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil</ref> Xarondan tashqari Plutonning yana toʻrtta (jami beshta) yoʻldoshi maʼlum: Stiks, Niks, Kerberos, va Gidra.<ref name="Showalter">{{cite news
|last=Showalter
|first=Mark R.
Qator 10:
|date=11 July 2012<!--, 11:30 AM EDT-->
}}</ref>
 
1992-yilda qator oʻxshash jismlar ochilishi bilan Plutonning [[sayyora]] mavqei muhokama qilina boshlandi. 2005-yilda Plutondan 27% massivroq [[Eris]] kashf etilgach, [[Xalqaro astronomiya ittifoqi]] "sayyora" atamasi taʼrifini aniqlashtirdi,<ref>[http://hubblesite.org/newscenter/archive/releases/2007/24/full/ "Astronomers Measure Mass of Largest Dwarf Planet"]</ref> bu taʼrifni Pluton qanoatlantirmasligi tufayli u sayyoralar safidan chiqarilib, "mitta sayyora" (aniqrogʻi [[plutoid]]) deb sinflashtirildi.<ref name="BBC-Akwagyiram 2005-08-02">[http://news.bbc.co.uk/1/hi/magazine/4737647.stm "Farewell Pluto?"], [[BBC]]</ref>
 
== Manbalar ==