Eron: Versiyalar orasidagi farq

Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
Olaf Studt (munozara | hissa)
k added Category:Eron using HotCat
Cekli829 (munozara | hissa)
Tahrir izohi yoʻq
Qator 1:
{{Eron_info}}
'''Eron''', '''Eron [[Islom]] Respublikasi''' (Jumhuriye Islomiye Iron) — Janubiy Gʻarbiy Osiyodagi mamlakat.; Mayd[[BMT]] aʼzosi. 1648Maydoni ming1,648,195 km². Aholisi 6670,4 mln.472,000 kishi (20032006).<ref>Britannica Encyclopedia, Iran, p.۱/۱۰۱</ref> Poytaxti — [[Tehron]] shahri Maʼmuriy jihatdan 30 oston (viloyat)ga boʻlinadi. Pul birligi [[eron reali]].
 
Oʻrta Osiyo hududida joylashgan. Nafaqat Oʻrta Osiyo balki Butun Jahon boʻyicha neftni qazib chiqaruvchi nodir davlatlar roʻyhatiga kiritilib kelinmoqda.
<!-- Bot tomonidan qoʻshilgan matn boshi -->
'''Eron''', Eron [[Islom]] Respublikasi (Jumhuriye Islomiye Iron) — Janubiy Gʻarbiy Osiyodagi mamlakat. Mayd. 1648 ming km². Aholisi 66,4 mln. kishi (2003). Poytaxti — Tehron shahri Maʼmuriy jihatdan 30 oston (viloyat)ga boʻlinadi.
 
== Davlat tuzumi ==
E. — islom respublikasi. Amaldagi konstitutsiyasi 1979 yil 2—5 dek.dagi referendumda tasdiqlangan, keyinchalik tuzatishlar kiritilgan. Konstitutsiya boʻyicha davlatning oliy rasmiy shaxsi — Eron Islom Respublikasi Rahbari (1989 yildan Said [[Ali Xomanaiy]]). Undan keyingi oliy rasmiy shaxs — prezident (2005 yildan Mahmud Ahmadiy Najod). Qonun chiqaruvchi hokimiyatni Islomiy Kengash majlisi (parlament), ijroiya hokimiyatni prezident va hukumat amalga oshiradi.
 
== Tabiati ==
Qator 11:
 
Iqlimi. E. hududining katta qismida suptropik, kontinental, Fors va Ummon qoʻltiqlari sohillarida tropik iqlim; yozi issiq, qishi shim.da sovuq, jan.da iliq. Yanv.ning oʻrtacha t-rasi Tehronda 2’, Jasq shahri (Ummon qoʻltigʻi sohilida)da 19°; iyulniki xuddi shu joylarda 29 va 32°. Oʻrtacha yillik yogʻin 500&nbsp;mm dan kam, faqat Elburs togʻlari yon bagʻirlarida 2000&nbsp;mm gacha, Seyiston botigʻida 5060&nbsp;mm. E.da daryo kam. Yirik daryolari: Qorun, Safedrud, Atrek, Araks, Hilmand, Shatt ulArab. Faqat Qorun daryosida kema qatnaydi. Togʻ oraligʻidagi botiqlarda oqmas koʻllar (Urmiya, Daryochai Namak va boshqalar) bor. Togʻ oldi tekisliklaridagi boʻz tuproklarda choʻl oʻsimliklari, togʻlardagi qoʻngʻir tuproqlarda dasht oʻsimliklari oʻsadi. Pastliklar shoʻrxok. Elburs togʻlarining shim. yon bagʻri keng bargli oʻrmon bilan qoplangan. E.ning jan.dagi qizil tuproqlarda savanna turidagi oʻsimliklar oʻsadi. Daryo vodiylari oʻtloq, tuprogʻi allyuvial. E.ning hayvonot dunyosi xilmaxil. Togʻlarda quyon, chiyaboʻri, togʻ echkisi, yoʻlbars, qoplon, jayra, vodiylarda tulki, boʻri, sirtlon, bugʻu, boʻrsiq va boshqalar yashaydi. Mamlakat markazidagi tekislikda kaklik, Fors qoʻltigʻi sohillarida saqoqush va qizil gʻoz, Kaspiy dengizida qimmatbaho baliq turlari — osyotr va beluga koʻp. Milliy bogʻlari: Kevir, Guliston, Urmiya, Markaziy Elburs va boshqalar
 
== Aholisi ==
E.da 30 dan ortiq millat vakillari yashaydi. Aholisining 75 % ga yaqinini eron tillari guruhiga kiruvchi xalqlar: fors, gilon, mozandaron, kurd, lor, baxtiyoriy, baluj, talish, afgʻon, tojik va boshqalar tashkil etadi. Turkiy til guruhiga kiruvchi turk, ozarbayjon va turkmanlar, shuningdek, arab, arman, ossuriy, gruzin, loʻli va boshqalar ham yashaydi. Rasmiy til — fors tili. Davlat dini — islom dinining shia mazhabi. Shahar aholisi 58,3 %. Yirik shaharlari: Tehron, Isfahon, Mashhad, Tabriz.
Qator 64 ⟶ 65:
==Oʻzbekiston — Eron munosabatlari==
{{main|Oʻzbekiston — Eron munosabatlari}}
 
'''Eron ''' (Eron Islom Respublikasi) poytaxti — [[Tehron]] shahri, [[BMT]] aʼzosi.maydoni — 1,648,195&nbsp;km².Aholi soni(2006) — 70,472,000 .<ref>Britannica Encyclopedia, Iran, p.۱/۱۰۱</ref> Pul birligi [[eron reali]].
 
Oʻrta Osiyo hududida joylashgan. Nafaqat Oʻrta Osiyo balki Butun Jahon boʻyicha neftni qazib chiqaruvchi nodir davlatlar roʻyhatiga kiritilib kelinmoqda.
 
== Demografiyasi ==