Eroniy xalqlar: Versiyalar orasidagi farq
Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
Tahrir izohi yoʻq |
Tahrir izohi yoʻq |
||
Qator 8:
|related = [[Hind oriylar|hind-oriylar]], [[Dardiylar|dardiylar]], [[nuristonilar|nuristoniylar]], [[Hind-yevropa xalqlari|hind-yevropa]] va [[turkiy xalqlar]]
}}
[[Fayl:Persepolis-Darafsh 1 (16).JPG|thumb|250px|[[Persepol]]dagi [[fors]] jangchilari [[barelyef]]i]]
'''Eroniy xalqlar''' ({{lang-fa|مردمان ایرانی}}; {{lang-tg|мардумхои эронӣ}}; {{lang-os|ирайнаг адæмтæ}}) — [[hind-yevropa tillari|hind-yevropa tillari]]didagi [[oriylar]] oilasining [[eroniy tillar]]ida soʻzlovchi, kelib chiqishi umumiy boʻlgan xalqlar. Hozirgi paytda [[Eron]], [[Afgʻoniston]], [[Tojikiston]], qisman [[Oʻzbekiston]], [[Pokiston]], [[Turkiya]], [[Ozarbayjon]], [[Iroq]], [[Suriya]], janubiy [[Rossiya]], [[Gurjiston]] va [[Xitoy]] hududlarida tarqalgan.
Qator 63 ⟶ 64:
{{main|Katta Eron}}
[[File:Greatesiranmap.gif|thumb|300px|right|«Katta Eron» oʻlkasiga kiruvchi hududlar]]
'''Katta Eron''' yoki '''Buyuk Eron''' ([[fors tili|fors]]. ایران بزرگ - ''Iran-e bozorg''; [[fors tili|fors]]. ایرانزمین - ''Iranzamin'') — [[tarix]]iy, [[Madaniyat|madaniy]], [[din]]iy va [[Siyosat|siyosiy]] oʻlka. «Katta» yoki «Buyuk» oʻlkasi quyidagi hududlarni oʻz ichiga oladi: hozirgi [[Eron]]ning hududi, gʻarbiy va shimoliy [[Iroq]], shimoli-sharqiy [[Suriya]], janubi-sharqiy [[Turkiya]], [[Armaniston]], [[Ozarbayjon]], sharqiy, shimoliy va janubiy [[Gurjiston]], [[Afgʻoniston]], gʻarbiy, janubi-gʻarbiy va shimoliy [[Pokiston]], [[Tojikiston]], janubiy va gʻarbiy [[Qirgʻiziston]], janubi-gʻarbiy va janubiy [[Qozogʻiston]], [[Oʻzbekiston]], [[Turkmaniston]], [[Xitoy]]ning Shinjon-Uygʻur muxtor tumani janubi va gʻarbi, [[Rossiya]]ning [[Dogʻiston]], [[Checheniston]], [[Ingushiya]] va [[Shimoliy Osetiya
ХIХ asrdan to hozirgacha eronshunosligida ham «Katta Eron» ham «Eron» atamalari ishlatilib kelinadi. Shuningdek «Buyuk Eron» va «Eron madaniy oʻlkasi» kabi atamalar ham uchrab turadi. «Katta Eron» oʻlkasi hozirgi siyosiy jabhadan tubdan farq qilib, faqat tarixiy, madaniy va diniy birlikka ishora qiladi. «Katta Eron» oʻlkasi tarixi [[Sosoniylar]]ning ushbu oʻlkaga kiruvchi hududlarini bosib olib [[Sosoniylar davlati]]ga asos solinganida boshlangan va boshqa sulolalar tomonidan davom ettirilgan. [[Forslar]] ushbu hududlarni egallab olishgani bilan ular oʻz dini, tili va madaniyatini mahalliy xalqlarga singdirishgan. Asrlar osha ushbu xalqlar va hududlar juda qalin hamkorlikda boʻlishgan<ref>[http://www.college.columbia.edu/cct/nov03/features5.php ''Columbia College Today'' on «Iranian Cultural Continent»]</ref>.
Qator 144 ⟶ 145:
Hozirgi eroniy xalqlarning asosiy qismi [[islom dini]]ning ikki [[mazhab]]iga ([[sunniylik]] va [[shialik]]) eʼtiqod qilishadi. Bular:
* '''[[Sunniylik|Sunniylar]]:''' [[tojiklar]], [[balujlar]], [[pushtunlar]], janubiy [[tolishlar]], [[osetinlar]] va [[kurdlar]]ning baʼzilari.
* '''[[Shialik|Shialar]]:''' [[forslar]], [[mozandaronlar]], [[Gilaklar|gilaklar]], [[Semnonliklar|semnonliklar]], shimoliy [[tolishlar]], [[tatlar]], [[Forsivonlar|forsivonlar]], [[hazoralar]], baʼzi [[kurdlar]] va [[pushtunlar]].
[[Shialik|Shialik mazhabining]] boshqa oqimlari:
* '''[[Ismoiliylar]]:''' asosan [[Pomir xalqlari]].
| |||