Eroniy xalqlar: Versiyalar orasidagi farq
Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
Tahrir izohi yoʻq |
|||
Qator 58:
=== Hozirgi eroniy xalqlar ===
=== Vujudga kelishi ===
Hozirgi eroniy xalqlar va ularga qardosh baʼzi turkiy xalqlar vujudga kelishi bir nechta davrlarda yuz bergan:
* Eramizdagi III-asrda eroniy koʻchmanchilar dezintegratsiyasi va ularning baʼzi turkiy va slavyan xalqlar bilan assimilyatsiyasi. Shimoliy Kavkaz hudularida XIII—XIV-asrlarda [[Moʻgʻullar istilosi]] va [[Amir Temur]] yurishlari oqibatida yangi vujudga kelgan va rivojlanishi toʻxtagan, biroq saqlanib qolgan [[alanlar]] etnosining davochilari — [[osetinlar]] vujudga kelishi.
* Oʻrtafors, keyinroq esa yangi [[fors tili]]ning butun [[Katta Eron]] hududiga tarqalishi va koʻpgina xalqlarning ushbu tilni qabul qilishi. Ushbu assimilyatsiya oqibatida fors tilining yangi sheʼva va turlarining vujudga kelishi. [[Hamadon]]dan [[Fargʻona]]ga qadar umuniy fors-tojik tilining vujudga kelishi va ushbu hududlardagi aholining bir-birini tushunishni boshlashi.
* [[Tatlar]]ning kichik lingvistik ajraluvi. [[Kurdlar]] tomonidan [[Zagros|Zagros togʻligi]] , shimoliy [[Mesopotamiya]] va [[Armaniston togʻligi]]ni ekspansiya qilishi va oʻrnashishi.
* [[Daylamiylar]] tomonidan Kaspiyoldi hudud ekspansiyasi va ushbu ekspansiya oqibatida zazalar va goʻroniylarning gʻarbga koʻchishi va kurdlar bilan assimilyatsiyasi.
* Hozirgi [[Ozarbayjon]] hududida eroniy tillarga mansub ozariy tilining yakun topishi va uning oʻrniga [[Oʻgʻuz tillari |oʻgʻuz]]-[[Turkiy tillar|turkiy]] va [[eroniy tillar]]dan tashkil topgan [[ozarbayjon tili]]ning tarqalishi, ozariy tilning esa [[Tat tili|tat]] va [[Tolish tili|tolish tillarida]] chuqur iz qoldirishi.
* Yarimkoʻchmanchi eroniy xalqlarning [[Goʻrgon (shahar)|Goʻrgon]]dan koʻchishi va buning oqibatida [[balujlar]] [[Balujiston (tarixiy viloyat)|Balujistonning]] vujudga kelishi.
* [[Pushtunlar]]ning hozirgi [[Afgʻoniston]]ning gʻarbiy va shimoliy tomonlariga tarqalishi.
* Yangi vujudga kelgan [[turkiy tillar]]ning ekspansiyasi va butun [[Oʻrta Osiyo]]da uzoq davom etgan eroniy [[tojik tili]]ning boshqaruvi tugashi va uning Oʻrta Osiyo janubida va janubi-sharqida, shuningdek shimoliy Afgʻonistonda gegemoniyasi qolishi.
* Eroniy madaniyatga ega va boshqa turkiy xalqlardan farqli oʻlaroq koʻchmanchi boʻlmagan [[oʻzbeklar|oʻzbek etnosining]] vujudga kelishi.
=== Hozirgi eroniylar ===
| |||