Vikipediya:Qoida va koʻrsatmalar: Versiyalar orasidagi farq

Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
k test, replaced: shablon → andoza (5), Shablon → Andoza using AWB
Sociologist (munozara | hissa)
wikify
Qator 1:
{{Shortcut|[[VP:QK]]|[[VP:QOIDA]]}}
[[Oʻzbekcha Vikipediya]]ning maqsadi  — [[oʻzbek tili]]da aniq va toʻgʻri maʼlumot beruvchi [[ensiklopediya]] sifatida xizmat qilishdir. Ushu sahifada foydalanuvchilar Oʻzbekcha Vikipediya sahifalarini tahrirlayotib amal qilishlari kerak boʻlgan umumiy qoidalar berilgan.
 
== Vikipedia qoidalari haqida ==
Vikipedia tillar boʻyicha boʻlimlarga ajratilganiga qaramasdan, ba'zibaʼzi qoidalar barcha til boʻlimlari uchun majburiydir.
# '''Vikipediya  — bu''' birinchi oʻrinda '''ensiklopediyadir'''. Uning formatiga toʻgʻri kelmaydigan ma'lumotlarmaʼlumotlar [[WikimediaVikimedia]] fondining [[Vikimediya|boshqa]] loyihasiga oʻtkazilishi yoki umuman oʻchirib tashlanishi kerak. Shuningdek Vikipediyanining uni boshqa ensiklopediyalardan ajratib turadigan bir necha oʻziga xos xususiyatlari mavjuddir. Qarang: [[Vikipediya:Vikipediya nima emas|Vikipediya nima emas]].
 
# [[VP:BNN|Betaraf fikr bildirish]]
# [[VP:MH|Mualliflik huquqlariga rioya qilish]] ([[GFDL|GNU litsenziyasi]])
 
Maqolalarni kiritish va bezash bo'yichaboʻyicha texnik qoidalar, jamoaningjamoadagi ichki munosabatlar va shunga o'xshashoʻxshash qoidalar har bir bo'limboʻlim jamoasi tomonidan oʻzaro hal qilinadi.
 
Ushbu qonun -qoidalar - barcha insonlar tomonidan chiqarilgan qoidalar kabi - mukammal emas, vaqt o'tishioʻtishi bilan o'zgarishioʻzgarishi mumkin. Qoidalarni o'zgartirishoʻzgartirish jarayonida barcha ishtirokchilar qatnashishlari mumkin<ref>Qoidalarga o'zgartirishoʻzgartirish bo'yichakiritish yo'l-yo'riqlarhaqidagi koʻrsatmalar keyinchalik kiritiladi.</ref>. Bu o'rindaoʻrinda shuni e'tiborgaeʼtiborga olish lozimki, bir tur qonun-qoidalardan ikkinchi turga tez-tez o'tishoʻtish (sakrash) yaxshilikka olib kelmaydi: mavjud qoidalar juda ko'pkoʻp foydalanuvchilar tomonidan o'rganiboʻrganib chiqilgan va ular asosida mavjud maqolalar kiritilgan; shuning uchun ushbu qoidalarni o'zgartirishoʻzgartirish uchun kuchli va aniq asoslar lozim.
 
== Maqolaning mazmuni ==
Qator 23:
Maqolalarda bayonotni oʻquvchi uchun qulay boʻlgan ketma-ketlikda olib boring.
 
Maqolalarning koʻpchiligi mustahkam boʻlgan andozaga ega. Shuning uchun, bir maqolani yoza boshlaganingizda, shu mavzuda boʻlgan boshqa maqolalardan andozani ishlating.
 
Maqola boshida sarlavhada koʻrsatilgan atama taʼrifini keltiring. Soʻng, atama haqida ostsarlavhasiz qisqa, umumiy tushunchalarni yozing.
Qator 32:
* '''soddadan murakkabga''';
* '''muhimligi, mashhurligi, ishonchliligi, hajmi, joylashuvi boʻyicha tartibda''';
* '''xronologik tartibda'''  — [[tarix]]iy maʼlumot sifatida;
* '''mavzu tartibida'''  — iyerarxik roʻyxatlar uchun;
* '''alifbo tartibida''', agar boshqa tartiblashlar mos kelmasa.
 
Qator 41:
Maqola [[Vikipediya:Chala maqolalar|chalaligi]] haqidagi ogohlantirishlar, qardosh loyihalardagi tegishli maqolalarga ishoratlar va litsenziya borasidagi sharhlar maqola oxiriga qoʻyiladi.
 
Bevosita koʻrinadigan ishoratlar - — [[Vikipediya:Kategoriyalar|kategoriya]] va [[VP:IV|intervikilar]] - — maqolaning asosiy matnidan '''keyin''' qoʻyiladi va boʻsh satrlar bilan ajratiladi, masalan bunday:
 
<pre><nowiki>[[Turkum:Vikipediya:Ma'lumot|Qoidalar va koʻrsatmalar]]</nowiki></pre>
<pre><nowiki>
[[Turkum:Vikipediya:Ma'lumot|Qoidalar va koʻrsatmalar]]
 
 
 
</nowiki></pre>
 
==== Misol ====
Qator 76 ⟶ 71:
 
</pre>
 
Aniqroq misolda bu yerda koʻring: [[Vikipediya:Sahifa-andoza]].
 
=== Mualliflik huquqlarini hurmat qiling ===
'''Mualliflik huquqlarini buzmang.''' Vikipediya  — bu "GNU„GNU Ochiq Dokumentatsiya Litsenziyasi"Litsenziyasi“ (''[[GNU Free Documentation License]]'')ga muvofiq publikatsiya qilinadigan ochiq ensiklopediya. [[Mualliflik huquqi]]ni buzuvchi materiallarni joylashtirish, bizning asl maqsadimiz boʻlgan hammaga ochiq ensiklopediyani bunyod etishimizga tahdid soladi va yuridik muammolarga olib kelishi mumkin. Batafsilroq [[Vikipediya:Mualliflik huquqlari]]da qarang.
 
=== Imzolar ===
Qator 86 ⟶ 79:
* '''Maqolalar ichida oʻz imzosini qoʻyish mumkin emas''', siz tahrirlagan maqolani koʻpgina boshqa teng huquqli muallifdoshlar oʻzgartiradi.
* '''Munozaralarda''' (shu jumladan, oʻz sahifangiz munozarasida) [[Vikipediya:Imzo|'''imzo qoʻyishingiz shart''']]: bu suhbatni kuzatishni qulaylashtiradi. Esda tutingki, sizning munozarangizni sizdan keyin boshqa odamlar ham oʻqiydi, chunki, munozaralarda maqola haqida muhim maʼlumotlar mavjud boʻladi. Vikipediyaning [[Vikipediya:Munozaralar qoidalari|munozaralar qoidalariga]] amal qiling.
* Imzoni qoʻyish uchun toʻrtta [[tilda]] belgisini (<nowiki>~~~~</nowiki>)  — yozing, bu "imzo„imzo + sana + vaqt"vaqt“ boʻladi, yoki uch tildani (<nowiki>~~~</nowiki>) yozing  — bu sana va vaqtsiz shunchaki imzo boʻladi. Birinchi variantni ishlatish maqsadga muvofiqroq: chunki, aralashib ketgan xabarlarni toʻgʻri ketma-ketligini oson tiklash mumkin. Agar siz Vikipediyada roʻyhatdan oʻtmagan boʻlsangiz, ismingizni (yoki [[taxallus]]ingizni) koʻrsatib oʻting.
* Imzo yozgan gapingizdan ''keyin'' qoʻyiladi, aslo oldinmas.
* Imzo yuqoridagi matn maʼlum kishi tomonidan maʼlum paytda yozilganini koʻrsatadi. Shuning uchun imzo qoʻyilgan matnni tahrirlash mumkin emas (xatto matn muallifiga ham), ayniqsa unga javob berilgan boʻlsa. Agar oʻzgarish kiritish baribir lozim boʻlsa, matnning eski variantini <strike>ustiga chizilgan holda</strike> qoldiring. Buni [[HTML]] asbobi boʻlgan <nowiki><strike></nowiki> orqali amalga oshirish mumkin.
Qator 101 ⟶ 94:
'''Bir-ikki qatordan iborat qisqa maqolalarni yaratmang''', chunki ular baribir mazmunsiz deb topilib, [[Vikipediya:Sahifalarni oʻchirish|oʻchirib tashlanadilar]].
 
Shunday hollar boʻladiki, muallif maqolani tugata olmaydi. Bunda yaxshisi, oxirigacha yozmaguningizcha oʻzingizda saqlab qoʻyib, '''tugallanmagan maqolani Vikipediyaga joylashtirmang'''. Agar siz yozib tugallanmagan maqolani topsangiz unga <nowiki>{{stub}}</nowiki> andozaini qoʻshib qoʻying. Bu maqola hali tugallanmaganligini bildiradi. <nowiki>{{stub}}</nowiki> maqola matnidan '''keyin''', kategoriya va interviki-havolalardan oldin qoʻyiladi.
 
Agar maqolada taʼriflanayotgan terminning bir necha maʼnosi boʻlsa, u holda har bir maʼno uchun alohida maqolani yarating, albatta agar hohishingiz boʻlsa. Shuningdek, maqolaning ohirida <nowiki>{{disambig}}</nowiki> belgisini qoʻyish maqsadga muvofiq, bu belgi terminning bir necha maʼnosi borligini bildiradi.
 
=== Har bir soʻz uchun maqolalarni yaratmang ===
'''Vikipediya lugʻat emas'''. Oʻzbek tilining har bir soʻzi uchun alohida maqolalarni yaratmang. Buning uchun [[Vikilugʻat]] mavjud. Agar siz soʻzlar uchun izoh bermoqchi boʻlsangiz, ularni maʼlum mavzu boʻyicha roʻyhatga yigʻishingiz mumkin. Masalan, "Tibbiy„Tibbiy terminologiya"terminologiya“ yoki "[[Kompyuter jargoni]]".
 
=== Maqolalarni boshqa tillardan tarjima qiling ===
Qator 112 ⟶ 105:
 
=== Havolalardan foydalaning ===
Mavzusi bo'yichaboʻyicha aloqador bo'lganboʻlgan boshqa maqolalarda va (изiz разделовrazdelov-каталоговkatalogov) o'zoʻz maqolangizga havolalar yarating. Maqolangizning o'zidaoʻzida esa boshqa maqolalarga [[gipertekst]]li havolalar yarating, '''garchi ularning o'zlarioʻzlari hali yaratilmagan bo'lsalarboʻlsalar ham'''.
<!-- H A L I T A R J I M A Q I L I N M A G A N
 
Ssilaytes na svoyu statyu so svyazannix po teme statey i iz razdelov-katalogov. A v samoy state stavte [[гипертекст]]ovie ssilki na drugie stati, '''daje esli oni eщyo ne sozdani'''. Jelatelno, chtobi do lyuboy stati mojno bilo za tri-chetire shaga dobratsya s Zaglavnoy stranitsi.
Ссылайтесь на свою статью со связанных по теме статей и из разделов-каталогов. А в самой статье ставьте [[гипертекст]]овые ссылки на другие статьи, '''даже если они ещё не созданы'''. Желательно, чтобы до любой статьи можно было за три-четыре шага добраться с Заглавной страницы.
 
Podumayte, v kakix iz uje sozdannix razdelov Vikipedii polezno budet ukazat Vashu statyu. Naprimer, esli pishete o kakom-nibud gorode — zaydite v razdel [[География|"Geografiya"]] i proydites tam v podrazdelax, esli o kakom-nibud jivotnom — zaydite v razdel [[Биология|"Biologiya"]] i t. p.
Подумайте, в каких из уже созданных разделов Википедии полезно будет указать Вашу статью. Например, если пишете о каком-нибудь городе — зайдите в раздел [[География|«География»]] и пройдитесь там в подразделах, если о каком-нибудь животном — зайдите в раздел [[Биология|«Биология»]] и т. п.
 
Korotkaya statya s mnojestvom gipertekstovix ssilok mojet zamenit dlinnuyu „prosto tekstovuyu“, rastekayuщuyusya v povestvovanii i poyasnyayuщuyu kajdiy termin.
Короткая статья с множеством гипертекстовых ссылок может заменить длинную «просто текстовую», растекающуюся в повествовании и поясняющую каждый термин.
 
НаNa другиеdrugie статьиstati ВикипедииVikipedii желательноjelatelno ссылатьсяssilatsya изiz контекстаkonteksta статьиstati, аa наna внешние ресурсыvneshnie resursi послеposle статьиstati, подpod заголовкомzagolovkom <nowiki>==Ссылки==</nowiki>.
 
-->
Mavzu bo'yochboʻyicha o'zarooʻzaro aloqador bo'lganboʻlgan maqolalar bilan o'zoʻz maqolangizni bog'langbogʻlang. Maqolangizning o'zidaoʻzida esa boshqa aloqador maqolalarga bog'lovbogʻlov keltiring (garchi ular hali mavjud bo'lmasaboʻlmasa ham). Bu borada bosh sahifadan istalgan maqolaga uch-to'rttoʻrt qadam bilan yetib borish imkoniyati maqsadga muofiqdir.
 
O'zOʻz maqolangizni Vikipediyaning avvaldan mavjud bo'lganboʻlgan qaysi bo'limigaboʻlimiga joylashtirishingiz qulayroq va foydaliroq bo'lishiniboʻlishini hisobga oling. Masalan, siz birir shaxar haqida maqola yozmoqchi bo'lsangizboʻlsangiz, "Geografiya"„Geografiya“ bo'limigaboʻlimiga, qandaydir jonzot haqida bo'lsaboʻlsa "Biologiya"„Biologiya“ bo'limigaboʻlimiga kiring va u yerdagi kichik bo'limlarboʻlimlar bo'ylabboʻylab mos yerga joylashtiring.
 
ko'plabKoʻplab gipermatnlardan iborat qisqa matnli maqola, har bir iborani tushintiruvchi, cho'ziluvchanchoʻziluvchan uzun oddiy matnli maqoladan afzal bo'lishiboʻlishi mumkin.
 
Vikipediyaning boshqa maqolalariga matn ichida (kalit so'zsoʻz orqali) bog'lovbogʻlov berish, tashqi resurslarga esa maqoladan so'ngsoʻng bog'lanishbogʻlanish (ссылкаssilka) berish zarur.
<!-- H A L I T A R J I M A Q I L I S HN ZM A RG U RA !!!N
 
==== Сколько ставить ссылок на одно и то же слово? ====
Qator 158 ⟶ 153:
 
Внимание: между датой и годом не ставится запятая! Такая ошибка часто встречается при переводе с английского или другого языка, использующего в таком случае запятую. Вместо «[[1 января]], [[1980]]» следует писать [[1 января]] [[1980]].
-->
 
== Maqolani qanday yaratish kerak ==
Qator 165 ⟶ 161:
=== Bunday maqola yoʻqligiga amin boʻling ===
Maqolani yaratishdan avval '''boshqa nom ostida oʻxshash maqola yoʻqligiga ishonch hosil qiling'''. Buning uchun '''[[Vikipediya:Qidirish|qidirish]]'''dan foydalaning. Qidirish maydoni har bir sahifada mavjud: odatda u chap tarafda joylashgan.
<!-- H A L I T A R J I M A Q I L I N M A G A N
 
Если вы уверены, что статьи с вашей темой нет, всё равно прежде изучите смежные разделы Википедии. Для этого зайдите сначала на [[Заглавная страница|Заглавную страницу]] или попытайтесь ввести альтернативные названия для вашей статьи. Пример: [[бегемот|«бегемот»]] — [[гиппопотам|«гиппопотам»]]
Qator 177 ⟶ 174:
** Но перед созданием статьи желательно увериться в существовании ссылок на неё. Походите по тематически связанным статьям, и если там нет упоминания Вашей темы, создайте ссылки сами.
 
=== Именование статей ===
=== Maqolani toʻgʻri nomlang ===
Если статье можно дать много названий, применяйте то, которое чаще встречается, а с остальных вариантов сделайте [[Википедия:Перенаправления|перенаправления]]. Если вы не уверены, какое название лучше дать, почитайте [[Википедия:Именование статей|правила именования статей]].
 
Qator 209 ⟶ 206:
{{Note|commons}} Викисклад — братский сайт Википедии, специально созданный для хранения изображений и других [[мультимедиа|мультимедийных]] файлов. В Википедии есть [[Викисклад|статья о Викискладе]].
 
=== TipografikaТипографика ===
Следует оформлять текст в [[Типографика|типографском]], а не машинописном стиле:
* В качестве тире используйте тире (—), а не дефис (-), два дефиса (--) или короткое тире (–).
Qator 227 ⟶ 224:
Подробнее читайте в статье [[Википедия:Специальные символы]].
 
=== Maqolalarning kategoriyalariКатегории ===
[[Википедия:Категории|Категории]] позволяют логически сортировать статьи по некоторой общности в содержании, например [[:Категория:Моря]] — статьи о морях, [[:Категория:Украина]] — статьи, относящиеся к Украине, [[:Категория:Теория множеств]] — статьи об этом разделе математики. При этом в самой статье не надо ссылаться на связанные статьи в разделе «См. также».
 
Qator 291 ⟶ 288:
При реализации массовых (от 100 статей) проектов добавления информации необходимо разместить об этом объявление на [[Википедия:Форум|форуме]] за неделю до предполагаемого начала загрузки данных. Объявление должно содержать пример результирующей статьи. Статьи, создаваемые в процессе загрузки, должны соответствовать требованиям [[Википедия:Болванка статьи|минимальной заготовки]]. 
-->
 
== Izohlar ==
{{Izohlar}}