Pablo Escobar: Versiyalar orasidagi farq

Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
Tahrir izohi yoʻq
Tahrir izohi yoʻq
Qator 10:
|vafot sanasi = {{death date and age|1993|12|2|1949|12|1|df=y}}
|vafot joyi = {{VafotJoyi|Medelin}}, [[Kolumbiya]]
|otasi = JesusJesús Dari Escobar
|onasi = HemildaHermilda EscobarGaviria
|turmush ortogi = Maria Victoria Henao
|bolalari = Juan Pablo <br />ManuellaManuela
}}
'''Pablo Emilio Escobar Gaviria''' ({{lang-es|Pablo Emilio Escobar Gaviria}}; [[1949-yil]] [[1-dekabr]], [[Rionegro]] — [[1993-yil]] [[2-dekabr]], [[Medelin]]) — [[Kolumbiya]]lik mashhur yirik narkobaron, jinoyatchi, terrorchi, oʻgʻri, siyosatchi va milliarder. Giyohvand moddalar savdosidan boyib ketgan. U tarixga “Kokain qiroli” nomi bilan kirgan<ref name="colombialink.com">{{cite web|url=http://www.colombialink.com/01_INDEX/index_personajes/narcotrafico/escobar_gaviria_pablo_ing.html |title=Pablo Escobar Gaviria – English Biography – Articles and Notes |publisher=ColombiaLink.com |date= |accessdate=2011-03-16}}</ref><ref>{{cite web|author=Business |url=http://businessnews.za.msn.com/gallery.aspx?cp-documentid=155873587&page=1 |title=Pablo Emilio Escobar 1949 – 1993 9 Billion USD – The business of crime – 5 'success' stories |publisher=Businessnews.za.msn.com |date=2011-01-17 |accessdate=2011-03-16}}</ref>. «[[Forbes]]» jurnalining [[1989-yil]]gi sonida Escobarning dunyoning eng badavlat kishilari qatoridan joy olgan boʻlib, uning boyligi 9 milliard [[dollar]]dan ziyod ekanligi aytilgan<ref>{{cite web|url=http://www.forbes.com/sites/seankilachand/2012/03/21/forbes-history-the-original-1987-list-of-international-billionaires/|title=The Original 1987 List Of International Billionaires|publisher=Forbes.com LLC™|lang=en|accessdate=2015-20-07}}</ref>. Boshqa manbalarda esa, uning umumiy boyligi 30 milliard dollardan ortiq ekanligi va [[AQSh]]dagi 80 foiz [[kokain]]ni aynan Escobar “ishlab chiqarayotganligi” aytilgan<ref>{{cite news|url= http://www.celebritynetworth.com/articles/entertainment-articles/20-richest-drug-dealers-time/#!/1-pablo-escobar-net-worth-30-billion_1083/|title= Pablo Escobar|publisher= celebritynetworth.com}}</ref>. Escobarning nomi nafaqat [[Kolumbiya]]da, balki butun dunyoda taniqli edi. U oʻzayniqsa, maqsadigaaholining erishishkambagʻal uchunqismi, harbekorchi qandayva odamnikoʻchabezorilari yoʻqorasida qilgan,mashhur yirikboʻlgan. amaldorlarga“Doktor”, pora“Janob”, bergan“Ruhoniy”, berahm“Sehrgar”, va“Podshoh” ochkoʻzkabi laqablarga ega boʻlgan,<ref>{{cite shuweb bilan|url birga= aholininghttp://www.kean.edu/~eslprog/accents/2005/page2005_7.html kam|title taʻminlangan= qatlami,Pablo ayniqsaEscobar yoshlar|author orasida= kattaMarcela obroʻgaGrajales ega|publisher edi= Accents Magazine, Kean University |accessdate = 2010-02-13 }}</ref>.
== Biografiyasi ==
=== Yoshlik yillari ===
Pablo Escobar [[1949-yil]]ning [[1-dekabr]]daida [[Kolumbiya]]ning Antokiya Departamentiga kiruvchi [[Rionegro]] shahridashaharchasida fermer Xesus Escobar va oʻqituvchi HemildaHermilda Gaviria oilasida tugʻilgan<ref>{{cite web |url = http://www.kean.edu/~eslprog/accents/2005/page2005_7.html |title = Pablo Escobar |author = Marcela Grajales |publisher = Accents Magazine, Kean University |accessdate = 2010-02-13 }}</ref>. Oiladagi yettita farzanddan uchinchisi edi. Maktab va oʻqishga deyarli qiziqmagan, koʻp vaqti koʻchada, Medelin shahrining xilvat mahallalarida oʻtgan. BuBiroz yerlardagivaqt jinoiy[[:en:Universidad muhitAutónoma uningLatinoamericana|Lotin noqonuniyAmerikasi ishlarAvtonom bilanUniversitetiga]] mashgʻulborgan<ref>{{cite boʻlishigaweb|last1=Salazar|first1=Alonso|title=Pablo turtkiEscobar, ediel patrón del mal (La parábola de Pablo)|url=https://books.google.fr/books?id=oq2hnTHpLW8C&dq=biografia+pablo+escobar+gaviria+estudios&hl=fr&source=gbs_navlinks_s|website=Google BirozLivres|publisher=Penguin vaqtRandom LotinHouse AmerikasiGrupo AvtonomEditorial UniversitetigaUSA, borgan2012|accessdate=11 February 2015}}</ref><ref>{{cite web|last1=Salazar|first1=Alonso|title=Pablo Escobar, el patrón del mal (La parábola de Pablo)|url=https://books.google.fr/books?id=oq2hnTHpLW8C&dq=biografia+pablo+escobar+gaviria+estudios&hl=fr&source=gbs_navlinks_s|website=Google Livres|publisher=Penguin Random House Grupo Editorial USA, 2012|accessdate=11 February 2015}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.crimeandinvestigation.co.uk/crime-files/pablo-escobar/biography.html|title=PABLO ESCOBAR|publisher=AETN UK|lang=en|accessdate=2013-05-06|archiveurl=http://www.webcitation.org/6GX0FHdFl|archivedate=2013-05-11}}</ref><ref>{{cite web|url=http://movies.tvguide.com/private-archives-pablo/review/137624|title=The Private Archives Of Pablo Escobar: Review|last=Fox|first=Ken|publisher=TV Guide|lang=en|accessdate=2013-05-06|archiveurl=http://www.webcitation.org/6GX0G96cp|archivedate=2013-05-11}}</ref>.
==== Jinoyat olamiga kirib kelishi ====
Dastlab Pablo qabrlar ustidagi [[marmar]] toshlarni oʻgʻirlab, ulardagi yozuvlarini oʻchirgan va [[panama]]lik chayqovchilarga pullagan<ref>{{cite web |url = http://www.richestperson.org/colombian-drug-lord-pablo-escobar/ |title = Escobar Seventh Richest Man in the World in 1990 |publisher = Richest Person.org |archiveurl = http://wayback.archive.org/web/20101206105551/http://www.richestpersons.net/colombian-drug-lord-pablo-escobar/ |archivedate = 2010-12-06 |accessdate = 2010-02-13 }}</ref>. Keyinroq [[tamaki]], [[koʻknori]], qalbaki [[lotereya]]lar savdosi va mashina oʻgʻirlash bilan ham shugʻullangan. O’g’irlik va noqonuniy savdodan kamida million [[dollar]] ishlab topgan. Bu ishlarda Pablo Medellindagi o’z davrining taniqli jinoiy “avtoritet”laridan Bernal Aguirro va Alvaro Prieto bilan hamkorlik qiladi<ref>{{cite web |url = http://articles.orlandosentinel.com/1991-03-10/news/9103080293_1_pablo-escobar-medellin-cartel-cocaine/2 |title = Colombian Druglord Trying To Turn Wealth Into Respect – Page 2 – Orlando Sentinel |publisher = Articles.orlandosentinel.com |date = 10 March 1991 |accessdate = 2011-03-16 }}</ref>. Bu orada atrofiga koʻplab yigitlarni yigʻib, [[Uyushgan jinoyatchilik|uyushgan jinoiy guruh]] tuzgan<ref>{{cite web|url=http://www.colombialink.com/01_INDEX/index_personajes/narcotrafico/escobar_gaviria_pablo_ing.html|title=Pablo Escobar|publisher=ColombiaLink.com|lang=en|accessdate=2013-05-06|archiveurl=http://www.webcitation.org/6GX0HGChN|archivedate=2013-05-11}}</ref>. [[1971-yil]]i Pabloning odamlari tomonidan MedelindagiMedellindagi boy sanoatchi Diego Echavarría Misas oʻgʻirlab ketiladi. Pablo uni ozod qilish evaziga katta tadbirkorning oila aʻzolaridan pul talab qiladi, biroq omadsizlik tufayli bu reja amalga oshmay qolib, jinoyatchilar Misasni oʻldirishadioʻldirishga majbur boʻlishadi. Pablo bu voqea haqida butun shaharga ochiqchasiga maʻlum qiladi. Butun shahar aholisi, ayniqsa kambagʻallar Pabloning bu ishiniishi olqishlab,uchun unga shaharliklar “Doktor” deb laqab qoʻyadilar. ShundayBu qilib,vaqtda uning obroʻsi kundan-kunga ortib boraveradi,Pablo hali 22 yoshga toʻlmagan Pablo Medelindagi eng nufuzli21 jinoyatchigayoshda aylanadiedi<ref name="Teract">{{cite web|url=http://teract.ru/kokainovyy-korol/v-21-god-pablo-ne-ispytyval-nedostatka-v-zhelayushchikh.../|title=В 21 год Пабло не испытывал недостатка в желающих...|publisher=teract.ru|accessdate=2013-05-07|archiveurl=http://www.webcitation.org/6GX0IehD2|archivedate=2013-05-11}}</ref>.
==== Kokain karteli ====
 
==== Kokain karteli ====
[[Fayl:T2cont90 narcos del Cartel de Medellin.jpg|thumb|250px|[[Medelin kokain karteli]] asoschilari]]
Pabloning odamlari safi muntazam kengayib bordi. U endi giyohvand moddalar savdosi bilan shugʻullana boshladi. [[Narkotrafik1978-yil]]ning 1970-yillardao’rtalarida [[AQSh]]daEscobar kengva tarqalganbir edi.necha Giyohvandlarhamtovoqlari asosan[[Ekvador]]dan [[marixuanaMedellin]]ga oʻrganganqaytayotganlarida vaqo’lga unitushadilar. topishUlarning judayonidan qiyin39 boʻlibkilogramm qolgandimiqdordagi kokain topiladi. Pablo [[Kolumbiyapolitsiya]]da esa,va sudyalarga [[kokainpora]] savdositaklif rivojlangandi.qiladi, Pabloammo kattakutilgan miqdordanatijaga kokainnierisholmaydi. AmerikaUning mamlakatlarigaustidan tarqalishini“ish” yoʻlgaochilib, qoʻyadi<refsud name="Teract"/>qilinadi va harqamoqda o’tirishga majbur bo’ladi. Biroq, Pablo bir partiyanecha kokaindanpolitsiyachini 35o’ldirib, foizliqamoqdan ulushqochishga oliberishadi turadi.va Kolumbiyakeyinchalik, oʻrmonlaridahuquqni Pablomuhofaza tashabbusiqiluvchi organlar xodimlari bilan koʻplabqo’rqitish, kokainpora qaytaberish ishlovchiorqali laboratoriyalar“gaplashadigan” qurilganbo’ladi.
Pablo va uning akasi Roberto Escobar giyohvand moddaning yangi turi – [[kokain]] biznesini tashkil etdilar. Aka-uka Escobar bir necha marta [[Peru]]ga borishgan va u yerdan kokain tayyorlash uchun oz miqdorda aralashma olib kelishgan. Bu aralashmadan ishlab chiqarilgan kokain juda tez ommalashdi va Pablo uni tarqatishni butun mamlakat bo’ylab amalga oshira boshladi<ref>{{cite web|url=http://www.pbs.org/wgbh/pages/frontline/programs/transcripts/1309.html|title=frontline: transcripts: the godfather of cocaine|work=pbs.org}}</ref>.
[[1977-yil]]da Pablo uch nafar givohfurush hamtovoqlari bilan “Medelin kokain shirkati” nomli yirik tashkilotga asos soladi. Bu tashkilot kokain ishlab chiqarish va tarqatish borasida dunyoda tengi yoʻq edi<ref>{{cite web|url=http://www.medellintraveler.com/escobar.html |title=Pablo Escobar – The Medellin Cartel |publisher=Medellintraveler.com |date= |accessdate=2011-03-16}}</ref>. Pablo Escobar ushbu kartelning rahbari oʻlaroq, “kokain qiroli” boʻldi<ref name="colombialink.com">{{cite web|url=http://www.colombialink.com/01_INDEX/index_personajes/narcotrafico/escobar_gaviria_pablo_ing.html |title=Pablo Escobar Gaviria – English Biography – Articles and Notes |publisher=ColombiaLink.com |date= |accessdate=2011-03-16}}</ref><ref>{{cite web|author=Business |url=http://businessnews.za.msn.com/gallery.aspx?cp-documentid=155873587&page=1 |title=Pablo Emilio Escobar 1949 – 1993 9 Billion USD – The business of crime – 5 'success' stories |publisher=Businessnews.za.msn.com |date=2011-01-17 |accessdate=2011-03-16}}</ref>. Shu bilan birga Pablo aholining muhtoj qatlamlari, kambagʻallar uchun bepul uy-joylar, stadionlar, maktablar qurib bergan. Koʻpchilik tahlilchilar fikricha, u qochish kerak boʻlganda aynan shu kambagʻallarga tayanishi mumkin ekanligini hisobga olganligini aytib oʻtganlar.
Narkotrafik 1970-yillarda [[AQSh]]da keng tarqalgan edi. Giyohvandlar asosan [[marixuana]]ga oʻrganib qolishgan va uni topish juda qiyin boʻlib qolgandi. [[Kolumbiya]]da esa, [[kokain]] savdosi endi rivojlanayotgandi.
 
[[1975-yil]]dan boshlab Pabloning tashabbusi bilan kokain yetishtiriladigan plantatsiyalar va uni qayta ishlaydigan laboratoriyalar tashkil topa boshladi. Kokain dastlab butun Kolumbiya hududida tezlik bilan tarqaldi. Pablo va uning jinoiy sheriklari koʻplab kokainni [[Amerika]] mamlakatlariga tarqalishi ([[kontrobanda]])ni yoʻlga qoʻyadilar: 2-3 yil ichida Kolumbiyadan [[Panama]], [[Gvatemala]] va [[Meksika]] orqali [[AQSh]]ga [[kokain]] joʻnatiladigan “maxsus yo’l” tashkil topdi<ref name="Teract"/>. [[1977-yil]]da Pablo uch nafar givohfurush hamtovoqlari bilan “[[Medelin kokain karteli]]” nomli yirik jinoiy tashkilotga asos soladi. Bu tashkilot kokain ishlab chiqarish va tarqatish borasida dunyoda tengi yoʻq edi. <ref>{{cite web|url=http://www.medellintraveler.com/escobar.html |title=Pablo Escobar – The Medellin Cartel |publisher=Medellintraveler.com |date= |accessdate=2011-03-16}}</ref>.
=== Siyosiy faoliyati va terror ===
[[Medellin kokain karteli]] kun sayin rivojlanib bordi. Pablo Escobar ushbu kartelning rahbari oʻlaroq, “kokain qiroli” boʻldi<ref name="dailyrecord.co.uk">{{cite web|url=http://www.dailyrecord.co.uk/news/editors-choice/2009/03/16/amazing-story-of-how-pablo-escobar-came-to-be-the-richest-crook-in-history-86908-21201734/ |title=Amazing story of how Pablo Escobar came to be the richest crook in history |publisher=The Daily Record |date= |accessdate=2011-03-16}}</ref>. Kartel ixtiyorida 6 ta [[vertolyot]], 15 ta yuk tashish uchun [[samolyot]], kemalar, juda katta miqdorda qurol-yarog’, hatto suvosti kemasi bor edi. Kokain partiyasi, asosan [[Texas]] va [[Florida]] shtatlariga yetkazib berilar va butun mamlakat bo’ylab tarqatilardi. Tez orada Pabloning sheriklari [[Carlos Lehder]] va [[Robert Vesco]] [[Bagama orollari]]dan birida “[[:en:Norman’s Cay|Norman’s Cay]]” deb nomlangan orolchani sotib oladilar va uni narkotik moddalar transportirovka qilinadigan bazaga aylantiradilar. Orolda kokain saqlanadigan maxsus omborlar, ishchilar uchun turar joylar, shuningdek, mehmonxonalar, kafelar va boshqa obyektlar qurildi. Pabloning o’z ixtiyorida esa, 7 kvadrat kilometr maydonga ega bo’lgan “Hacienda Napoles” nomli yirik majmua bo’lib, unda turar joy, omborxonalar, hayvonot bog’i bor edi<ref name="colombialink.com">{{cite web|url=http://www.colombialink.com/01_INDEX/index_personajes/narcotrafico/escobar_gaviria_pablo_ing.html |title=Pablo Escobar Gaviria – English Biography – Articles and Notes |publisher=ColombiaLink.com |date= |accessdate=2011-03-16}}</ref> 1980-yillarning o’rtalarida Escobar tomonidan [[AQSh]]ga har kuni 90 tonnagacha kokain reaktiv samolyotlar va kemalar orqali yetkazib berilar edi. Kokain asosan baliq va shunga o’xshash “maskirovkalar” bilan berkitilgan<ref>{{cite web|author=Business |url=http://businessnews.za.msn.com/gallery.aspx?cp-documentid=155873587&page=1 |title=Pablo Emilio Escobar 1949 – 1993 9 Billion USD – The business of crime – 5 'success' stories |publisher=Businessnews.za.msn.com |date=2011-01-17 |accessdate=2011-03-16}}</ref>.
[[1982-yil]]da 32 yoshli Pablo Escobar [[Kolumbiya]] [[parlament]]i - Kongressning aʻzosi boʻldi. Endi u mamlakat rahbari boʻlishni niyat qila boshladi. Uning jinoiy faoliyatidan xabardor Parlament aʻzolari uni Kongressdan siqib chiqarishga urinishadi. Prezidentlik saylovlari boshlanishidan avval [[Kolumbiya]] Adliya vaziri Rodrigo Lara Bonilla jinoiy faoliyatdan kelgan daromadlarni saylovga aralashtirmaslik uchun narkotrafikka qarshi kampaniya boshlab yubordi. Nihoyat, [[1984-yil]]da vazirning harakatlari bilan Escobar parlamentdan quvilgan. Buning uchun Escobar vazirdan oʻch olgan: uning mashinasini ottirib tashlagan, vazir joyida oʻlgan.
Pabloning kokain biznesi haqida uning akasi va yaqin yordamchisi Roberto Escobar shunday degan:
1980-yillarning oʻrtalariga kelib [[Ronald Reagan]] boshchiligidagi [[AQSh]] maʻmuriyati narkotik moddalarning nafaqat AQSh, balki butun dunyoda tarqalayotganligidan xavotir bildirdi. Ular [[Kolumbiya]] rahbariyatidan kokain savdosi bilan shugʻullanayotgan [[jinoyat]]chilarni [[AQSh]] maʻmuriyatiga berishni talab qildilar. Narkomafiya esa bunga javoban “Extraditables” deb ataluvchi [[terror]] tashkiloti tuzdi. Tashkilot aʻzolari narkomafiya faoliyatiga qarshi chiqqan har qanday kishini beayov yoʻq qilardi. Hukumat Escobarga qarshi haqiqiy urush eʻlon qildi. Pablo har safar yashirinishga majbur boʻlardi. Bunda unga oddiy xalq har doim yordam bergan. [[1989-yil]]da u hukumat bilan shartnoma tuzishga urinadi, biroq buning foydasi boʻlmaydi. Escobar qoʻl ostidagi qotillar tomonidan [[Prezident]]likka nomzod, Oliy sud raisi va ichki ishlar vazirining oʻrinbosari oʻldiriladi<ref>{{cite web|url=http://historico.elpais.com.co/paisonline/notas/Noviembre162006/pablo.html|title=El Pais - Cali Colombia nacional “Pablo Escobar financió la toma del Palacio de Justicia” “Escobar financió toma del Palacio de Justicia”|work=elpais.com.co}}</ref>.
{{quote|Medellin kokain karteli tomonidan 1980-yilda birgina [[AQSh]]ga har kuni 15 tonnadan ziyod, ya’ni qiymati yarim milliard dollardan ham ortiq kokain “eksport” qilinardi. Shuning uchun ham Pablo qisqa muddat ichida dunyoning eng badavlat kishilaridan biriga aylandi<ref name=accountant>{{cite web|url=http://search.barnesandnoble.com/The-Accountants-Story/Roberto-Escobar/e/9780446178921 |title=The Accountant's Story, Roberto Escobar, (9780446178921) Hardcover – Barnes & Noble |publisher=Search.barnesandnoble.com |date= |accessdate=2011-03-16}}</ref>.}}
[[1989-yil]]ning [[27-noyabr]] kuni [[Bogota]]dan uchayotgan [[Boeing 727]] samolyoti havoda portlab ketadi. 101 kishi halok boʻladi. Bu ish Escobarning terror tashkiloti tomonidan sodir etilgani aniqlanadi. Hukumat tomonidan mamlakatdagi kokain plantatsiyalari yoʻq qilinayotgan bir paytda, terrorchilar maxfiy politsiya rahbariga [[suiqasd]] uyushtiradilar. Hujum natijasida 62 kishi halok boʻladi, 100 dan ortiq kishi jarohatlanadi.
=== Siyosiy faoliyati va terror ===
 
[[Kolumbiya]]da ildiz otgan korrupsiya Escobarning kokain biznesi rivojlanishiga juda keng yo’l ochib bergandi. Escobar hukumat bilan “[[kumush]] yoki [[qalay]]”, ya’ni (“pulni olib jim bo’l yoki hayoting bilan vidolash!”) prinsipi asosida ishlardi. Yuzlab oddiy fuqarolar, prokuror, politsiyachilar shu prinsip tufayli halok bo’lgan, ayrimlari [[pora]] evaziga sotilib ketgan. Pablo kokain biznesi rivoji haqida shunday degan:
=== Qidiruv ===
{{quote|Bir odamga pora berasan, yana bir odamga pora berasan, so’ng ular orqali pulingni qaytarib olaverasan.<ref name="independent.co.uk">{{cite news| url=http://www.independent.co.uk/news/world/farmers-son-who-bribed-and-murdered-his-way-into-drugs-neither-government-forces-nor-other-drug-traffickers-were-interested-in-taking-pablo-escobar-alive-patrick-cockburn-reports-1465001.html | work=The Independent | location=London | title=Farmer's son who bribed and murdered his way into drugs: Neither government forces nor other drug traffickers were interested in taking Pablo Escobar alive. Patrick Cockburn reports | date=December 3, 1993}}</ref>}}
[[Kolumbiya]] hukumati bu safar Escobarni qoʻlga olish uchun “maxsus guruh” tuzadi. Qidiruv ishlari natijasida Escobar guruhidan bir necha kishi qoʻlga olinib, [[AQSh]] maʻmuriyatiga topshiriladi. Pablo kelishuvga erishish yoʻllarini qidira boshlaydi. Buning uchun u bir qancha yirik hukumat amaldorlarining yaqinlarini garovga oladi va ularni qoʻyib yuborish evaziga yirik amaldorlardan uning jinoyatlari kechirilishni taʻminlab berishni talab qiladi. Talablarning barchasi bajarilgan taqdirda, Pablo baʻzi mayda jinoyatlarini tan olishga va qamoqxonada oʻtirishga vaʻda beradi. Har doimgidek Pablo maqsadiga erishadi va qamoq jazosiga rozi boʻladi. U oʻzi qurgan “qamoqxona”da “oʻtirgan”. [[Qamoqxona]] koʻproq koʻngilochar majmuaga oʻxshatib qurilgan boʻlib, Pablo istagan vaqtida bu yerga kelib-ketib yurgan, hattoki bu yerda bir qancha oʻziga yoqmaydigan odamlarni qiynab oʻldirgan. Uning bu hatti-harakatlaridan xabar topgan davlat rahbari Pabloni haqiqiy qamoqxonaga tashlashni buyurgan. [[1992-yil]] [[22-iyul]]da Pablo qamoqdan qochib, yashirinishga majbur boʻladi<ref>{{cite news|url=http://www.nytimes.com/1992/07/23/world/colombian-drug-baron-escapes-luxurious-prison-after-gunfight.html?pagewanted=3&src=pm|title=Colombian Drug Baron Escapes Luxurious Prison After Gunfight|last=Treaster|first=Joseph B.|date=23 July 1992|work=The New York Times|page=1|accessdate=21 July 2011}}</ref>.
[[1982-yil]]da 32 yoshli Pablo Escobar [[Kolumbiya]] Liberal partiyasining a’zosi bo’ldi. U mamlakat [[parlament]]i – [[Vakillar Palatasi]]ga deputatlikka saylandi<ref>"Así conocí a Pablo Escobar". Revista Semana. May 12, 2007.</ref>. Endi u mamlakat rahbari boʻlishni niyat qila boshladi. Biroq, u bu yoʻlda yirik toʻsiqqa uchragan.
Pablo Escobar endi haddidan oshib ketgan edi. [[1993-yil]] [[30-yanvar]] kuni Pabloning odamlari tomonidan [[Bogota]]dagi [[kitob]] doʻkonlaridan biriga bomba qoʻyiladi. Portlash natijasida 21 kishi halok boʻladi.
[[1982-yil]]da 32 yoshli Pablo Escobar [[Kolumbiya]] [[parlament]]i - Kongressning aʻzosi boʻldi. Endi u mamlakat rahbari boʻlishni niyat qila boshladi. Uning jinoiy faoliyatidan xabardor Parlament aʻzolari uni Kongressdan siqib chiqarishga urinishadi.Kolumbiyada Prezidentlik saylovlari boshlanishidan avval [[Kolumbiya]] Adliya vaziri Rodrigo Lara Bonilla jinoiy“jinoiy faoliyatdan kelgan daromadlarni saylovga aralashtirmaslikaralashtirmaslik” uchun narkotrafikka qarshi kampaniya boshlab yubordi<ref>{{cite web|url=http://www.pbs.org/wgbh/pages/frontline/programs/transcripts/1309.html|title=frontline: transcripts: the godfather of cocaine|work=pbs.org}}</ref>. Nihoyat, [[1984-yil]]da vazirning harakatlari bilan Escobar parlamentdan quvilgan va Prezident lavozimiga nomzodlar roʻyxatidan oʻchirilgan. Buning uchun Escobar vazirdan oʻch olgan: uning mashinasini ottirib tashlagan, vazir joyida oʻlgan.
Escobar jinoyatlarining qurboni boʻlgan shaxslarning yaqinlari birlashib, “LOS PEPES” yaʻni «'''Pe'''rseguidos por '''P'''ablo '''Es'''cobar» — “Pablo Escobarni taʻqib etuvchilar” guruhini tuzadilar. Guruh aʻzolari Escobarga tegishli uylarga hujum uyushtirib, uning bir qancha mol-mulkiga zarar keltiradilar.
=== Terrorchilik va qoʻporuvchilik harakatlari ===
=== Hayotining tugashi ===
1980-yillarning oʻrtalariga kelib [[Ronald Reagan]] boshchiligidagi [[AQSh]] maʻmuriyati narkotik moddalarning nafaqat [[AQSh]], balki butun dunyoda tarqalayotganligidan xavotir bildirdi. Ular [[Kolumbiya]] rahbariyatidan kokain savdosi bilan shugʻullanayotgan [[jinoyat]]chilarni [[AQSh]] maʻmuriyatiga berishni talab qildilar. Kolumbiya hukumati Escobardan va u boshqarayotgan narkokartel aʻzolaridan taslim boʻlishni talab qildi. Narkomafiya esa bunga javoban “[[:en:Los Extraditables|LOS EXTRADITABLES]]” deb ataluvchi [[terror]]istik tashkiloti tuzdi.
[[Fayl:Death of Pablo Escobar.jpg|thumb|right|[[Politsiya]]chilar Escobar jasadi oldida]]
1985-yili terrorchilar tomonidan Kolumbiya Oliy sudining binosi portlatib yuboriladi. 3 nafar sudya halok bo’ladi.
[[1993-yil]]ning [[2-dekabr]] kuni Escobar xotiniga qoʻngʻiroq qiladi. U har doim maxsus xizmat xodimlari "proslushka" qilayotgan bo'lishi mumkinligidan xavotirlanib, telefonda uzoq gaplashmaslikka harakat qilardi. Bu safar bolalari bilan gaplashayotgan Escobar goʻshakda 5 daqiqadan ortiq vaqt qolib ketdi. Suhbatni tinglayotgan razvedkachilar uning turar joyini aniqlaydilar. Tez orada Escobar yashiringan uy qurshab olinadi. Harbiylar uning uyiga bostirib kiradilar, otishma boshlanadi. Otishmada Pabloning tansoqchisi halok bo’ladi. Uning oʻzi esa, bino tomi orqali qochayotgan vaqtida “Los Pepes” guruhidagi snayper tomonidan otib tashlanadi<ref>{{cite web |url=http://www.justice.gov/dea/pubs/history/1990-1994.html |title=Decline of the Medellín Cartel and the Rise of the Cali Mafia |publisher=U.S. Drug Enforcement Administration |accessdate=2010-02-13}}</ref><ref>{{YouTube|yVZoULtUCd8|Video of Escobar's exhumation}} {{es icon}}</ref>.
Escobarning terroristik guruhi tomonidan [[1989-yil]]da Kolumbiya prezidenti saylovi arafasida Prezidenlikka nomzodlar - [[:en:Luis Carlos Galán|Luis Carlos Galan]], [[:en:Palace of Justice siege|Oliy sud raisi]] va ichki ishlar vaziri [[:en:DAS Building bombing|oʻldiriladi]]<ref>{{cite web|url=http://historico.elpais.com.co/paisonline/notas/Noviembre162006/pablo.html|title=El Pais - Cali Colombia nacional Pablo Escobar financió la toma del Palacio de Justicia Escobar financió toma del Palacio de Justicia|work=elpais.com.co}}</ref>.
 
Shu bilan birga, [[Medelin kokain karteli]]ga raqobatchi [[Kali karteli]]<ref>{{cite web |url=http://www.justice.gov/dea/pubs/history/1990-1994.html |title=Decline of the Medellín Cartel and the Rise of the Cali Mafia |publisher=U.S. Drug Enforcement Administration |accessdate=2010-02-13}}</ref> o’rtasida ham keskin olishuv sodir bo’ladi. O’zaro nizolar natijasida ko’p qurbonlar beriladi<ref>{{cite news|title=Drug kingpin's killer seeks Colombia office|publisher=Boston Globe|date=May 9, 2003|author=Karl Penhaul}}</ref>.
[[1989-yil]]ning [[27-noyabr]] kuni [[Bogota]]dan uchayotgan [[Boeing 727]] samolyoti havoda portlab ketadi. 101 kishi halok boʻladi. Bu ish Escobarning terror tashkiloti tomonidan sodir etilgani aniqlanadi. Hukumat tomonidan mamlakatdagi kokain plantatsiyalari yoʻq qilinayotgan bir paytda, terrorchilar maxfiy politsiya rahbariga [[suiqasd]] uyushtiradilar. Hujum natijasida 62 kishi halok boʻladi, 100 dan ortiq kishi jarohatlanadi.
Pablo Escobar endi haddidan oshib ketgan edi. [[1993-yil]] [[30-yanvar]] kuni Pabloning odamlari tomonidan [[Bogota]]dagi [[kitob]] doʻkonlaridan biriga bomba qoʻyiladi. Portlash natijasida 21 kishi halok boʻladi.
=== Qidiruv ===
[[Kolumbiya]] hukumati Escobarni qoʻlga olish uchun mamlakat ichki ishlar vazirining o’rinbosari, polkovnik Hugo Martínez boshchiligida “maxsus guruh” tuzadi<ref>[http://www.dominicstreatfeild.com/2010/11/24/interview-with-hugo-martinez-the-man-who-got-pablo-escobar/ Interview with Hugo Martinez – the man who 'got' Pablo Escobar] D.Streatfeild. November 2000.</ref>. Qidiruv ishlari natijasida Escobar guruhidan bir necha kishi qoʻlga olinib, [[AQSh]] maʻmuriyatiga topshiriladi. Pablo kelishuvga erishish yoʻllarini qidira boshlaydi. Buning uchun u bir qancha yirik hukumat amaldorlarini garovga oladi va ularni qoʻyib yuborish evaziga hukumatdan uning jinoyatlarini kechirilishni talab qiladi. Talablarning barchasi bajarilgan taqdirda, Pablo baʻzi mayda jinoyatlarini tan olishga va qamoqxonada oʻtirishga vaʻda beradi<ref>{{cite news|title=Drug kingpin's killer seeks Colombia office|publisher=Boston Globe|date=May 9, 2003|author=Karl Penhaul}}</ref>.
=== “[[La Cathedral]]” qamoqxonasi ===
[[1991-yil]]da Pablo Escobar [[Kolumbiya]] prezidenti [[César Gaviria]] boshchiligidagi “hukumatga taslim bo’lishi va jazoga roziligi”ni aytadi. U oʻzi qurgan “[[La Cathedral]]” nomli qamoqxonada oʻtirgan. Qamoqxona koʻngilochar majmuaga oʻxshatib qurilgan boʻlib, Pablo istagan vaqtida bu yerga kelib-ketib yurgan, jinoiy ishlarini davom ettiravergan.
Uning bu hatti-harakatlaridan xabar topgan davlat rahbari Pabloni haqiqiy qamoqxonaga tashlashni buyurgan. 1992-yil 22-iyulda Pablo qamoqdan qochib, yashirinadi<ref>{{cite news|url=http://www.nytimes.com/1992/07/23/world/colombian-drug-baron-escapes-luxurious-prison-after-gunfight.html?pagewanted=3&src=pm|title=Colombian Drug Baron Escapes Luxurious Prison After Gunfight|last=Treaster|first=Joseph B.|date=23 July 1992|work=The New York Times|page=1|accessdate=21 July 2011}}</ref>.
=== Qidiruv bloki va “Los Pepes” ===
Escobarni qo’lga olish uchun tuzilgan “maxsus guruh”ga qo’shimcha<ref>[http://www.dominicstreatfeild.com/2010/11/24/interview-with-hugo-martinez-the-man-who-got-pablo-escobar/ Interview with Hugo Martinez – the man who 'got' Pablo Escobar] D.Streatfeild. November 2000.</ref>, uning jinoyatlari qurboni boʻlgan shaxslarning yaqinlari birlashib, “LOS PEPES” yaʻni «'''Pe'''rseguidos por '''P'''ablo '''Es'''cobar» — “Pablo Escobarni taʻqib etuvchilar” guruhini tuzadilar. Guruh aʻzolari asosan, terroristik aktlar natijasida, shuningdek Pabloning jinoiy ishlariga homiylik qilishni istamagani uchun halok bo’lgan kishilarning yaqinlaridan tashkil topgan edi. Ular butun mamlakat bo’ylab Escobarga tegishli uylarga hujum uyushtirib, uning bir qancha mol-mulkiga zarar keltiradilar.
=== Hayotining tugashi ===
[[Fayl:Death of Pablo Escobar.jpg|thumbmini|right250px|[[Politsiya]]chilar Escobar jasadi oldida]]
Pablo Escobar bir necha oy davomida yashirinib yurishga majbur bo’lgan. [[1993-yil]]ning [[2-dekabr]] kuni Escobar xotiniga qoʻngʻiroq qiladi. Suhbatni “proslushka” qilayotgan “maxsus guruh” xodimlari uning turar joyini aniqlaydilar. Tez orada Escobar yashiringan ko’p qavatli uy qurshab olinadi. Harbiylar uning uyiga bostirib kiradilar. Uyda Escobar, uning bir tansoqchisi va ikki nafar xizmatkori bor edi. Pabloning tansoqchisi Alvaro de Jesús Agudelo harbiylar bilan bo’lgan otishmada halok bo’ladi. Xizmatkorlar oynadan pastga sakrab, qochib ketayoganda [[politsiya]]chilar tomonidan otib o’ldiriladi. Pablo Escobarning oʻzi bino tomi orqali qochayotgan vaqtida, “maxsus guruh” snayperi uning oyog’iga o’q uzadi va u yerga qulab tushadi. Yaralangan va yerda yotgan Escobarning boshiga qarata snayper tomonidan yana ikkita o’q uziladi.<ref>{{cite web|url=http://www.eltiempo.com/justicia/2006-11-08/ARTICULO-WEB-NOTA_INTERIOR-3317670.html|title=Familiares exhumaron cadáver de Pablo Escobar para verificar plenamente su identidad|work=eltiempo.com}}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.justice.gov/dea/pubs/history/1990-1994.html |title=Decline of the Medellín Cartel and the Rise of the Cali Mafia |publisher=U.S. Drug Enforcement Administration |accessdate=2010-02-13}}</ref><ref>{{YouTube|yVZoULtUCd8|Video of Escobar's exhumation}}</ref>. Ba’zi manbalarda Escobar o’z joniga qasd qilgan bo’lishi mumkinligi aytiladi<ref>{{cite web|url=http://www.eltiempo.com/justicia/2006-11-08/ARTICULO-WEB-NOTA_INTERIOR-3317670.html|title=Familiares exhumaron cadáver de Pablo Escobar para verificar plenamente su identidad|work=eltiempo.com}}</ref>.
Pablo Escobarning vafotidan keyin [[Medelin kokain karteli]] butunlay barham topdi. Ko’p o’tmay, 1990-yillar o’rtalariga kelib, unga raqobatchi [[Kali karteli]] ham batamom yo’q qilindi.
== Xayriya ishlari ==
Pablo Escobar Kolumbiyadagi kambag’al aholiga har doim yordam bergan. Ayniqsa, bolalar [[futbol]]iga qilgan homiyligi uchun u xalqning e’tiborini qozongan. U homiylik qilgan [[Atlético Nacional]] futbol jamoasi 1989-yilgi [[Janubiy Amerika]] futbol chempionati g’olibi bo’lgan<ref>Davison, Phil. "The Road to Italy: In the Shadow of the Drug Barons." The Independent 20 May 1990. Lexis-Nexis Academic. 8 Oct. 2009</ref>.
Mamlakat g’arbidagi eng yirik hisoblangan [[Rim katolik cherkovi]]ning qurilishini ham Escobar moliyalashtirgan<ref name="Killing Pablo">Mark: The Hunt For The World's Greatest Outlaw." Atlantic Monthly Press, New York 2001</ref>.
== Oilasi ==
[[Fayl:Pecadosdemeupai292.jpg|thumb|250px|Pablo qizi bilan]]
Escobar [[1976-yil]]iyili sevgilisi15 Hemildagayashar Mariya Viktoriyaga uylangan. Undan ikki farzandi: (Xuan Pablo va Manuela) bor<ref name="BBCJune2008">{{cite news |title=At home on Pablo Escobar's ranch |first=Mike |last=Ceaser |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/americas/7390584.stm |newspaper=[[BBC News]] |date=2 June 2008 |accessdate=13 February 2010}}</ref>. Escobarning oʻlimidan soʻng, uning xotini va farzandlari [[Argentina]]ga koʻchib oʻtishgan. Shuni aytish kerakki, uning oʻgʻli Sebastian jurnalistlarga bergan intervyusida shunday degan: {{quote|"Biz politsiyaqochqin vapaytida aygʻoqchilardan qochibekanligimizda, togʻdagi uyga yashirindik. Uy nihoyatda sovuq edi, shu payt otam isinish uchun hech narsa qilolmay, men va singlimni sovuqdan asrash va ovqat tayyorlab berish uchun sumkadagi naqd 2 million dollarni gulxanga tashlagan"}}<ref>[http://gazeta.ru/news/lenta/2009/11/03/n_1420849.shtml DM: Эскобар сжёг $2 млн, чтобы согреть дочь]</ref>.
== [[ommaviy axborot vostalari|OAV]] Escobar haqida ==
 
=== Kitoblar ===
== Escobar haqidagi kinofilmlar ==
* [[AQSh]]lik yozuvchi [[Mark Bowden]] [[2001-yil]]da “Escobar” nomli biografik roman yozdi<ref>{{cite web|url=http://poorbuthappy.com/venezuela/post/venezuelan-actor-edgar-ramirez-to-play-pablo-escobar/ |title=Venezuelan actor Edgar Ramirez to Play PABLO ESCOBAR|website=Poor But Happy}}</ref>
* [[2001-yil]]da aktyor [[Cliff Curtis]] Escobar haqida suratga olingan “Kokain” filmida bosh rolni ijro etdi.
* [[Gabriel Garcia Marquez]] [[1998-yil]]da “Odam o’g’rilari olamida” asarini yozdi.
=== Kinofilmlar ===
* [[1994-yil]]da namoyish etilgan “Zamon xavfi” nomli filmda qahramon Ernesto Escobedo obrazida Pablo Escobar tasvirlangan.
* [[2001-yil]]da aktyor [[Cliff Curtis]] Escobar haqida suratga olingan “Kokain” filmidafilmi ekranda namoyish etildi. Unda aktyor [[Cliff Curtis]] bosh rolni ijro etdi.
* [[2007-yil]]i “Pabloning o’limi” nomli film namoyish etildi<ref>{{cite web|url=http://poorbuthappy.com/venezuela/post/venezuelan-actor-edgar-ramirez-to-play-pablo-escobar/ |title=Venezuelan actor Edgar Ramirez to Play PABLO ESCOBAR|website=Poor But Happy}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.tribecafilmfestival.org/weekly-screengrab-101007.html|website=TribecaFilmFestival.org|title=Weekly Screengrab: Sparring Partners|date=October 1, 2007}}</ref>.
[[2009-yil]]da “Escobar” filmi namoyish etilgan<ref>{{cite web|url=http://www.tribecafilmfestival.org/weekly-screengrab-101007.html|website=TribecaFilmFestival.org|title=Weekly Screengrab: Sparring Partners|date=October 1, 2007}}</ref>.
* [[2014-yil]]da “Yoʻqotilgan jannat” nomli film ekran yuzini koʻrgan. Unda bosh rolni [[Benicio Del Toro]] ijro qilgan<ref>[http://lenta.ru/news/2012/11/15/escobar/ Бенисио дель Торо сыграет Пабло Эскобара]</ref>.
* [[2015-yil]]da “Narko” seriali katta ekranga chiqadi.
* [[2016-yil]]i “Ayg’oqchi” filmi namoyish etilishi rejalashtirilgan.
=== Musiqa ===
* [[Soulja Boy]] – ‘’Pablo Escobar’’
* [[Lil Wayne]] – ‘’Hot Niggas’’
* [[Nas]] – ‘’Escobar’’
== Manbalar ==
{{manbalarreflist|2}}
== Havolalar ==
* [http://skorobutov.wordpress.com/2010/12/25/колумбия-часть-7-медельин-пабло-эскоб/ Медельин: Пабло Эскобар]
* [http://www.noaccess.eu/all/drug-islands/ The Abandoned House of Pablo Escobar]
* {{YouTube|yVZoULtUCd8|Video of Escobar's exhumation}}
* [http://www.richestperson.org/colombian-drug-lord-pablo-escobar/ Escobar Seventh Richest Man in the World in 1990]
* [http://www.medellintraveler.com/escobar.html Pablo Escobar – The Medellin Cartel]
* [http://www.dailyrecord.co.uk/news/editors-choice/2009/03/16/amazing-story-of-how-pablo-escobar-came-to-be-the-richest-crook-in-history-86908-21201734/ Amazing story of how Pablo Escobar came to be the richest crook in history]
* [http://www.cidh.org/countryrep/colombia93eng/chap.2.htm Inter-American Commission on Human Rights – Chapter II: The Violence Phenomenon]
* [http://www.justice.gov/dea/pubs/history/1990-1994.html Decline of the Medellín Cartel and the Rise of the Cali Mafia]
*[http://www.foxnews.com/wires/2006Jul18/0,4670,ColombiaEscobarapossLover,00.html Pablo Escobar's Ex-Lover Flees Colombia]
* [http://www.imdb.com/title/tt1122583/?ref_=tttr_tr_tt|title=El Patron]
 
 
Qator 58 ⟶ 92:
[[Turkum:Milliarderlar]]
[[Turkum:Terrorchilar]]
[[Turkum:O’g’rilar]]
[[Turkum:Qotillar]]
 
{{bio-stub}}