Sinaps: Versiyalar orasidagi farq

Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
CoderSIBot (munozara | hissa)
Yangi maqola yaratildi
 
Sociologist (munozara | hissa)
wikify
Qator 1:
'''SinapslarSinaps''' (yun. {{lang-grc|synapsis}} — ulanish, tutashish) — nerv hujayralari (neyronlar)ning oʻzaro va ijrochi organlar hujayralari bilan tutashgan joyi. S.Sinaps signallarni impulyelargaimpulslarga aylantiradi va uzatadi. "S."„Sinaps“ terminini birinchi boʻlib ingliz fiziologi Ch.Charlz Sherrington neyronlararo aloqani tushuntirish uchun qoʻllagan (1897). S.Sinaps yordamida neyronlar birbiribir-biri bilan bogʻlanadi. Natijada nerv sistemasining aktivligi va bosh miyaning integrativ faoliyati kuchayadi. SgaSinaps sinaptik uchlar, ikki hujayra oraligʻidagi sinaptik tirqish {{color|red|(bu 200 A, baʼzi S.dasinapslarda 1000 A va undan ortiq)<sup>?</sup>}} va sinaptik uchlarga tegib turuvchi hujayra qismi kiradi. Neyronlararo Snisinaps, odatda, bir nerv xujayrasi aksonining tarmoklaritarmoqlari va tana, dendritlar yoki boshkaboshqa neyron aksoni vujudga keltiradi; hujayralar oraligʻida S.sinaps tirqishi boʻlib, bu tirqish orqali qoʻzgʻalish mediatorlar (kimyoviy S.sinaps), ionlar (elektr S.sinaps) yoki ikkalasi (aralash S.sinaps) yordamida uzatiladi. S.Sinaps funksional ahamiyatiga koʻra, hujayra faoliyatini aktivlashtiradi yoki tormozlaydi. Elektrotonik S.daSinapsda quyi molekulyar birikmalar bir hujayra sitoplazmasidan ikkinchisiga toʻgʻridantoʻgʻritoʻgʻridan-toʻgʻri oʻtish imkoniyatiga ega. Elektrotonik S.sinaps signallarning tez va oʻzgarmasdan, kimyoviy S.sinaps esa fakatfaqat bir tomonga uzatilishini taʼminlaydi. Hujayrani tormoz holatiga olib keladigan S.sinaps ham bor. Bular tormozlovchi S.sinaps deb ataladi va shular yordamida qoʻzgʻalgan holat goʻyo "yoʻqotiladi"„yoʻqotiladi“. Bu bilan nerv hujayralari oʻta qoʻzgʻalishdan saqlanadi. Hujayralar oʻrtasidagi sinaptik aloqa nerv hujayralarining funksional birlashishida, qoʻzgʻalish va tormozlanish jarayonlarining yoʻnalishini, shuningdek, organizmning taʼsirlovchiga nisbatan boʻlgan reaksiyasini taʼminlashda muhim rol oʻynaydi.
 
{{stub}}
{{no iwiki}}
 
{{OʻzME}} <!-- Bot tomonidan yaratildi -->