Gayana: Versiyalar orasidagi farq
Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
CoderSIBot (munozara | hissa) Qatorga koʻchirish toʻgʻrilandi |
k imlo, replaced: km2 → km{{sup|2}} using AWB |
||
Qator 2:
<!-- Bot tomonidan qoʻshilgan matn boshi -->
'''Gayana''' (Guyana), Gayana Kooperativ Respublikasi (Cooperative Republic of Guyana) — Jan. Amerikaning shim.-sharqidagi davlat. Mayd. 215 ming
== Davlat tuzumi ==
Qator 10 ⟶ 9:
Tabnatya. Atlantika sohili pastlik boʻlgani uchun dengiz toʻlqini paytida qirgʻoqdagi yerlarni suv bosadi. Shim. va shim.-sharqi botqoq bosgan payettekislikdan, markazi va jan.
Gviana yassitogʻligidan iborat (Ro-rayma togʻi bal. 2772 m). G.da oltin, niobiy (kolumbit), marganes, olmos, boksit konlari bor. Iqlimi subekvatorial, issiq va sernam. Oʻrtacha oylik t-ra Jorjtaunda 26—28°, yillik yogʻin 2230
Aholisining 54% hindistonliklar, 36% afrikaliklar. Negrlar, duragaylar, mulatlar, xitoylar, indeyslar ham yashaidi. Davlat tili — ingliz tili. Diniy eʼtiqodiga koʻra koʻpchilik aholi protestantlar boʻlib, katoliklar, musulmonlar, hindular ham bor. Shahar aholisi — 31%. Yirik shaharlari: Jorjtaun, Bartika va b.
== Tarixi ==
Qator 22 ⟶ 20:
Xoʻjalign. Iqgisodiyotining asosi — q.x. va konchilik sanoati. Yalpi ichki mahsulotda q.x. va baliqchilik 40,1% (shu jumladan qand-shakar i.ch. 28,4%), sanoat 16,1% (shu jumladan konchilik 11,7%)ni tashkil etadi. Okean sohilida, Demerara va Berbis daryolari vodiylarida dehqonchilik qilinadi. Asosiy ekinlari: shakarqamish va sholi. Kokos palmasi, kofe, kakao, sitrus mevalari, ananas, maniok, batat va b. ham yetishtiriladi. Qimmatbaho yogʻoch tayyorlanadi. Yaylovlarda koʻproq koramol boqiladi. Daryo va dengizlarda baliq ovlanadi.
Sanoatidagi rivojlanish foydali qazilmalar, avvalo boksit, shuningdek oltin, olmos, marganes qazib olish b-n bogʻliq. Iqgisodiyotning asosiy tarmoqlari davlat nazoratiga olingan. Elektr energetikada issiqlik elektr st-yalari ustun. Bir yilda 219 mln. kVtsoat elektr energiyasi hosil qilinadi. I.ch. sanoati zaif rivojlangan. Asosiy tarmoqlari: qand-shakar, pivo, tamaki, yogʻochsozlik. G. romi jahonga mashhur. T.y. uz. — 88
Madaniyati. 6—14 yoshdagi bolalar uchun majburiy oʻqish yoʻlga qoʻyilgan. Taʼlimning hamma turlari — bepul. 6 y.lik boshlangʻich, 7 y.lik oʻrta maktablar, hunar-texnika bilim yurtlari, 2 kollej bor. Oʻqituvchilar Jorjtaundagi ped. kollejida va 2 oʻquv markazida tayyorlanadi. Ilmiy markazlari: G. jamiyati, Amerika axborot markazi, G. xalqaro munosabatlar in-ti va b. Jorjtaun universiteti, Milliy kutubxona, G. muzeyi mavjud. G.da nashr etiladigan yirik gaz. va jur.lar: "Voys of leybor" ("Mehnat sadosi", gaz., 1980 y.dan), "Gayana kronikl" ("Gayana axboroti, kundalik gaz., 1881 y.dan), "Mirror" ("Koʻzgu", haftalik gaz., 1962 y.dan), "Nyu neyshn" ("Yangi millat", haftalik gaz., 1955 y.dan), "Sander" ("Momaqaldiroq", har chorakda chiqadigan jur., 1950 y.dan), "Sandi kronikl" ("Yakshanba axboroti", haftanoma, 1881 y.dan). G. ijtimoiy aloqalar agentligi hukumat axborot xizmati boʻlib, u 1989 y.da tuzilgan. "Gayana brodkasting korporeyshn" hukumat radioeshittirish xizmati 1979 y.da tashkil etilgan. "Gayana televijn" hukumat telexizmati 1993 y.da tuzilgan.
Qator 33 ⟶ 31:
'''Gayana''' poytaxti — [[Jorjtaun]] shahri. [[BMT]] aʼzosi
{{Janubiy Amerika mamlakatlari}}
{{stub}}▼
== Manbalar ==▼
{{manbalar}}▼
[[Turkum:Amerika]]
[[Turkum:Davlatlar]]
[[Turkum:BMT aʼzolari]]
▲== Manbalar ==
▲{{manbalar}}
▲{{stub}}
| |||