Kavkaz: Versiyalar orasidagi farq

Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
Tahrir izohi yoʻq
k imlo, replaced: km2 → km{{sup|2}} (2) using AWB
Qator 18:
* [[Stavropol oʻlkasi]]
== Etimologiyasi ==
«Kavkaz» (nomining kelib chiqishi hozircha aniqlanmagan, ehtimol u Qora dengizning janubiy sohilida qadimda yashagan "Kavkaz" xalqining nomidan boʻlsa kerak, deb taxmin qilinadi. Kavkaz atamasi dastlab mil.av. 479-yilda [[yunon]] dramaturgi [[Esxil]]ning "Zanjirband Prometey" tragediyasida qayd etilgan). Shimolda Kuma-Manich botigʻidan, janubda tabiiy geografik va geologik jihatdan shartli ravishda [[Kavkazorti]] [[respublika]]larining [[Turkiya]] va [[Eron]] bilan boʻlgan davlat chegaralarigacha choʻzilgan. Maydoni 500 ming km2km{{sup|2}}. Shimoliy Kavkaz va [[Kavkazorti]] boʻlinadi. Ular oʻrtasidagi chegara [[Katta Kavkaz]]ning Bosh (yoki Suvayirgʻich) tizmasidan oʻtadi.
 
== Relyefi ==
Qator 30:
 
== Iqlimi ==
Kavkaz moʻtadil va subtropik iqlim mintaqasi chegarasida joylashgan. [[Yanvar]]ning oʻrtacha darajasi Kavkazoldida —2, —5°, Gʻarbiy Kavkazorti (Kolxida pasttekisligi)da 4,5—6°, Sharqiy Kavkazorti (Kura-Araks va Lenkoran pasttekisligi)da 1—3,3°. [[Iyul]]ning oʻrtacha darajasi gʻarbida 23—24°, sharqida 25—29°. Yillik yogʻin sharqida 200—400 200–400 mm, gʻarbida 1200—1800 1200–1800 mm. Gʻarbiy va Markaziy Kavkaz yon bagʻirlariga 2500  mm dan 4000  mm gacha yogʻin yogʻadi.
 
Katta Kavkazda muzliklar koʻp. Umumiy soni 2200 dan ziyod, maydoni 1428 km2 km{{sup|2}}. Kavkaz daryolari Kaspiy (Kura va irmogʻi Araks, Sulak, Terek, Kuma), Qora dengiz (Rioni, Inguri va b.) va Azov dengizlari (Kuban) havzalariga mansub. Kavkaz daryolarida koʻplab GESlar qurilgan (Kurada Mingechaur va Zemo-Avchala GESlar, Katta Kavkaz daryolarida Xrami, Rioni va boshqa GESlar bor). Eng yirik koʻli — [[Sevan]].
 
Kavkazoldining tekislik landshaftlari moʻtadil mintaqaga, Kavkazorti esa [[subtropik]] mintaqaga kiradi. Gʻarbiy va Oʻrta Kavkazoldining landshaftlari dashtlardan iborat. Stavropol qirlarining balandroq qismlari, [[Mineralniye Vodi]] atroflari, Sunja tizmasining gʻarbiy qismlari va Katta Kavkazning qiya tekisliklarini oʻrmonli dasht egallagan. Sharqiy Kavkazoldida och tusli kashtan tuproqlardagi shuvoqli chala choʻl landshafti zonal landshaftdir. Kura-Araks pasttekisligining chala choʻllarida ondasonda shoʻrxok choʻllar ham uchraydi. Kolxida va Lenkoran pasttekisliklarida nam subtropik landshaftlar tarqalgan. Katta Kavkazning janubiy yon bagʻrining quyi qismi, Kichik Kavkazning shimoliy yon bagʻri va Tolish togʻlarida subtropik oʻrmon landshaftlari bor. Kavkaz togʻlarida togʻ-oʻrmon landshaftlari hukmron. Sharqiy Kavkaz (Dogʻiston) va, qisman, Markaziy Kavkaz, [[Armaniston togʻligi]]ning lava platolari va tekisliklarida togʻ-dasht landshaftlari uchraydi. Katta Kavkazning eng baland choʻqqilarida glyasialnival landshaftlari tarqalgan.
Qator 41:
{{manbalar}}
 
{{stub}}
{{no iwiki}} <!-- Bot tomonidan yaratildi -->
 
 
{{stub}}