Chust madaniyati: Versiyalar orasidagi farq

Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
k qisqartmalarni toʻliqlash, replaced: Ch.m. → {{subst:FULLPAGENAME}} (8), Hoz. → Hozirgi using AWB
Qator 1:
'''Chust madaniyati''' - [[Fargʻona vodiysi]]dagi koʻhna [[dehqonchilik madaniyati]] ([[milod|mil.]] av. 2ming yillik oxirgi choragi — 1ming yillik boshlari). [[Dehqonlar]] suv boʻyidagi unumdor yerlarni oʻzlashtirilishiga qarab alohida [[voha]] yoki guruh tarzida joylashganlar. Ch.m.Chust madaniyati [[yodgorlik]]lari, asosan, Fargʻona vodiysining shim.sharqiy [[tuman (maʼmuriy birlik)|tuman]]larida uchraydi, ularning soni hozirgi 80 dan ortiq. Bu [[arxeologik madaniyat|madaniyat]]ga taallukli 1yodgorlik 1950 y. toshkentlik arxeologlar M.E.Voronets va V.I.Sprishevskiylar tomonidan hozirgi [[Chust]] [[shahar|sh.]] yaqinidan topilgan. Madaniyat [[nom]]i shundan (mahalliy [[aholi]] Buonamozor deb ataydi). 1953—61 ylarda V. I. Sprishevskiy Ch.m.daChust madaniyatida muntazam arxeologik tekshirish ishlari olib borgan. Ch.m.niChust madaniyatini keyingi oʻrganilishida SanktPeterburglik olim Yu.A.Zadneprovskiyning xizmatlari katta boʻlgan. Ch.m.ningChust madaniyatining ayrim yodgorliklarida ([[Dalvarzintepa|Dalvarzin]], Chuyet) [[mudofaa inshootlari]] oʻrganilgan. [[Andijon viloyati]], [[Jalaquduq (tuman)|Jalaquduq]] tumanidagi Dalvarzin [[vodiy]]sidagi ilk shahar va oʻziga xos markaz boʻlgani (mil. av. 12— [[mil. av. VII asr|7-a.]]lar) arxeologik jihatdan [[isbot]] etilgan.
 
Hoz.Hozirgi kunda Ch.m.daChust madaniyatida 3 xil turdagi yashash joylari kavlangan: 1) [[chayla]]ga oʻxshash yengil uylar; 2) [[yertoʻla]]lar; 3) [[gʻisht]][[paxsa]]dan qilingan uylar. Ch.m.Chust madaniyati sohiblari, asosan, ilk [[sugʻorma dehqonchilik]] ([[arpa]], [[bugʻdoy]], [[tariq]]), [[chorvachilik]], metall ([[jez]])ga [[ishlov beruvchi sanoat|ishlov berish]], [[kulolchilik]], [[toʻqimachilik sanoati|toʻqimachilik]] bilan shugʻullanganlar; [[ovchilik xoʻjaligi|ovchilik]], [[baliq ovlash]] ham xoʻjalikda muhim rol oʻynagan. Bunga arxeologik yodgorliklarni [[arxeologik qazish|qazish]] paytida topilgan jez [[pichoq]]lar, [[bigiz]]lar, metallga ishlov berishda ishlatilgan tosh [[qolip]]lar, toʻqimachilikda qoʻllanilgan [[suyak]]dan yasalgan taroqsimon asboblar hamda minglab [[sopol]] idishlar guvoxlik bermoqda. Uyroʻzgʻor buyumlari ichida, ayniqsa, naqshindor sopol idishlar ajralib turadi. [[Naqsh]]lar, asosan, geometrik shaklda qora, jigarrang boʻyoq bilan idish [[sirt]]iga berilgan. Ayrim hollarda [[hayvonlar|hayvon]] [[tasvir]]lari ([[echki]]) ham uchraydi. Ch.m.Chust madaniyati aholisi marhumlarni oʻzlari yashab turgan joyga (uy ichiga va [[ostonalar]]ga) dafn etishgan. Alohida ajratilgan [[qabriston]]lar boʻlmagan. Marhumlarni yakka va koʻpchilik qilib gʻujanak holda yon tomon bilan koʻmganlar. Faqat [[Dalvarzintepa]]da odam suyagi va [[kalla (biologiya)|kalla]]si alohida, ikkilamchi bor koʻmilgani qayd etilgan. Bulardan [[tashqari]], [[uy hayvonlari]] ham baʼzida odam suyaklari bilan birga koʻmilgan. Hozirda Ch.m.ningChust madaniyatining oʻziga xos mahalliy [[xususiyat]]lari va [[qoʻsh]]ni hududlar [<nowuki />[[Toshkent vohasi]]dagi Burgʻuluq ([[Burganli madaniyati|Burganli)] madaniyati]], [[Janub|Jan.]] Uzbekistonning [[Kuchuktepa]] madaniyati bilan aloqalari (B.X.Matboboyev) oʻrganilmoqda.
 
== Adabiyot ==
Qator 7:
* Vaynberg B.I., Staviskiy B.Ya., Istoriya i kultura Sredney Azii v drevnosti, M., 1994.
* Boqijon Matboboyev. [[OʻzME]]. Toshkent, 2000-2005.
 
{{stub}}
 
 
{{OʻzME}} <!-- Bot tomonidan yaratildi -->
 
[[Turkum:Arxeologiya]]
 
 
{{stub}}