Erish: Versiyalar orasidagi farq

Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
Olaf Studt (munozara | hissa)
k added Category:Fizika using HotCat
k qisqartmalarni toʻliqlash, replaced: t-ra → temperatura (6) using AWB
Qator 1:
'''Erish''' — moddalarning issiqlik taʼsirida qattiq (kristall) holatdan suyuq holatga oʻtish jarayoni. Sof moddalarning E. jarayoni E. trasiga bogʻliq. E. vaqtida qattiq holatdagi atomlarning joylashish tartibida fazoviy kristall panjara buziladi. Kristallda atomlar muvozanat vaziyatlari atrofida tebranadi. t-ratemperatura koʻtarilgan sari tebranishlar amplitudasi ortib boradi va muayyan kritik kattalikka yetadi, shundan keyin panjara buziladi. Qattiq qotishmalar maʼlum t-ratemperatura oraligʻida eriydi. Amorf qattiq moddalar t-ratemperatura orta borishi bilan yumshab, asta-sekin suyuq holatga oʻtadi. Modda eriganda hajmi kengayadi, bosim oshishi bilan E. t-rasitemperaturasi ham ortib boradi. Ayrim moddalar (muz, metall va metalloid) eriganda hajmi kichrayadi va bosim ortishi bilan E. t-rasitemperaturasi pasayadi.
 
Molekulyarkinetik tasavvurlarga binoan, moddaning qattiq holatdan suyuq holatga oʻtishida kristall panjaraning buzilishi uchun yetarli miqdorda energiya berilishi zarur. E. jarayonida moddaga tashqaridan beriladigan energiya uning t-rasitemperaturasi ortishiga emas, balki kristall panjarasini buzishga sarflanadi.
 
E. tabiatda (Yer sirtida qor va muzlarning , Yer qaʼrida minerallarning erishi), fan va texnikada (sof metall va qotishmalar ishlab chiqarishda) katta ahamiyatga ega.
 
{{stub}}
{{no iwiki}}
 
Qator 11 ⟶ 10:
 
[[Turkum:Fizika]]
 
 
{{stub}}