Kremniy: Versiyalar orasidagi farq
Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
k clean up, replaced: m3 → m³ using AWB |
k qisqartmalarni toʻliqlash, replaced: t-ra → temperatura (5), b-n → bilan using AWB |
||
Qator 2:
<!-- Bot tomonidan qoʻshilgan matn boshi -->
'''Kremniy''' (Silicium), Si — Mendeleyev davriy sistemasining IV guruhiga mansub kimyoviy element, tartib raqami 14, at. m. 28,0855. Uchta barqaror izotopi bor: 28Si (92,27%), MSi (4,68%) va 30Si (3,05%). K. kisloroddan soʻng tabiatda eng koʻp tarqalgan element. Yer poʻstining massasi jihatidan 27,6% ini tashqil etadi. Tabiatda birikmalar [koʻpincha kremniy (1U)-oksid SiO2” qumtuproq va silikatlar] qolida boʻladi. K. SiO2 holida oʻsimlik va xayvon toʻqimalarida ham uchraydi. Sof K.ni ilk bor 1911 y. fransuz kimyogari J. L. Gey-Lyussak va L. J. Tevarlar ajratib olishgan . K. — kulrang , kumushdek yal-tiroq modda. Amorf va kristall holda boʻladi. Kristall holdagi K.ning suyuqlanish
K. 400° dan yuqorida kislorod taʼsirida SiO2 gacha oksidlanadi. Kislotalar taʼsiriga chidamli, faqat nitrat va ftorid kislotalar aralashmasi bilan reaksiyaga kirishadi. K. ishqorlar bilan reaksiyaga kirishib, vodorodni ajratib chiqaradi va silikatlar hosil qiladi:Si+2NaOH+H2O=Na2SiO3+2H2T.
300—500° da galogenlar bilan birikib galogenidlar (SiX4 yoki SinX2n+2), 600° da oltingugurt bugʻlari taʼsirida disulfid (SjS2)hh beradi, 600° dan yuqorida u monosulfid (SiS)ra aylanadi. K. yuqori
Sanoatda texnik K. 1800° da qumtuproqni koks
Rustam Marupov.<ref>[[OʻzME]]. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil</ref>
|