Mikroneziya Federativ Shtatlari: Versiyalar orasidagi farq

Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
Cekli829 (munozara | hissa)
Tahrir izohi yoʻq
k qisqartmalarni toʻliqlash, replaced: q.x. → qishloq xoʻjaligi, t-ra → temperatura, Mayd. → Maydoni, y.da → yilda (9) using AWB
Qator 1:
{{Mikroneziya_info}}
{{Maʼnolari|Mikroneziya Federativ Shtatlari (maʼnolari)}}
'''Mikroneziya''' (Micronesia), Mikroneziya Federativ Davlatlari, Mikroneziya Federativ Shtatlari (MFSH) (The Federated States Micronesia) — Tinch okeanning gʻarbiy qismida, Karolina o.lari arxipelagida joylashgan davlat. Mayd.Maydoni 702 km². Aholisi 134,6 ming kishi (2001). Ular, asosan, mikronezlar boʻlib, xristian diniga eʼtiqod qiladi. Rasmiy til — ingliz tili. Poytaxti [[Palikir]] shahri. Maʼmuriy jihatdan 4 shtatga boʻlinadi. [[BMT]] aʼzosi
 
== Davlat tuzumi ==
MFSH — AQSH bilan "erkin uyushgan" davlat. Amaldagi kon-stitutsiyasi 1979 y. 10 mayda qabul qilingan, keyinchalik oʻzgarishlar kiritilgan. Davlat va hukumat boshligʻi — prezident (1999 y.danyildan Leo Folkam). U vitse-prezident bilan birga parlament tomonidan 4 y. muddatga saylanadi. Qonun chiqaruvchi organi — MFSH Kongressi (bir palatali parlament). Ijroiya hokimiyatni prezident va hukumat amalga oshiradi.
 
== Tabiati ==
M. orollari kelib chiqishi jihatidan marjon orollariga va vulkan otilishidan paydo boʻlgan orollarga boʻlinadi. Boksit va fosforit konlari bor. Iqlimi ekvatorial va subekvatorial iqlim. Oylik oʻrtacha t-ratemperatura — yanvarda 26°, iyulda 28°. Yogʻin yil davomida bir meʼyorda (2000–6000  mm) yogʻadi. Karolina o.lari atrofida kuchli tropik dovullar boʻlib turadi. Tabiiy oʻsimliklari vulkan orollarida doim yashil tropik oʻrmon (palma, daraxtsimon qirqquloq, bambuklar), qisman savannalardan iborat. Marjon orollarida oʻsimlik kam. Jonivorlardan kalamush, koʻrshapalak, timsoh, ilon, kaltakesak, dengiz kushlari uchraydi.
 
Tarixn. Hozirgi M. davlatining xududi 17—19-a.larda Ispaniyaga qarashli boʻlgan. 1889 y.dayilda Germaniya Karolina o.larini Ispaniyadan sotib oldi. 1914 y.dayilda orollarni Yaponiya bosib oldi, 2-jahon urushida AQSH egalladi. 1947 y.danyildan AQSH tomonidan boshqariladigan BMT vasiyligidagi hududga aylandi. 1978 y.dayilda Karolina o.lari AQSH bilan "erkin uyushgan" hudud maqomini oldi. Bu haqdagi shartnoma 1982 y.dayilda imzolandi, 1986 y. 3 noyabrda kuchga kirdi va MFShga oʻzini oʻzi boshqarish huquqini berdi, ammo mudofaa, moliya va tashqi ishlar masalalarini AQSH ixtiyorida qoldirdi. M. — 1991 y.danyildan BMT aʼzosi. Milliy bayrami — 3 noyabr — Mustaqillik kuni (1991).
 
== Xoʻjaligi ==
Iqtisodiyotining asosi — q.x.qishloq xoʻjaligi boʻlib, uning mahsuloti aholining oziq-ovqatga boʻlgan ehtiyojini qondirmaydi. Mahalliy aholi baliq ovlash, kokos palmasi, banan, sitrus mevalar, shakarqamish, sholi yetishtirish bilan shugʻullanadi. Non daraxti, batat, taro ham ekiladi. Chorvachiligida asosan qoramol, echki, choʻchqa boqiladi. Avtomobil yoʻllari uz. 226&nbsp;km. Xorijiy sayyoxlik rivojlangan. Chetga kopra, hunarmandchilik buyumlari, baliq, kokos yogʻi chiqaradi. Savdo-sotiqdagi asosiy mijozlari — AQSH, Yaponiya. Pul birligi — AQSH dollari. "Neshnl yunion" ("Milliy igti-foq", 1980 y.danyildan), "Chuuk nyus kronikl" ("Chuuk yangiliklari xronikasi", 1983 y.danyildan) gaz.lari nashr etiladi. MFSH ijtimoiy axborot boshqarmasi hukumat mahkamasi boʻlib, u mintaqaviy radiost-yaga ega. Har bir shtatda televideniye xizmati mavjud.<ref>[[OʻzME]]. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil</ref>
 
== Manbalar ==