Misrshunoslik: Versiyalar orasidagi farq

'''Misrshunoslik''' - sharqshunos likning Kdd. Misr tili va yozuvi, tarixi, madaniyati va arxeologik yodgorliklarini oʻrganuvchi sohasi. Parijda Qadimgi yozuvlar akademiyasida fransuz olimi F. Shampolon misr iyeroglifik yozuvlarini oʻqish ustidan olib borgan tadqiqotlari toʻgʻrisida axborot bergan vaqti (1922 y. 22 sent.) M.ka asos solingan kun deb qabul qilingan. U Rozet sh. yaqinida topilgan toshdagi 3 tilda yozilgan matnlarni va yodgorliklarni oʻrganish jarayonida bu yozuvlarni oʻqish yoʻlini topgan va shu asosda misr yozuvi lugʻati va grammatikasini tuzgan. 1820—30 y.lardayillarda Shampolon Misrga ekspeditsiya uyushtirdi. U yerda bir qancha yodgorliklarni toʻplab, ular toʻgʻrisida ilmiy xulosalar berdi. 1851 y.danyildan Misrda sistematik ravishda qazish ishlari olib borildi. Fransuz olimi O. Mariyet Memfis yaqinidagi Sakkarada olib borgan qazish ishlaridan keyin Misr muzeyi va "Merosni oʻrganish" jamiyatini ochdi. M. rivojlanishida 19-a.ning 90-y.laridayillarida A. Erman asos solgan Berlin maktabi muqim rol oʻynadi. Bu maktab filol. sohasida tadqiqotlar olib bordi va koʻp jildlik misr lugʻatini tuzdi. 19-a. oxiri va 20-a. boshida fransuz arxeologi J. de Morgan va ingliz arxeologi U. Pitri Flinders Qad. Misr firʼavnlari sulolasi hukmronligigacha boʻlgan davr va ilk sulola hukmronligi davrini oʻrgandi.

Rossiyada M.ni oʻrganish 19-a.ning 1-yarmida boshlandi. Dekabrist G. S. Batenkov 1824 y. Shampolonning "Iyeroglifik tartib ocherklari" asarini qisqacha tahlil qildi. 1826 y. Imperator FA Milanda Qad. Misr osoriatiqalarini sotib olib, ularni Ermitajga berdi (1862). 19-a.ning oxirida V. S. Golenishchev Misrga bir necha bor ekspeditsiyalar uyushtirdi. Qohira untida M. kafedrasini ochdi. 20-a.ning 20-y.laridayillarida nemis olimlari va b.boshqa yevropalik olimlar misr tili va matnlarini oʻrgandilar. Yangi pod-sholik davri yodgorliklarini oʻrganishda nemis, ingliz, amerika olimlarining Amarnada olib borgan qazishmalari muqim oʻrin egallaydi. Ilk sulola hukmronligi va Qad. pod-sholik davri tarixini oʻrganishda ingliz arxeologi K. Emeri va Misr olimi Salim Hassan va Abu Bakrlarni Sakkara va Gʻazzodagi qabristonlarda olib borgan izlanishlarining natijalari muhim ahamiyatga ega. Asvon toʻgʻoni qurilishi davrida suv osti zonasida qolishi mumkin boʻlgan tarixiy obidalarni saqlab qolish maqsadida 1960 y. YUNESKO qoshida xalqaro qoʻmita tuzildi.