|
'''Musiqali film''' - kino va televideniye asari; unda musiqa asosiy oʻrinni egallab, filmning janri va dramatik qurilishini belgilaydi, syujet rivojlanishi, asar gʻoyasi va qahramonlar ichki dunyosini ochishga xizmat qiladi. 20-y.larningyillarning oxirida ovozli kino bilan bir vaqtda M.f.Musiqali film ham rivojlana boshladi. Rivojlanishning turli bosqichlarida M.f.ningMusiqali filmning tuzilishi oʻzgarib bordi. Dramaturgiya, musiqa, vokal, xoreografiya va ijrochilik sanʼati sintezi turli koʻrinishlarda shakllana boshladi.
Birinchi M.f.Musiqali film AQSH ("Jaz xonandasi" va b.boshqalar)da, keyinchalik Germaniya ("Tabassumlar mamlakati", "Koʻrshapalak" va b.boshqalar)da yaratilgan. 30-y.largayillarga kelib M.f.ningMusiqali filmning asosiy janrlari — lirik kinokomediya, filmrevyu, operetta, opera, balet shakllandi.
Oʻzbekistonda M.f.Musiqali film yaratish 40-y.lardanyillardan boshlandi. 2-jahon urushi yillarida yaratilgan filmlarning aksariyatini film-konsertlar tashkil etdi. "Film-konsert" (Y. Aʼzamov), "Frontdagi doʻstlarga", "Vatan sovgʻasi" (K. Yormatov), "Besh respublika kon-serti" (3. Sobitov) va b.boshqa shular jumlasidan. "Doyra raqsga chorlaydi", "Musiqiy torlarimiz siri" film-konsertlari, "Dilbarim" film-komedi-yasi, "Dilorom" birinchi oʻzbek film-operasi, "Jonlangan miniatyuralar" ("Suhayl va Mexri", L. Fayziyev; M. Leviyev) filmbaleti va b.boshqa filmlarda musiqadan oʻrinli foydalanishga, mav-zuga hamohang ekran tilini kashf etishga muvaffaq boʻldilar. "Oʻzbektelefilm" da yaratilgan "Shashmaqom" (T. Akromov), "Menga qoʻshiqchizib ber" (L. Inozemseva), "Men balerina" (Sh. Mahbubov) kabi filmlarda milliy madaniyatni, oʻzlikni anglash, qadri-yatlarimizni eʼzozlash va yangi ijodiy izlanishlar koʻzga tashlanadi. Anʼanaviy oʻzbek aytim (vokal) va cholgʻu musiqa sanʼatini tiklash va rivojlantirishni targʻib qiluvchi "Xiva vaqti bilan soat yettida", "Boysunda qor eriganda", "Qalbingda xalq ohanglarini eʼzozla" kabi film-konsertlar oʻzining milliyligi bilan ajralib turadi. 1987 y. Oʻzbekiston televideniyesida birinchi bor "Toʻmaris" (rej. N. Mahmudov; U. Musayev) telebaleti qoʻyildi. "Maysaraning ishi" (M. Abzalov), "Yulduzimni ber, osmon" (F. Davletshin), "Monolog", "Sevgi qoʻshigʻi" (Bahodir Zokirov), "Mesh polvon" (M. Abzalov) va b.boshqa keyingi yillar yaratilgan eng yaxshi M.f.lardirMusiqali filmlardir.
Mohina Ashirova.<ref>[[OʻzME]]. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil</ref>
{{manbalar}}
{{no iwiki}}
{{OʻzME}} <!-- Bot tomonidan yaratildi -->
|
