Qozon: Versiyalar orasidagi farq

Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
Dima41 (munozara | hissa)
Tahrir izohi yoʻq
k qisqartmalarni toʻliqlash, replaced: T. y. → {{subst:FULLPAGENAME}}, hoz. → hozirgi, y.da → yilda (5), va b.) → va boshqalar) (5) using AWB
Qator 13:
 
<!-- Bot tomonidan qoʻshilgan matn boshi -->
'''Qozon''' — [[Rossiya|RF]] dagi shahar, [[Tatariston|Tatariston Respublikasi]] poytaxti (1990-yildan). [[Volga]] boʻyining muhim sanoat va madaniy markazlaridan biri. Volga daryosi chap sohilida. Yirik daryo por-ti. T. y.Qozon stansiyasi. Avtomobil yoʻllari chorrahasi. Aeroport bor. Aholisi 1105,3 ming kishi (2002). 5 maʼmuriy tumanga boʻlingan.
 
Q.ga 1-ming yillik oxirida Qozon daryosining oʻrta oqimida bulgʻorlar asos solgan. 1399 y.dayilda Moskva knyazi Yuriy Dmitriyevich qoʻshinlari tomonidan Q. vayron qilindi va 30 — 40 y.danyildan soʻng qayta tiklandi. Keyinchalik shahar oʻrnida Kreml qurildi. 15-a.dan Oʻrta Volga boʻyining yirik iqtisodiy va savdo markazi, 1438 y.danyildan Qozon xonligining poytaxti. 1552 y.dayilda rus podshosi Ivan Grozniy qoʻshinlari tomonidan bosib olingan. 1708 y. dan Qozon gubernyasi markazi. 19-a.da Q.da sanoat korxonalari paydo boʻla boshladi. 1804 y.dayilda un-t ochildi. q. [[1920—90 y]].larda Tatariston ASSR poytaxti.
 
Mashinasozlik (aviasozlik, motor-sozlik, "Teplokontrol", vakuum texnikasi i. ch. birlashmalari; kompressor, elektron-hisoblash texnika mahsulotlari i. ch. va b.boshqalar) va metallsozlik, kimyo va neft kimyosi ("Kazan-orgsintez", "Tasma", kimyo-farmatsevtika korxonalari; sintetik kauchuk, uy-roʻzgʻor kimyosi mahsulotlari va b.boshqalar), yengil (moʻyna, koʻn-teri mahsulotlari va b.boshqalar), oziq-ovqat sanoatlari rivojlangan. 11 oliy oʻquv yurti (shu jumladan, un-t, konservatoriya), 6 teatr (opera va balet teatri va b.boshqalar), 8 muzey (Tatariston Respublikasi, tasviriy sanʼat, M.Gorkiy nomidagi muzeylar va b.boshqalar) bor. Shaharda meʼmoriy yodgorliklardan Kreml va yodgorliklar majmuasi (16—18-a.lar), shu jumladan, Suyumbeka minorasi (17— 18-a. boshlari), Petropavlovsk sobori (18-a., hoz.hozirgi sobor binosi — planetariy), Marjoniy masjidi (18-a.), gubernator saroyi (19-a.), qozon universiteti majmuasi (19-a., klassitsizm uslubida qurilgan) saqlangan. Q.da shaharning bunyod etilganiga 1000 yil toʻlganligi munosabati bilan bir yoʻla 5 ming kishi namoz oʻqiydigan toʻrt minorali Qul Sharif jome masjidi oʻz oʻrnida qayta tiklandi. Yevropada eng katta boʻlgan bu masjid 1552 y. Ivan Grozniy Q.ni bosib olgan vaqtda butunlay buzib tashlangan edi.
 
Qozon Kremli YUNESKO tomonidan Jahon merosi roʻyxatiga kiritilgan (2000). 2005 y. Q.ning 1000 y.ligi nishonlandi. Metropoliten ishga tushirildi.
Qator 29:
[[Tasvir:SoltanMosque.JPG|240px|thumb|right|Nurilla masjidi]]
[[Volga Bulg'oriyasi]] chegarasida qal'a sifatida qurilgan. [[XIII]]—[[XIV]] asrlarda Qozon [[Oltin Oʻrda]] tarkibidagi muhim savdo va siyosiy markaz bo'lgan. [[1438]]-yildan boshla [[Qozon xonligi]]ning poytaxtiga aylangan.
Shahar nomining ma'nosi kelib chiqishi haqida turli xil fikrlar bor.
 
* [[1408]]-yilda Qozon o'z tanga pullarinin zarb qila boshladi.
Qator 39:
 
{{commonscat|Kazan}}
 
{{OʻzME}}
 
[[Turkum:Oltin Oʻrda shaharlari]]
[[Turkum:Qozon| ]]
 
 
 
{{OʻzME}}