Qoʻrgʻoshin: Versiyalar orasidagi farq
Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
Tahrir izohi yoʻq |
k qisqartmalarni toʻliqlash, replaced: t-ra → temperatura (2), va b. → va boshqa (3) using AWB |
||
Qator 1:
'''Qoʻrgʻoshin''', R -Mendeleyev davriy sistemasining IV guruhiga mansub kimyoviy element. Tartib raqami 82, at. m. 207,2. Tabiiy Q. 5 ta barqaror izotop: 2(,2R (juda oz miqdorda), 2MR (1,5%). 206R (23,6%), 2(|7R (22,6%) va 208R(52,3%) lardan iborat.
Q. miloddan 6—7 ming yil avval Misr, Mesopotamiya va qad. dunyoning boshqa mamlakatlari xalqlariga maʼlum boʻlgan. Ular Q.dan haykal, uy anjomlari va
Q. Yer poʻstining massa jihatidan 1,6T0~3%ini tashkil etadi. Uning 80 ga yaqin minerali maʼlum (bulardan eng muhimi galenit R5). Polimetall rudalarning oksidlanish zonalarida Q.ning (90 ga yaqin) ikkilamchi rudalari hosil boʻladi, ular jumlasiga anglezit R804, serussit RSO,, krokoit RSg04, piromorfit R,(RO,),S1 kiradi. q. [[radioaktiv elementlarning yemirilishi]]dan hosil boʻlgan oxirgi mahsulot sifatida [[uran]], [[toriy]] va [[aktiniy]] [[ruda]]larida uchraydi. Biosferada Q. oz miq-dorda va tarqoq holda boʻladi (tirik organizmda 5-10 3%, dengiz suvida ZT0_9%). Tabiiy suvlardagi Q. ionlari loyga yutilib, vodorod sulfid taʼsirida R8 holida suv tubiga choʻkadi, natijada dengiz balchigʻida Q. toʻplana boradi.
Q. yoqlari markazlashgan kub shaklida kristallanadi. Q.ning allotropik shakl oʻzgarishi yoʻq; suyuqlanish
Sanoatda Q. R8 va qisman Q.ning kislorodli birikmalaridan olinadi. Metall holdagi q. [[olish uchun R8 ni havo ishtirokida kuydirib]], [[hosil boʻlgan RO ni koʻmir taʼsirida xomaki Q]].ga qadar qaytariladi. Kuydirish jarayonida paydo boʻladigan R8YU3 ni qaytarish uchun ohak qoʻshiladi. Xomaki Qda 92—98% R boʻlib, qolgan qismini Si, A§ (baʼzan Ai), 2p, 8p, A$, V1, Gʻe tashkil qiladi.
Q. juda koʻp miqdorda q. [[akkumulya-torlari uchun sarflanadi]]. Q. u-va
Oʻsimliklar oʻzi uchun kerakli Q.ni tuproqdan, suvdan va atmosfera yogʻinlaridan oladi. Odam organizmiga 1 sutkada ovqat orqali 0,22
== Adabiyot ==
Qator 18:
Stalina Qosimova.
{{stub}}▼
{{no iwiki}}
{{OʻzME}} <!-- Bot tomonidan yaratildi -->
▲{{stub}}
|