Qurilish: Versiyalar orasidagi farq

Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
DastyorBot (munozara | hissa)
k in-t → institut
k qisqartmalarni toʻliqlash, replaced: q.x. → qishloq xoʻjaligi, y.da → yilda (3), va b. → va boshqa (3) using AWB
Qator 3:
 
<!-- Bot tomonidan qoʻshilgan matn boshi -->
'''Qurilish''' — moddiy i.ch.ning yirik sohalaridan biri; turli maqsadlardagi bino va inshootlarni qurish va rekonstruksiya qilish; ishni yuri-tish uchun foydalaniladigan hudud bilan birga qurilayotgan bino (inshoot); keng maʼnoda yaratuvchilik jarayoni. Tugallangan va foydalanishga topshirish uchun tayyorlangan i.ch. korxonalari, turar joylar, jamoat binolari, inshootlari va b.boshqa obʼyektlar Q. mahsu-lotlari hisoblanadi. Q.da ishlab chiqarish sikli nisbatan uzun boʻlib (bir necha oydan bir necha yilgacha), i.ch. jarayoni turli obhavo sharoitida ochiq usulda olib boriladi. Pudrat va xoʻjalik usulidagi Q.ni va montaj ishlarini, shuningdek, bino, insho-otlarni kapital taʼmirlash ishlarini qurilish tashkilotlari va maxsus tashkilotlar; loyihalash, loyiha-konstruktorlik va qidiruv tashkilotlari; foydalanishga topshirish va raz-vedkaparmalash tashkilotlari amalga oshiradi. Tiklanadigan obʼyekt xususiyatlariga koʻra sanoat, transport, qishloq, suv xoʻjaligi, uy-joy, kom-munal, ijtimoiy-madaniy va boshqa Q.larga boʻlinadi.
 
Q. Oʻzbekiston Respublikasidagi moddiy i.ch.ning eng muhim tarmoqlaridan birini tashkil etadi. Respublika iqtisodiyotida yalpi ichki mahsulot tarkibida salmogʻiga koʻra Q. sanoat va q.x.danqishloq xoʻjaligidan keyin 3-oʻrinda turadi. 2003 y.dayilda yalpi ichki mahsu-lotning 4,5% (2000 y.dayilda 6,1%), xalq xoʻjaligida faoliyat koʻrsatayotgan korxonalar va tashkilotlarning 4,8% (11,9 ming) Q. hissasiga toʻgʻri keladi.
 
Q. xalq xoʻjaligining barcha tarmoqlariga xizmat koʻrsatib, asosiy fondlarni qayta takror i.ch. uchun sharoitlarni taʼminlaydi, xalq xoʻjaligining maqbul tarkibini barpo etish, ishlab chiqaruvchi kuchlarni maqsadga muvofiq joylashtirish, respublikaning yangi tabiiy boyliklarini oʻzlashtirish, boʻsh mehnat resurslarini ijtimoiy i.ch. ga jalb etishga yordam beradi. Respublikada Q. ishlari pudrat, sub-pudrat va qisman xoʻjalik usullarida olib boriladi.
 
Q. industriyasi negizini davlat, aksiyadorlik, shirkat, xususiy, qoʻshma va b.boshqa pudrat qurilishmontaj tashkilotlari, shuningdek, oʻz moddiy-texnika va i.ch. bazasiga, malakali ishchi va mutaxassis kadrlarga ega boʻlgan korxonalar, transport va b.boshqa yordamchi xoʻjaliklar tashkil etadi. Oʻzbekistonda qurilishmontaj kompaniyalari, korporatsiyalari, qurilish aksiyadorlik jamiyatlari va birlashmalari, quyi pudrat tashkilotlari, kichik korxonalar, qoʻshma korxonalar, loyiha va ilmiy hamda qurilish sohasiga moslashtirilgan ilmiy tadqiqot institutlari faoliyat koʻrsatadi. Qurilishmontaj ishlarining deyarli barchasini ixtisoslashtirilgan qurilish tashkilotlari amalga oshiradi.
 
2003 y.dayilda respublikaning asosiy kapitalini koʻpaytirishga 1867,4 mlrd. soʻm miqdorida investitsiyalar kiritildi. Bu mablagʻning 1236,1 mlrd. soʻmi (65,1%) i.ch. obʼyektlarini qurish, kengaytirish, takomillashtirish va texnik jihatdan qayta jihozlashga yoʻnaltirildi. Barcha mulkchilik shakllaridagi Q. tashkilotlari tomonidan jami 808,1 mlrd.soʻmlik Q. ishlari amalga oshirildi (shundan 717,4 mlrd. soʻmi yoki 88,8% nodavlat mulkchilik shaklidagi Q. tashkilotlari hissasiga toʻgʻri keladi).
 
Q. ishlari umumiy hajmidan 76,9% yangi qurilishlar, faoliyat koʻrsata-yotgan korxonalarni rekonstruksiya qilish, kengaytirish va texnik jihatdan qayta jihozlashga, 23,1% kapital, joriy taʼmirlash ishlariga toʻgʻri keladi. Oʻrta va kichik biznesga mansub qurilish tashkilotlari tomonidan bajarilgan Q. ishlari hajmi 350,4 mlrd. soʻmni tashkil etdi (respublika boʻyicha bajarilgan qurilish ishlari umumiy haj-mining 43,4%).
Qator 17:
Respublikaning turli mulkchilik shakllaridagi qurilish tashkilotlari va korxonalari ixtisoslashtirilgan korporatsiya, kompaniya, aksiyadorlik birlashmalariga uyushgan. Q. moddiy-texnika bazasining muhim tarkibiy qismini qurilish materiallari sano-ati tashkil etadi (q. [[Kurshshsh materi-allari sanoati]]).
<!-- Bot tomonidan qoʻshilgan matn oxiri -->
 
 
Qurilishlar quyidagi turlarga ajratiladi:
Qator 27 ⟶ 26:
[[Tasvir:Prefabricated house construction.gif|thumb|left|Turar-joy qurilishi.]]
 
{{stubOʻzME}}
 
[[Turkum:Qurilish]]
 
 
{{OʻzME}}
{{stub}}