Nikolay Rerix: Versiyalar orasidagi farq

'''Rerix Nikolay Konstantinovich''' [1874.27.9 (9.10), Peterburg — 1947.13.12, Nagar, Hindistonning Panjob shtati] — rus rassomi, arxeolog , jamoat arbobi. Peterburg BAda oʻqigan (1893—97), Parijda malakasini oshirgan (1900—01). Rassomlarni ragʻbatlantirish jamiyati kotibi (1901 y.danyildan) va uning qoshidagi racm maktabi direktori (1906—18). Peterburg BA akad. (1909 y.danyildan). "Sanʼat dunyosi" birlashmasi aʼzosi (1910—19 y.laryillar uyushma raisi). 1918 y.danyildan xorijda (AQSH va Hindistonda) yashagan. R. ijodi mavzuini uning arxeologiya hamda slavyan va Skandinaviya mamlakatlariga, 20-y.lardanyillardan buddizmga boʻlgan qiziqish belgiladi ("Dozor", 1905; "Tibet. Monastir", 1942; ikkalasi ham Rus muzeyida); dastlab tarixiy mavzularda asarlar yaratgan R. ijodida keyinchalik manzara, tabiat koʻrinishlari yetakchi oʻrinni egallay boshladi: "Chopar" (1897), "Dengiz ortidan kelgan mehmonlar" (1901), "Shahar qurmoqdalar" (1902) va b.boshqa

R., shuningdek, teatr dekoratsiyasi (I.V.Stravinskiy, "Muqaddas bahor" baleti, 1913; A.P.Borodin, "Knyaz Igor" operasi, 1914 va b.boshqalar) va monumental sanʼatda ham ijod qilgan. Markaziy va Sharqiy Osiyoda yirik ekspeditsiyalar uyushtirgan (1924—28 va 1934— 35) hamda qimmatbaho arxeologik va etnografik materiallar toʻplagan.

20-y.lardanyillardan maʼrifatparvarlik faoliyati olib borgan R. jahon ax/1ining diqqatini jahon madaniy yodgorliklarini saklashga qaratdi; u ilgari surgan ("R. pakti" deb atalgan) yoʻnalish asosida 1954 y.dayilda koʻp mamlakatlar tomonidan maʼqullangan "Harbiy toʻqnashuvlar chogʻida madaniy yodgorliklarni himoya qilish" Xalqaro Gaaga konvensiyasi imzolangan.

R.ning oʻgʻli rassom Svyatoslav Nikolayevich (1904—1991) 1919 y.danyildan Londondagi Qirollik akademiyasida, soʻng AQShning Kolumbiya va Garvard untlarida meʼmorlikdan taʼlim olgan; 1926. y.dayilda ilk bor Hindistonga borgan, 1936 y.danyildan esa oʻsha yerda muqim yashagan. Otasi R.ning ijodiy anʼanalarini davom ettirgan, portret (otasi R. portreti, 1937 va b.boshqalar), ramziy va janrli asarlar, ayniqsa, manzaralar ("Himolay, quyoshning botishi", 1971 va b.boshqalar) yaratgan. Oʻzbekistonda R. asarlari koʻrgazmalari tashkil qilingan (1999).

Moskvada xalqaro R.lar markazi tashkil qilingan (1991). <ref>[[OʻzME]]. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil</ref>