Akkretsiya: Versiyalar orasidagi farq
Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
k qisqartmalarni toʻliqlash, replaced: t-ra → temperatura using AWB |
k qisqartmalarni toʻliqlash, replaced: va b.) → va boshqalar) (2) using AWB |
||
Qator 1:
'''Akkretsiya''' — Koinot jismiga (ayrim turdagi yulduzlar, galaktikalar yadrolari va
Umumiy holda A. turlarini 3 sinfga ajratish mumkin: disksimon, sferik va nosimmetrik. Bular ichida disksimon A. yaxshi oʻrganilib, adabiyotda akkretsion disk atamasi tez-tez uchrab turadi. Gap shundaki, oddiy yulduzdan relyativistik yoki kompakt (zichligi katta, oʻlchami kichik) yulduzga oqib tushayotgan massa impuls momentiga ega boʻlib, u A. diskini hosil qiladi (rasm). Bu moment yoʻqolmagunga qadar A. massasi kompakt yulduzga tusha olmaydi. Shu sababli, uning atrofida aylanuvchi akkretsion disk vujudga keladi. A. natijasi kompakt yulduzning magnit maydoniga ham bogʻliq. Diskning eng qaynoq ichki qismida issiqlik va dinamik beqarorliklari yuz beradi. Markazdan tarqalayotgan nurlanish bosimi va elektromagnit kuchlar taʼsirida A. diskining oʻqi yoʻnalishlari boʻylab moddaning harakat tezlanishi yuz beradi. Bu kuzatilayotgan faol jarayonlar sababli boʻlishi kerak. Kvazarlar va galaktikalar yadrolari faolligi ham A. diski modeli yordamida tushuntiriladi.
|