Anatomiya: Versiyalar orasidagi farq
Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
+img |
k qisqartmalarni toʻliqlash, replaced: Hoz. → Hozirgi, y.lar → yillar, va b. → va boshqa using AWB |
||
Qator 1:
[[Image:Mondino - Anathomia, 1541 - 3022668.tif|thumb|[[Mondino dei Liuzzi]], ''Anathomia'', 1541]]
'''Anatomiya''' (Grekcha soʻzdan olingan boʻlib, kesish, kesib ochish degan maʼnolarini bildiradi) biologiyaning boʻlimi boʻlib, odam tanasining qismlarini va joylashishini organadi. Anatomiya ikki asosiy boʻlimdan iborat boʻlib, [[Umumiy Anatomiya]] va [[Histologiya]]dan iborat. Umumiy anatomiyada koʻz bilan koʻrib boladigan qismlar oʻrganilinadi, va gistologiyada [[mikroskop]] bilan koʻrish kerak boʻlgan qismlar oʻrganilinadi. Umumiy anatomiya yana bir qancha boʻlimlarga boʻlingan: [[hayvon anatomiyasi]], [[oʻsimlik anatomiyasi]] va [[odam anatomiyasi]].
<!-- Bot tomonidan qoʻshilgan matn boshi -->
'''Anatomiya''' (yun. anatome — ke-saman, yoraman) — ayrim a’zolar, si-stemalar va butun organizmning shakli va tuzilishini o‘rganadigan fan; mor-fologiyaning bir qismi (q. Hayvonlar morfologiyasi, O‘simliklar morfolo-giyasi). A. hayvonlar A.si (zootomiya) va o‘simliklar anatomiyasi (fitotomiya)ga bo‘linadi. Hayvonlar A.sidan odam A.si (antropotomiya) ajratiladi. Odam va hayvonlar organizmi evolyutsiyasi-ning asosiy bosqichlarini o‘rganadigan qiyosiy (solishtirma) A. ham bor. "A" termini ko‘proq odam A.sini ifoda-lash uchun ishlatiladi. Odam A.siga inson organizmi faoliyati haqidagi fan — fiziologiya bilan bir butun holda qaraladi. A. har bir a’zoning kishi jinsi va yoshiga qarab o‘zgarish xususiyat-larini, atrof muhit hamda mehnat fao-liyatining a’zolar tuzilishi, vazifasi-ga ta’sirini ham o‘rganadi. Dastlab har bir a’zo alohida-alo-hida o‘rganilgan bo‘lsa, keyinchalik a’zolarning o‘zaro munosabatlarini, ularning bir siste-maga birlashish qonuniyatlarini, orga-nizm bir butun bo‘lib, uni tashqi muhit bilan chambarchas bog‘liqligini, a’zolar-ning shakli bilan funksiyasi o‘rtasidagi o‘zaro bog‘liqlikni hisobga olgan holda o‘rganila boshlandi.A.ga oid dastlabki ma’lumotlar eng qad. xitoy va hind asarlarida, shuning-dek Gippokrat, Aristotel (Arastu) asarlari va ayniqsa Aleksandriya makta-bi vakillarining asarlarida uchraydi. Keyinchalik Abu Ali Ibn Sinoning 5 jildli "Tib qonunlari" asarida tib-biyotning barcha sohalariga, xususan A.ga oid mukammal ma’lumot berildi. Ita-lyan rassomi Leonardo da Vinchi mur-dani yorib tekshirib normal A.ning bir qadar mufassal tavsifini bergan.
<!-- Bot tomonidan qoʻshilgan matn oxiri -->
== Odam Anatomiyasi ==
Qator 12 ⟶ 10:
Boshqa boʻlimlar ichida, odam anatomiyasi eng kerakli anatomiya boʻlimi hisoblanadi. Tibbiyot nuqtai nazaridan, odam anatomiyasi sogʻlom insonning badan qismlarini shaklini, badanda joylashishini, katta-kichikligini va boshqa qismlar bilan aloqadorligini oʻrganuvchi boʻlimdir. [[Topografik anatomiya]]da bir qancha jasadlarni kesib, uni yaxshilab oʻrganiladi. Morfologik nuqtai nazaridan, odam anatomiyasi eng qiziqarli boʻlim hisoblanadi. Har bir qism nega shunday shakl, shunday joylashishda ekanligini savol qiladi. Bu qiziqish biologiya fanida qoʻshimcha boʻlimlar - [[embriologiya]] yoki rivojlanish biologiyasini va [[gistologiya]]ni yaratdi.
== Manbalar ==▼
{{manbalar}}▼
{{OʻzME}}
[[Turkum:Biologiya]]
▲== Manbalar ==
▲{{manbalar}}
{{
|