'''Atom energiyasi bo‘yicha xalqaro agentlik''' (AEXA) - (MA-GATE) — atom energiyasidan foydala-nish bo‘yicha hukumatlararo tashkilot, BMTning Nyu-York konferensiyasi qaroriga binoan tashkil etilgan. Nizo-mi 1956 y. sent.dasentabrda qabul qilinib, 1957 y. 29 iyulda kuchga kirgan. Bosh qarorgohi — Vena sh.shahri (Avstriya)da. AEXAga 114 mamlakat (1997 y.) a’zo. AEXA ma[[x]]-sus tashkilotlar katoriga kirishiga qaramay, alohida maqomga ega emas. BMT bilan uning aloqalari 1957 y. 14 noyabrda BMT Bosh Assambleyasi bilan imzolangan bitimga muvofiq amalga oshiriladi. Ushbu bitim va AEXA Nizomiga asosan agentlik har yilda kamida bir marta faoliyati to‘g‘risida BMT Bosh Assam-bleyasi yoki zarurat paydo bo‘lganda uning Xavfsizlik Kengashi oldida hisobot beradi. Agentlikning asosiy maqsadi 770atom energiyasidan tinchlik yo‘lida foy-dalanish sohasida [[x]]alqaro hamkorlikni rivojlantirishdan iborat. Turli mam-lakatlarda o‘z i. t. laboratoriyalari bor. AEXA rivojlanayotgan davlatlarga yadro [[x]]avfeizligi va radiatsion himoya uchun zarur bo‘lgan asbob-uskunalar bilan yordamlashadi. AEXAning asosiy fao-liyatiga kiradigan sohalar: qurol-yarog‘ ishlab chiqaradgan yadro te[[x]]nologiyasini qattiq nazoratgaolish; yadro energetika-si sohasida yordam ko‘rsatish; radioaktiv chiqindilarni to‘g‘ri va [[x]]avfeiz ko‘mish; shu sohaga oid Norma va Qoidalarni eks-pert-yuristlar yordamida tayyorlash; i. t. dasturlarini qo‘llab-quvvatlash; avari-yalarga oid dasturlar ishlab chiqish; q. [[x]].da yadroviy usullar va radioaktiv mod-dalar yordamida hosildorlik va tuproq unumdorligini oshirish; q. [[x]]. va chorva-chilikda hasharotlar va kasalliklarga qarshi kurashda yordam berish va b.O‘zbekistonboshqaO‘zbekiston Respublikasi 1994 y. 21 yanvar da AEXAga a’zo bo‘lib, [[x]]alqaro standartlarni tan olish, atom energi-yasidan [[x]]alq [[x]]o‘jaligida foydalanish, radioaktiv moddalar bilan [[x]]avf-[[x]]atarsiz ishlashda [[x]]alqaro standartlar, qonun-qoidalarga rioya qilishni o‘z zimmasi-ga olgan. Agentlik oliy organi — Bosh konferensiya a’zo davlatlarning vakil-laridan tashkil topgan va har navbatda-gi sessiyaga yig‘iladi. Nizom bo‘yicha na-vbatdan tashqari sessiyalar o‘tkazish ham ko‘zda tutilgan. AEXA Boshqaruvchilar kengashi agentlik ishlab chiqqan dastur, atom energiyasi so[[x]]asida umumiy siyosat va boshqaruv ishlarini amalga oshiradi. Mazkur kengash tarkibiga 35 davlat va-killari kiradi.
