|
'''Buyrak yetishmovchiligi''' — buyrak faoliyatining pasayishi sindromi. Toʻsatdan (oʻtkir) yoki sekin-asta (surunkali) roʻy beradi. Koʻp qon yoʻqotish, mexanik shikastlanish tufayli qon bosimining pasayib ketishi yoki bemorning qon guruhiga moye kelmaydigan qon quyish, tok urishi, septik abort va b.boshqa; dorilar va b.boshqa metall tuzlaridan zaharlanish oqibatida buyrak parenximasining shikastlanishi; siydik yoʻlining oʻsma yoki buyrak toshlari bilan bekilib qolishi, shikastlanish tufayli ikkala buyrak zararlanishi oʻtkir B.Buyrak ye.gayetishmovchiligiga sabab boʻlishi mumkin. Oʻtkir B.Buyrak ye.dayetishmovchiligida buyrak faoliyati, xususan azot, suvtuz va b.boshqa moddalar almashinuvi izdan chiqadi, bunda siydik kam ajraladi, ogir hollarda butunlay ajralmay qoladi (anuriya, uremiya). Qonda siydikchil (mochevina) mikdori koʻpayadi, organizmning siydikdan zaharlanishi kuzatiladi; teri osti, qorin va koʻkrak qafasida suyuqlik toʻplanadi (suvdan semirish). Surunkali B.Buyrak ye.yetishmovchiligi asosan buyrak va siydik yoʻlining uzoq davom etadigan kasalliklari (glomerulonefrit, piyelonefrit, sil, buyraktosh kasalligi va b.boshqalar) oqibati boʻlib, buyrak toʻqimasining bujmayishi (nefroskleroz) yoki xaltasimon kengayishi (gidronefroz) bilan davom etadi. Tashnalik, ogʻiz qurishi, teri qurukshab qichishishi, qusish, kamqonlik; nafas aʼzolari, yuraktomirlar va meʼdaichak faoliyatining buzilishi alomatlari kuzatiladi. Siydikning nisbiy zichligi kamayib, miqdori esa ortadi.
Davosi: oʻtkir B.Buyrak ye.dayetishmovchiligida bemor kasalxonada davolanadi ("sunʼiy buyrak" apparati bilan qon tozalanadi, kislotaishqor, suvtuz almashinuvi rostlanadi); surunkali shaklida parhez va dori-darmonlar qoʻllaniladi, gemodializ oʻtkaziladi. Kechiktirilgan hollarda buyrak koʻchirib oʻtkaziladi (q. Transplantatsiya).
== Adabiyotlar ==
* [[OʻzME]]. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil
{{stub}} {{no iwiki}} <!-- Bot tomonidan yaratildi -->
{{OʻzME}}
{{stub}}
|
