Hind-eroniy tillari: Versiyalar orasidagi farq
Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
k qisqartmalarni toʻliqlash, replaced: Hoz. → Hozirgi, va b.ni → va boshqalarni, va b. → va boshqa using AWB |
k qisqartmalarni toʻliqlash, replaced: mil.av. → miloddan avvalgi using AWB |
||
Qator 1:
'''Hind-eroniy tillar''', oriy t i l l a r — hind-yevropa tillari oilasining bir tarmogʻi; hind tillari va eroniy tillarszm iborat. Uning tarkibiga, shuningdek, dard tilla-r i (Afgʻoniston, Pokiston va Hin-diston shim.dagi togʻli oʻlkalarda tarqalgan kashmiriy, shina, phalura, khoʻvar, gavar, dameli, poshoyi kabi 20 dan ortiq tillar — 4 mln.dan ortiq kishi soʻzlashadi) va nuriston tillari (Afgʻonistonning Nuriston togʻli viloyatida tarqalgan 10 ga yaqin til — 150 mingdan ortiq kishi soʻzlashadi) ham kiradi. Shunday qilib, H.-e.t. tarmogʻi 150 ga yaqin jonli va 20 ga yaqin oʻlik tillarni qamrab oladi va ularda taxminan 900 mln.ga yaqin kishi soʻzlashadi (oʻtgan asrning oxirlari).
H.-e.t.ning qad. vakillari boʻlgan oriylarning kelib chiqishi va asl vatani haqida 2 xil fikr mavjud. Birinchi fikrga koʻra, oriylar dastlab yagona qabila, elat sifatida Oʻrta Osiyoda yashab, keyinchalik ularning bir qismi Hindukush toglari orqali Hindisgonga, bir qismi Eronga borib oʻtroqlashgan. Ikkinchi taxminga koʻra, oriylar vatani jan.rus dashtliklari boʻlib, ular Kavkaz orqali Eron va Hindistonga koʻchib oʻtganlar. Qiyosiy-tarixiy grammatika ushbu tillarda umumiy fonemalar tizimi, umumiy lugʻaviy tarkib, umumiy morfologiya va soʻz yasalish tizimi va hatto umumiy sintaktik belgilar boʻlganli-gini tasdiqlaydi. Oriylar nomini bildiruvchi "agua" atamasi ham umumiy boʻlib, juda koʻp hindiy va eroniy etnik terminlarda oʻz aksini topgan (ushbu soʻz shaklidan hozirgi Eron davla-tining nomi kelib chiqqan). Qad. hind va eron obidalari "Rigveda" va "Aves-to" ham baʼzi jihatlari bilan oʻzaro shunchalik yaqinki, ularni bir asos manbaning 2 varianti deb oʻydash mumkin. Olimlar oriy qabilalarning 2 qismga (hindoriy va eroniy shoxob-chalarga) ajralishi
== Adabiyot ==
|