Kanal (suv yoʻli): Versiyalar orasidagi farq
Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
k qisqartmalarni toʻliqlash, replaced: y.da → yilda, va b. → va boshqa (4) using AWB |
k qisqartmalarni toʻliqlash, replaced: sh. → shahri (3) using AWB |
||
Qator 1:
{{Maʼnolari|Kanal (maʼnolari)}}
'''Kanal''', '''sugʻorish kanali''' — maxsus qazilgan suv yoʻli, sugʻorish sistemasining asosiy qismi. K., oʻtaydigan vazifasiga qarab, magistral (dare, suv ombori va
Qishloq xoʻjaligi, asosan, sugʻorma dehqonchilikka asoslangan Oʻrta Osiyoda juda yirik K.lar, jumladan, Turkmanistonda Krrakum kanali, Tojikistonda Katta Hisor kanali, Oʻzbekistonda Amu-Buxoro mashina kanali, Karshi magistral kanali, Katta Fargʻona kanali, Janubiy Mirzachoʻl kanali, Doʻstlik kanali va boshqa qurilgan (jadvalga q.). Oʻzbekistonda umumiy suv sarfi sekundiga 2500 m3 dan ortiq 74 kanal bor. Xoʻjaliklararo kanallarning umumiy uz. 32,4 ming km dan ortiq (2000).
Oʻrta Osiyodagi yangi oʻzlashtirilayotgan yerlarda xoʻjalik K.lari qurishda temir-betondan yasalgan novlar (lotoklar) keng qoʻllanilmoqda. Qadimdan sugʻorib kelinayotgan maydonlardagi sugʻorish tarmoqlari qayta qurilmoqda — ochiq xoʻjalik K.lari suv oʻtkazgich quvurlar bilan almashtirilmoqda. K.lar avtomatik boshqarish sistemasi tarkibiga olinmoqda, bu esa suvni behuda sarflash va boshqa ekspluatatsisi nobudgarchilikka barham beradi, uni isteʼmolchilarga optimal taqsimlashni taʼminlaydi (Oʻrta Osiyoda birinchi suv xoʻjaligini avtomatik boshqarish sistemasi Zarafshon daryosi havzasida 1978 yilda tashkil etilgan). K.lardan foydalanishni sugʻorish tarmogʻi boshqarmalari va maxsus boshqarmalar amalga oshiradi. Boshqarmalarning asosiy vazifalari: suvdan foydalanish rejalariga muvofiq suvni yetkazib berish, hisobga olish va taqsimlash; K.ni, inshoot va aloqa tarmoqlarini yaxshi holatda saqlash, joriy va avariya taʼmirini oʻtkazishdan iborat. Yillik joriy ishlarga (K.ni loyqa va oqiziq choʻkmalaridan tozalash, qisman buzilgan joylarni tuzatish ishlari va
== Adabiyot ==
|