Kapital: Versiyalar orasidagi farq

Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
k qisqartmalarni toʻliqlash, replaced: K.i. → {{subst:FULLPAGENAME}} using AWB
k qisqartmalarni toʻliqlash, replaced: i. ch. → ishlab chiqarish (10) using AWB
Qator 1:
{{birlashtirish|Sarmoya}} <!-- Bot tomonidan yaratildi -->
'''Kapital''' (nem. Kapital; lot. capitalis — bosh, asosiy), sarmoya — keng maʼnoda — oʻz egasiga daromad keltirish xususiyatiga ega boʻlgan jami vositalar va mablagʻlar; yangi qiymat keltiruvchi, oʻzini oʻzi koʻpaytiruvchi qiymat. Tovarlar va xizmatlar i.ishlab ch.chiqarish uchun kishilar tomonidan yaratilgan resurslar; tor maʼnoda — i.ishlab ch.chiqarish vositalari koʻrinishidagi ishga qoʻyilgan, ishlab turgan daromad manbai (ashyoviy K.).
 
K.ning paydo boʻlishiga tovar i.ishlab ch.chiqarish, tovar muomalasi dastlabki shart hisoblanadi. Bozorda oʻziga xos, alohida tovar — ish kuchining paydo boʻlishi bilan oddiy tovar i.ch.ishlab chiqarish kapitalistik i.ch.gaishlab chiqarishga aylanadi, tovar i.ch.ningishlab chiqarishning shu davrida tovar muomalasidagi pul K.ga aylanadi. K. koʻp sikllar davomida i.ishlab ch.dachiqarishda ishtirok etadigan asosiy kapital va bir sikl davomida ishtirok etadigan va toʻliq sarflanadigan aylanma kapitalga boʻlinadi. Pul K. i (sarmoya) — ashyoviy K. sotib olish uchun sarflanadigan pul vositalarini ifoda etadi, yaʼni pul K.ga aylanishi uchun i.ch.gaishlab chiqarishga avanslanadi.
 
Iqtisodiy nazariyada K. ishlab chiqarish omillaridan biri tarzida izohlanadi. Qiymatning koʻpayishi inson mehnati (ish kuchi) va i.ch.ishlab chiqarish vositalari (xom ashyo, mashina, stanoklar) birlashganda, yaʼni i.ch.ishlab chiqarish sharoitida yuz beradi. K. sanoat K.i, savdo K.i, ssuda K.i, sudxoʻrlik K.i (tarixiy) shakllarida faoliyat koʻrsatadi. Rivojlangan bozor iqtisodiyoti sharoitlarida K.ning korxona, firma, banklar. K.i, turli aksiyadorlik jamiyatlariga tegishli aksiyadorlik K.i, zahira K.i, ustav Kapital singari koʻrinishlari mavjud. Tadbirkor jismoniy shaxslarga tegishli K. dastmoya deyiladi va har gal tovar olib sotishda ishlatiladi.
 
Sadir Salimov.<ref>[[OʻzME]]. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil</ref>