Marganets: Versiyalar orasidagi farq

Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
k qisqartmalarni toʻliqlash, replaced: vakt → vaqt, va b. → va boshqa (2) using AWB
k qisqartmalarni toʻliqlash, replaced: 4 y. → 4 yil, i.ch.da → ishlab chiqarishda using AWB
Qator 3:
 
<!-- Bot tomonidan qoʻshilgan matn boshi -->
'''Marganets''' (nem. Marganerz - marganets rudasi; lot. Manganum), Mn — Mendeleyev davriy sistemasining VII guruh kimyoviy elementi. Tartib rakami 25, at. m. 54,9380. Tabiatda 1 ta barqaror izotopi 55Mp maʼlum. Oksidlanish darajasi +2 dan +7 gacha, birikmalaridan 2 va 7 valentliklari barqaror hisoblanadi. Poling boʻyicha elektr manfiyligi 2,5 ga teng . Ion radiusi (qavslarda koordinatsion sonlar keltirilgan) Mp2+ uchun 0,080&nbsp;nm (4), 0,089&nbsp;nm (5), 0,104&nbsp;nm (7), Mp7+ uchun 0,039&nbsp;nm (4), 0,060&nbsp;nm (6). M.ni dastlab 1774 y.yil shved olimi K. Sheyele aniqlagan. Sof holdagi Mn ni shved kimyogari Yu. Gan ajratib olgan.
 
M.ning yer poʻstidagi massa boʻyicha miqdori 0,1% atrofida, okean suvlarida 2-10~7%. Tabiatda erkin holda uchramaydi, asosan, minerallar tarkibida boʻladi. Pirolyuzit (}-MpO2, psilomelan tMO pMpO2xN2O [M=Va, Sa, K, Mp (II)], manganit (J-MnOOH, braunit 3Mn2O3MnSiO3 va rodoxrozit MpSO3 lar shular jumlasidandir. Rossiya, JAR, Avstraliya, Gabon, Braziliya, Hindiston, Gana va boshqa davlatlarda rudalari mavjud. Tinch, Atlantika va Hind okeanlarida temirmarganets konkre-siyalari koʻp tarqalgan.
Qator 13:
M. hozirgi vaqtda metallotermiya usulida, sof holdagisi marganets sulfat MnSO4 ni qaytarib, elektroliz qilib olinadi.
 
M.ning asosiy qismi poʻlat i.ch.daishlab chiqarishda, rangli metallurgiya sanoatida, alyuminiy va magniy qotishmalari tayyorlashda, korroziyaga qarshi ishlatiladigan qoplamalar tayyorlashda qoʻllanadi. Inson organizmida M.ning mikdori sutkasiga 4&nbsp;mg dan kamaysa, u kasallanadi, oʻsimliklarda yetishmay qolsa, xloroz (xlorofill yetishmovchiligi) kelib chiqadi. M. birikmalari zararli, jumladan, ular kishi asabini ishdan chiqaradi, changlarining uzok, vaqt davomida nafas yoʻllariga kirishi surunkali zaharlanishga olib keladi.
 
== Adabiyot ==