Norin tumani (Oʻzbekiston): Versiyalar orasidagi farq

Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
k qisqartmalarni toʻliqlash, replaced: q.x. → qishloq xoʻjaligi (3), N.t. → {{subst:FULLPAGENAME}} (5), t-ra → temperatura, Mayd. → Maydoni, y.lar → yillar (3), va b. → va boshqa (6) using AWB
k qisqartmalarni toʻliqlash, replaced: sh. → shahri, 6 y. → 6 yil, sent.da → sentabrda, bal. 6 → balandligi 6 using AWB
Qator 63:
}}
 
'''Norin tumani''' — Namangan viloyatining jan.-sharqiy qismida joylashgan tuman. 1926 y.yil 29 sent.dasentabrda tashkil etilgan. 1962—1973 yillarda va 1988—89 yillarda Uchqoʻrgʻon tumani tarkibida boʻlgan. Norin tumani (Oʻzbekiston) gʻarbdan viloyatning Namangan va Uychi, shim.dan Uchqoʻrgʻon tumanlari, jan. va sharkdan Andijon viloyatining Baliqchi va Izboskan tumanlari bilan chegaradosh. Maydoni 207,1 km². Axrlisi 118,3 ming kishi (2003). Norin tumani (Oʻzbekiston)da 1 shahar (Haqqulobod) va 8 qishloq fuqarolar yigʻini (Margʻzor, Norin-kapa, Paxtaqishloq, Toshloq, Tuda, Usmon Yusupov, Uchtepa, Xoʻjaobod) bor (2003). Markazi — Haqqulobod sh.shahri Tabiati. Norin tumani (Oʻzbekiston) viloyatning sharqiy qismida, Fargʻona tizmasining etaklarida joylashgan, gʻarbiy chegaralari boʻylab Qoradaryo oʻtadi. Relyefi past-baland tekislikdan iborat (bal.balandligi 600– 800 m). Togʻ etaklari paleogen davrining gil, ohaktosh, mergel jinslaridan tarkib topgan. Norin havzasi yoppasiga konglomeratdan iborat. Qo-radaryo havzasida konglomerat ustupi oʻnlab metr qalinlikda qoplab yotgan lyoss katta maydonda tekislik hosil qilgan. Norinning qayir tekisligi Uchqoʻrgʻon qishlogʻidan boshlab 2–3 km ga kengayadi; bu yerda qumoq hamda qum-loq jinslar keng tarqalgan. Tuman hududining shim.dan jan.ga tomon Katta Andijon kanali kesib oʻtadi (tuman hududida uz. 13,5 km). Tumanning jan.-gʻarbiy tomonidan Qoradaryoning eski oʻzanidan oʻtadigan Qolgandaryo barcha sizot suvlarni yigʻib Qoradaryoga qoʻshiladi. Tuttrogʻi jan. qismida bot-qoq-torfli, shim.da b,oʻz tuproq. Norin Qoradaryoga qoʻshiladigan yerda oʻtloq-li, botqoq-oʻtloqi tuproqlar uchraydi. Iqlimi quruq kontinental. Yozi issiq, qishi sovuq. Yanv.ning oʻrtacha temperaturasi —6°, iyulniki 27°. Yillikyogʻin 190–215 mm. Vegetatsiya davri 233 kun. Tuman hududi haydaladigan yerlardan iborat. Yovvoyi oʻsimliklardan faqat dare boʻylarida, kanal, zovur chetlaridagina qamish, ajriq, yalpiz, qirq-boʻgʻin, qoʻypechak, qizilmiya, burgan, gʻumay, yantoq, shoʻra, otquloq, shuvoq, yovvoyi jiyda, momoqaymoq, sambit, yulgʻun va boshqa oʻsadi. Yovvoyi xayvonlar juda kam qolgan. Ilonlar, suv havzalarida ondatra, shuningdek, tulki, kuyon, kalta-kesak, yumronqoziq, baliklardan sazan, laqqa, choʻrtan va boshqa bor. Qushlardan yovvoyi oʻrdak, loyxoʻrak, qaldirgʻoch, bul-bul, chumchuq, chugʻurchiq, musicha, hakka, qargʻa, soʻfitoʻrgʻay, sinchalak, karqunoq, qumri, laylak va boshqa uchraydi.
 
Aholisi, asosan, oʻzbeklar; shuningdek, tojik, qirgʻiz, rus, tatar, ko-reys va boshqa ham yashaydi. Aholining oʻrtacha zichligi 1 km² ga 571 kishi (2003).