Parazitologiya: Versiyalar orasidagi farq
Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
k qisqartmalarni toʻliqlash, replaced: Q. x. → {{subst:FULLPAGENAME}}, P.si. → {{subst:FULLPAGENAME}}, y.lar → yillar, va b.ning → va boshqalarning (2), va b. → va boshqa (5) using AWB |
k qisqartmalarni toʻliqlash, replaced: q. x. → qishloq xoʻjaligi (3), -a.ga → -asrga (4) using AWB |
||
Qator 5:
Hayvonot dunyosiga mansub parazitlar zooparazitlar, ular paydo qiladigan kasalliklar invazion kasalliklar; oʻsimliklarga mansub parazitlar fitoparazitlar, ular keltirib chiqaradigan kasalliklar infeksion kasalliklar deyiladi. Binobarin, kasalliklarni infeksion va invazion deb tasniflash, kasallik qoʻzgʻatuvchisining hayvonot yoki oʻsimlik dunyosiga mansubligiga asoslangan. Hayvonot va oʻsimlik dunyosiga mansub parazitlarni lshkrobiologiya, epizzotologiya, mikologiya, fitopatologiya kabi fanlar oʻrganadi. Oʻsimliklar tarkibidan alohida guruh viruslar — vira ajratilgan. Xalq xoʻjaligidagi ahamiyatiga koʻra, P. umumiy P., tibbiyot P.si, agronomiya P.si, veterinariya P.siga ajratiladi. Umumiy P. shu fanning nazariy asoslari boʻlib, tirik organizmlarning oʻzaro munosa-batlarini, parazit organizmlar sis-tematikasi, parazitar kasalliklar pa-togenezi, davosi va oldini olish tad-birlarini oʻrganadi. Odamlarda kasallik paydo qiluvchi parazitlarni tibbiyot P.si, madaniy oʻsimliklarda parazitlik qiluvchi gelmintlar va boʻgʻimoyoklilarni agronomiya P.si oʻrga-nadi va ularga karshi kurash choralarini ishlab chiqadi. Parazitologiya hayvonlari parazitlari va ular keltirib chikaradigan kasalliklarni oʻrganadigan hamda qarshi kurash usullarini ishlab chikadigan fan veterinariya P.si deb ataladi. Veterinariya P.si, oʻz navbatida, parazit bir hujayralilarni oʻrganadigan protozoologiya, parazit chuvalchanglarni oʻrganadigan gelmintologiya, oʻrgimchaksimonlar va hasharotlarni oʻrganadigan araxnoentomologiya fanlariga ajratiladi.
P. zoologiya bilan chambarchas bogʻliq. Parazitlar morfologiyasi va sistematikasini bilish invazion kasalliklarga diagnoz qoʻyish uchun zarur; ularning biol.si va ekologiyasini oʻrganish esa uygʻunlashgan kurash choralarini ishlab chiqishning asosi hisoblanadi. P. epizootologiya va epidemiologiya, fiziologiya, biokimyo, farmakologiya, toksikologiya, immunologiya, patologik anatomiya va boshqa biol., tibbiyot, veterinariya,
Parazit organizmlar toʻgʻrisidagi dastlabki maʼlumotlar buyuk vatandoshimiz Abu Ali ibn Sino asarlarida uchraydi. Olim "Tib krnunlari"da askarida, ostritsa va rishta kabi parazit chuvalchanglar paydo qiladigan kasalliklar va ularni davolash toʻgʻrisida anik, maʼlumotlar beradi.
P. 19-
Oʻzbekistonda P. fani, yuqorida taʼkidlaganimizdek, 4 yoʻnalish boʻyicha shakllanib, nazariy va amaliy muammolarni xal etib kelmoqda: 1) umu-miy P.; 2) tibbiyot P.si; 3) veterinariya P.si; 4) agronomiya Parazitologiya Umumiy P. boʻyicha olib borilgan tadqiqotlar M. A. Sultonov, E. I. Gan, S. O. Osmanov, M. K. Qodirova, Q. S. Samadov, J.
A. Azimov, T. K. Qobilov, S. Dadayeva, O. Davronov va boshqalarning ishlari bilan boglik. Tibbiyot P.si soxasidagi tadqiqotlarning rivojlanishiga L. M. Isayev, B. M. Sodiqov, P. M. Lerner, V. R. Le-melev, N. A. Dehqonxoʻjayeva va boshqa hissa qoʻshgan. Veterinariya P.si sohasida N. V. Badanin, E. X. Ergashev, N. M. Matchanov, Sh. A. Azimov, R. X. Xaitov, B. S. Salimov, A. O. Oripov, A. Roʻzimuro-dov, M. Aminjonov, G. S. Poʻlatov va boshqa tadqiqot olib borishgan. Agronomiya P.si sohasidagi tadqiqotlarni 20-
== Adabiyot ==
| |||