Qumtosh: Versiyalar orasidagi farq

'''Qumtosh''' — choʻkindi togʻ jinsi, gilli, karbonatli, kremniyli va boshqa materiallar bilan iyementlashgan qum donalaridan tashkil topgan. Qum kabi Q. aksari qismini tashkil etuvchi donachalarning oʻlchamiga qarab mayda donali (0,1 dan 0,25 mm), oʻrta donali (0,25—0,5 mm), yirik donali (0,5 mm) larga, mineral tarkibi boʻyicha kvars-li, arkozli Q. va grauvakkalarga boʻlinadi. Zichligi 2,2 — 2,7 g/sm3, gʻovak-liligi 0,69—6,70%, suv shimishi 0,63—6,0% ni tashkil etadi. Kremniy va karbonat moddalar yordamida se-mentlashgan Q.larning fizik-mexanik xossalari yuqori, gil yordamida birikkan Q. esa sifatsiz boʻladi. Q.ning oʻtga chidamliligi har xil; kremniyli modda yordamida jipslashgan toza kvarsli Q. eng yuqori (1700°gacha) olovbardoshlikka ega. Qurilishda Q.dan devoriy va qoplama materiallar, xarsangtosh, shagʻal (yoʻl qurilishi va betonda toʻldirgich sifatida foydalaniladi. Tarkibida 95% dan ortiq kremnezyom (5YU2) boʻlgan kvarsli Q.lar dinas i.ch.daishlab chiqarishda, mis va nikel quyishda flyus sifatida hamda shisha tayyorlashda ishlatiladi.